Cel regulacji
W związku z ostatnimi zmianami legislacyjnymi mającymi na celu uszczelnienie dziury budżetowej, ustawodawca zdecydował się na uzupełnienie luk w przepisach ustaw: o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o podatku dochodowym od osób prawnych. Koncentrując się na wprowadzeniu tzw. minimalnego podatku dochodowego w odniesieniu do podatników, posiadających nieruchomości komercyjne o znacznej wartości, rozpoczynamy tym samym serię artykułów dotyczących uchwalonych zmian ustawodawczych.
Nowelizacja ta modyfikuje już istniejące oraz ustanawia nowe instytucje prawne i wprowadza szereg prawnopodatkowych obciążeń zarówno na osoby fizyczne, jak i prawne. Dlatego właśnie tak ważna jest świadomość ich istnienia i nade wszystko aktywnego stosowania przez organy podatkowe.
Ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2018 roku. Od tego też dnia w polskim porządku prawnym zaistniał tzw. minimalny podatek od nieruchomości komercyjnych. Został on ustanowiony na mocy nowowprowadzonych:
– art. 30 g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz
– art. 24 b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Ze względu na ich podobny wydźwięk będą one rozważane razem, a ewentualne różnice będą sygnalizowane, tak aby czytelnik mógł zorientować się w mających znaczenie odrębnościach regulacyjnych.
Nowelizacja wpisuje się w walkę ustawodawcy z szeroko zwalczanymi optymalizacjami podatkowymi, dokonywanymi przez największe podmioty obrotu gospodarczego. Twórcy ustawy, sugerując się art. 84 Konstytucji RP i zawartą tam zasadą powszechności i równości w ponoszeniu ciężarów publicznych, dążą do zaprzestania sytuacji, w której duże przedsiębiorstwa poprzez uprzednie zaplanowane czynności prawne znacząco zmniejszają swoją podstawę opodatkowania. Takie działanie zdaniem ustawodawcy uderza w zasady wolnego rynku i równości podmiotów gospodarczych i jako takie powinno z aksjologicznego punktu widzenia zostać wyeliminowane przez wprowadzenie właściwych przepisów, które to uniemożliwiają.
Polecamy: CIT 2018. Komentarz
Polecamy: PIT 2018. Komentarz
Opodatkowanie nieruchomości komercyjnych
Jak wskazano wyżej, przy projektowanych regulacjach, ustawodawcy chodzi o opodatkowanie dużych podmiotów. Dowodem tego jest uzależnienie powstania obowiązku podatkowego od wysokości wartości początkowej środka trwałego, która musi przekraczać kwotę 10 000 000 zł. Podatek dochodowy od przychodów z tytułu własności środka trwałego położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej aktualizuje się więc w przypadku osiągnięcia przychodów z tytułu własności środka trwałego położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego to wartość początkowa przekracza 10 000 000 zł. Jest to na tyle znacząca wartość, że mniejsi przedsiębiorcy raczej nie będą mieli obowiązku go uiszczać, jednak w przypadku podmiotów, które posiadają znacznej wartości środki trwałe będą już zmuszeni wziąć to pod uwagę.
Warto też nadmienić, że wartości początkowej środków trwałych nie sumuje się, tzn. że jeśli podatnik posiada kilka budynków, ale o wartości niższej niż 10 milionów złotych każdy, to nie powstanie u niego obowiązek podatkowy.
Jednocześnie ustawodawca uzależnił powstanie obowiązku podatkowego od charakteru danego budynku. Przydatna przy tym okaże się klasyfikacja PKWiU, bowiem chodzi o budynki biurowe sklasyfikowane w Klasyfikacji jako budynki biurowe, a także budynki sklasyfikowane w PKWiU jako budynki usługowe oraz budynki handlowo-usługowe, w tym:
- centra handlowe;
- domy towarowe;
- samodzielne sklepy i butiki;
- pozostałe budynki handlowo-usługowe.
