Zatrudnienie cudzoziemca, a zezwolenie na pracę
Obywatele UE nie mają obowiązku posiadania pozwolenia na pracę i, zgodnie z art. 39 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską, mogą być zatrudniani na takich samych zasadach, jak Polacy. Natomiast osoby spoza Unii muszą posiadać ważną wizę (lub inny dokument, który uprawnia je do pobytu na terytorium Polski) i mogą wykonywać tylko tę pracę, która została wskazana w zezwoleniu.
Oczywiście istnieje przy tym grupa cudzoziemców zwolniona z obowiązku posiadania pozwolenia na pracę. Do tej grupy zaliczają się osoby, które:
- mają status uchodźcy,
- mają zezwolenie na osiedlenie się w Polsce,
- posiadają zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony w związku z zawarciem małżeństwa z obywatelem Polski,
- posiadają zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
- mają Kartę Polaka,
- są absolwentami polskiej szkoły ponadgimnazjalnej
- kontynuują stacjonarne studia wyższe.
Obowiązek złożenia wniosku o zezwolenie na pracę dla cudzoziemca leży po stronie pracodawcy. Wniosek składa się w urzędzie wojewódzkim (właściwym dla siedziby pracodawcy) na 30 dni przed planowanym terminem zatrudnienia. Wiąże się to z kosztami. Opłata za wydanie zezwolenia na pracę dla cudzoziemca wynosi 50 lub 100 zł w zależności od tego, czy wykonywanie pracy powierza się cudzoziemcowi na okres krótszy czy dłuższy niż 3 miesiące.
Kwestia ubezpieczenia
Polscy pracodawcy mogą zatrudniać cudzoziemców zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy cywilnoprawnej, czyli umowy o dzieło lub umowy zlecenie. W przypadku obowiązku ubezpieczenia społecznego decydującym kryterium jest rodzaj pracy i miejsce, w którym się ją wykonuje.
A zatem, zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne, które:
- pracują bądź wykonują pracę na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenie lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zleceń,
- wykonują pracę na rzecz polskiego pracodawcy na terenie Polski, bez względu na obywatelstwo czy adres zamieszkania.
Polski pracodawca powinien zgłosić cudzoziemca do ZUS, jeśli tylko stwierdzi, że – z tytułu zawartej umowy – podlega on ubezpieczeniu społecznemu. Ma na to dokładnie siedem dni od chwili rozpoczęcia umowy. Zgłoszenia powinien dokonać na druku ZUS ZUA, jeśli cudzoziemiec podlega do wszystkich ubezpieczeń, lub też na druku ZUS ZZA, gdy podlega on tylko do ubezpieczenia zdrowotnego.
Co ważne, przedsiębiorca zatrudniający w Polsce cudzoziemca powinien rozliczać składki za niego w imiennych raportach miesięcznych (ZUS RCA, ZUS RSA, ZUS RZA), a także w deklaracji rozliczeniowej DRA. Ma również obowiązek odprowadzania składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, na tych samych zasadach, na jakich odprowadza składki za rodaków.
Polecamy: Podstawa opodatkowania VAT 2014 – zmiana ustawy o VAT
Obowiązek podatkowy w VAT w 2014 r. - zasady ogólne
Kwestia podatku dochodowego
Jeżeli natomiast chodzi o podatek, przedsiębiorca może obliczyć go na zasadach ogólnych, na zasadzie podatku zryczałtowanego lub z zastosowaniem przepisów o unikaniu podwójnego podatku. Sam sposób rozliczenia podatku zależy od rezydencji podatkowej zatrudnionego cudzoziemca.
Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy, jeśli płatnik nie posiada certyfikatu rezydencji (czyli zaświadczenia o miejscu siedziby zamieszkania podatnika dla celów podatkowych, wydanego przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca siedziby płatnika), powinien pobrać od niego podatek w wysokości 20% od przychodu. Dzięki takiemu certyfikatowi można określić w którym państwie dana osoba podlega opodatkowaniu, a zarazem uniknąć podwójnego podatku.
W sytuacji, gdy cudzoziemiec jest podatnikiem polskiej rezydencji podatkowej, czyli jest w posiadaniu centrum interesów osobistych lub gospodarczych na terytorium RP, lub też przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym, wówczas ma on obowiązek odprowadzać podatek od całości swoich dochodów, bez względu na lokalizację, w której osiąga przychód.
Jeśli jednak cudzoziemiec ma status nierezydenta, powinien odprowadzać podatek wyłącznie od przychodów osiąganych na terenie Polski.
Cudzoziemiec zatrudniony na umowę o pracę
Cudzoziemiec będący polskim rezydentem zatrudnionym na umowę o pracę otrzymuje na koniec roku Pit-11, w którym jako miejsce zamieszkania wskazuje adres na terytorium Polski. PIT-11 przekazuje się naczelnikowi US właściwemu dla miejsca zamieszkania podatnika w Polsce. Natomiast cudzoziemiec będący nierezydentem polskim, jako miejsce zamieszkania wskazuje adres zagraniczny, a PIT-11 przekazuje do US właściwego dla nierezydentów.
Rozliczenia cudzoziemców
Możemy wyróżnić następujące przypadki rozliczeń cudzoziemców:
1. Jeśli cudzoziemiec przedstawi polski certyfikat rezydencji, wówczas stosuje się takie same zasady opodatkowania, jak w przypadku polskich obywateli i cudzoziemców zatrudnionych na umowę o pracę:
- w deklaracji PIT-11 jako miejsce zamieszkania podatnika wskazuje się adres na terytorium Rzeczypospolitej Polski,
- deklarację przekazuje się do US właściwego według miejsca zamieszkania pracownika w Polsce.
2. Jeśli cudzoziemiec jest polskim nierezydentem:
- jeśli przedstawi certyfikat rezydencji z kraju, z którym Polska podpisała umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, w przypadku umowy zlecenie należy pobrać wskazany w tej umowie podatek,
- jeśli przedstawi certyfikat rezydencji z kraju, z którym Polska nie ma podpisanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, w przypadku umowy zlecenie należy odprowadzić podatek w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodów od przychodów uzyskanych na terytorium Polski.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Polecamy: Zmiany 2014 - Podatki, Księgowość, Kadry, Firma, Prawo
W obu przypadkach pod koniec roku podatkowego zleceniodawca ma obowiązek wystawienia deklaracji IFT-1R dla pracownika zagranicznego, a następnie przekazać ją pracownikowi oraz naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu dla nierezydentów.
W sytuacji, gdy cudzoziemiec zamierza opuścić Polskę, zleceniodawca - na wniosek pisemny zleceniobiorcy - musi wystawić IFT-1. Ma na to czternaście dni.