Obowiązek doliczenia dochodów małoletnich dzieci do dochodów rodziców
Zasadą jest, że podatnicy PIT (rezydenci i nierezydenci), którzy wychowują małoletnie dzieci (lub dziecko), zarówno własne, jak i przysposobione, powinni dochody tych dzieci podlegające opodatkowaniu na terytorium Polski (w tym dochody zagraniczne) doliczyć do własnych dochodów wykazanych w zeznaniu rocznym, o ile przysługuje im prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.
Zasada ta nie dotyczy:
- dochodów z pracy dzieci,
- stypendiów,
- dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku.
Do dochodów rodziców dolicza się tylko te dochody, które dziecko uzyskało przed osiągnięciem pełnoletności.
Obowiązek doliczenia dochodów małoletnich dzieci mają tylko tacy rodzice (biologiczni lub przysposabiający), którym przysługuje prawo dysponowania dochodami dzieci.
Dochody małoletnich dzieci niepodlegające doliczeniu do dochodów rodziców
Do swoich dochodów rodzice nie mogą doliczyć dochodów:
1. Z pracy dzieci – z uwagi na fakt, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia "praca", należy odwołać się do wykładni językowej tego pojęcia. Według słownika języka polskiego praca to świadoma, celowa działalność człowieka zmierzająca do wytworzenia określonych dóbr materialnych lub kulturalnych, będąca podstawą i warunkiem istnienia i rozwoju społeczeństwa. Pracą – w znaczeniu powołanej definicji – są wszelkie czynności, których celem jest wytworzenie dobra materialnego lub kulturalnego i to niezależnie od tego, czy są wykonywane w ramach obowiązków wynikających ze stosunku pracy, stosunku służbowego, czy też w ramach działalności wykonywanej osobiście, np. umowy zlecenia czy umowy o dzieło. Dochodami z pracy dzieci będą zatem dochody uzyskane ze świadczenia przez nie pracy m.in. na podstawie stosunku pracy, umów cywilnoprawnych (zlecenie, o dzieło), praktyk uczniowskich.
2. Ze stypendiów wszelkiego rodzaju, tj. takich, których podstawą jest ustawa lub umowa cywilnoprawna.
3. Z przedmiotów oddanych dzieciom do swobodnego użytku.
Jeśli małoletnie dziecko osiąga dochody, które nie mogą być doliczane do dochodów rodziców, należy złożyć odrębne zeznanie na imię i nazwisko dziecka. Zeznanie takie wypełniają i podpisują w imieniu dziecka rodzice.
Sposób rozliczenia w przypadku obowiązku doliczenia dochodów małoletniego dziecka do dochodów rodzica/rodziców
Jeśli małoletnie dziecko uzyskuje dochody, które powinny być doliczone do dochodów rodziców w ich zeznaniu podatkowym, rodzice wykazują te dochody w zeznaniu rocznym oraz
w załączniku PIT/M, przy czym rodzice składają dwa odrębne załączniki PIT/M (po jednym załączniku każdy z nich), niezależnie od wybranego sposobu rozliczenia (wspólne rozliczenie małżonków czy też odrębne).
PIT/M należy wypełnić na imię i nazwisko rodzica. Bez względu na liczbę dzieci, których dochody rodzic ma obowiązek doliczyć, każde z rodziców składa po jednym załączniku PIT/M. Wpisuje się w nim:
- przychód,
- koszty uzyskania tego przychodu,
- dochód (lub stratę),
- należne zaliczki od uzyskanych przez małoletnie dziecko przychodów podlegających łącznemu opodatkowaniu z przychodami rodziców.
Po wypełnieniu PIT/M, rodzice przenoszą wynikający z załącznika dochód oraz sumę zaliczek do odpowiednich pozycji w formularzu PIT-36.
Jeżeli rodzice składają odrębne zeznania podatkowe, dochody małoletnich dzieci powinny być co do zasady doliczane po połowie każdemu z rodziców.
Informacje dodatkowe oraz wybrane przykłady
1. Jeżeli dziecko uzyskuje zarówno dochody, które nie podlegają doliczeniu do dochodów rodziców (np. z umowy zlecenia), i dochody podlegające doliczeniu do dochodów rodziców, to rodzic powinien:
a) dochody, które nie podlegają doliczeniu do dochodów rodziców, wykazać w odpowiednim zeznaniu złożonym na imię i nazwisko dziecka (podpisanym przez rodzica);
b) dochody podlegające doliczeniu do dochodów rodziców wykazać w swoim PIT 36 oraz w załączniku PIT/M.
2. Dochód z najmu uzyskany przez małoletnie dziecko dolicza się do dochodu rodziców, o ile rodzicom przysługuje prawo do pobierania pożytków z tego tytułu.
3. W sytuacji gdy małoletni osiąga dochody z odsetek od środków na rachunkach bankowych znajdujących się za granicą, rodzice wykazują 19% zryczałtowany podatek od tych odsetek i odpowiednio podatek zapłacony za granicą w PIT-36. W przypadku gdy rodzice składają odrębne zeznania podatkowe PIT-36, podatek wykazuje się w obu zeznaniach od połowy dochodów małoletniego.
Jeżeli rodzice prowadzą działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym i składają PIT-36L, wówczas 19% zryczałtowany podatek od połowy dochodu z odsetek i podatek zapłacony za granicą (również od połowy dochodu) wykazują w PIT-36L (nie składają odrębnie formularza PIT-36).
W przypadku dochodów z odsetek od środków na rachunkach bankowych znajdujących się za granicą rodzice nie składają PIT/M.
4. Małoletnie dziecko uzyskało przychód z tytułu zbycia otrzymanych w spadku akcji. Biuro maklerskie wystawiło PIT-8C. W tej sytuacji rodzice dziecka w swoim imieniu sporządzają dwa odrębne zeznania PIT-38 i wykazują w nich po połowie dochodu uzyskanego przez dziecko, wykazanego w PIT-8C.
5. Małoletnie dziecko uzyskało dochód z tytułu wynagrodzenia zmarłego rodzica. Dochód taki jest przychodem z praw majątkowych i podlega doliczeniu do dochodów żyjącego rodzica w PIT-36 poprzez załącznik PIT/M.
6. Dziecko w trakcie roku osiągnęło pełnoletność. Przez cały rok uzyskiwało dochody z tytułu najmu prywatnego, które co do zasady powinny być doliczone do dochodów rodziców. Rozliczenie roczne powinno wyglądać w następujący sposób:
- do momentu osiągnięcia pełnoletności dochód dziecka należy doliczyć do dochodów rodziców,
- po osiągnięciu pełnoletności dziecko ma obowiązek rozliczyć się samodzielnie z uzyskanych dochodów.
Podstawa prawna: art. 7 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1387 ze zm.).