Wysokość podatku
W przypadku podatników posiadających środek trwały o określonej przepisami prawa wartości początkowej, będą oni mieli obowiązek uiścić podatek w wysokości 0,035% podstawy opodatkowania. Sposób wyliczenia ostatecznej wysokości podatku jest jednak różny dla podatku CIT i PIT.
Sposób wyliczenia podatku w odniesieniu po przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i osób fizyczny jest tożsamy i zgodnie z zamiarem ustawodawcy sprowadza się do tego, że podstawę opodatkowania stanowi przychód odpowiadający wartości początkowej środka trwałego ustalanej na pierwszy dzień każdego miesiąca wynikającej z prowadzonej ewidencji, pomniejszonej o kwotę 10 000 000 zł. Jak łatwo zauważyć podstawa opodatkowania nie jest w żadnym razie wartością nieruchomości, lecz przychodem odpowiadającym wartości środka trwałego, ustalanej na pierwszy dzień miesiąca i pomniejszonej o kwotę 10 000 000. Istnieją jednak dwa wyłączenia spod opodatkowania, przewidziane przepisami prawa (analogicznie w ustawach PIT i CIT) i tak obowiązek podatkowy nie zaktualizuje się w stosunku do: :
- środków trwałych od których zaprzestano dokonywania odpisów amortyzacyjnych, z powodu nieużywania środka trwałego na skutek zawieszenia wykonywania działalności lub zaprzestania działalności;
- co do środków trwałych, wykorzystywanych wyłącznie lub w głównej mierze przez podatnika na własne potrzeby.
Współwłasność środka trwałego
Kolejnym problemem jest kwestia obowiązku podatkowego w przypadku, gdy środek trwały jest przedmiotem współwłasności. Ustawodawca wyróżnia wtedy trzy sytuacje:
- Gdy budynek stanowi współwłasność podatnika, w takim przypadku wartość początkową przyjmowana jest zgodnie z ewidencją podatnika;
- Gdy budynek stanowi własność lub współwłasność spółki niebędącej osobą prawną, przy wyliczaniu wartości początkowej określa się ją proporcjonalnie do prawa podatnika do udziału w zysku (udziału) w spółce;;
Gdy budynek stanowi współwłasność podatnika i podmiotu z podatnikiem powiązanego, w takiej sytuacji przyjmuje się całkowitą wartość początkową środka trwałego. Jednak należy mieć na uwadze, że już na etapie obliczaniu podatku podatnik uwzględni wynikającą z prowadzonej ewidencji wartość początkową środka trwałego ustaloną w stosownej proporcji zgodnie z wprowadzanymi regulacjami w tym zakresie. Dobrze jest być również świadomym faktu, że jeśli środek trwały zostanie oddany do używania, to w/w regulacje znajdą zastosowanie wyłącznie do podmiotu dokonującego odpisów amortyzacyjnych.
Sposób uiszczania podatku
Ostatnią kwestią jest sposób wpłacania podatku do właściwego urzędu skarbowego. Podatek ma być wpłacany samodzielnie przez każdego podatnika do 20 dnia każdego miesiąca, następującego po miesiącu, za który podatek jest płacony. Podatnicy mogą jednocześnie nie wpłacać podatku, o którym mowa w ust. 1, jeżeli jest on niższy od kwoty zaliczki na podatek ustalonej stosownie do obowiązujących przepisów.
W związku z planowaną neutralnością podatku, który ma na celu zwalczanie optymalizacji, będzie on odliczany od zadeklarowanego podatku CIT i PIT. Dlatego też ustawodawca przewidział możliwość odliczenia kwoty obliczonego za dany miesiąc podatku od miesięcznej zaliczki na podatek. W przypadku jednak, gdy podatnicy wpłacają zaliczki kwartalne, odliczeniu podlega podatek obliczony za miesiące przypadające na dany kwartał. Ustawodawca także uregulował sytuację, w której kwotę uiszczonego i nieodliczonego w roku podatkowym podatku, podatnik będzie mógł dokonać w zeznaniu rocznym.