Gdy przedmiotem wkładu jest całe przedsiębiorstwo, można przyjąć, że – dla celów PCC – jego wartość równa jest sumie wartości aktywów netto po pomniejszeniu o wartość zobowiązań przejętych przez spółkę razem z przedsiębiorstwem.
Wobec tego, ustalenie podstawy opodatkowania PCC nie wymaga określania wartości rynkowej przedsiębiorstwa.
Powyższe stwierdzenia, to zasadnicze tezy wynikające z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 września 2011 r. (sygn. IPPB2/436-283/11-2/MZ).
Utworzenie spółki podlega PCC
Sprawa dotyczyła przedsiębiorcy, który prowadził jednoosobową działalność gospodarczą, polegającą na produkcji profili do budownictwa. W pewnym momencie postanowił on zrestrukturyzować działalność przez utworzenie, wraz z inną osobą fizyczną, spółki komandytowej. Zgodnie z powziętym planem, całe przedsiębiorstwo – prowadzone dotąd jednoosobowo – zostałoby wniesione do wspomnianej spółki, zaś spółka kontynuowałaby jego działalność.
Przedmiotem aportu byłby zatem cały kompleks majątkowy, składający się na przedsiębiorstwo, czyli m.in. wszystkie aktywa, koncesje, licencje, zezwolenia, tajemnice przedsiębiorstwa, a także zobowiązania, w tym kredyty bankowe, zobowiązania publiczno-prawne i zobowiązania wobec dostawców.
Zważywszy, że utworzenie spółki komandytowej, jak każdej innej spółki, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC), przedsiębiorca zastanawiał się, jak ustalić podstawę wymiaru tego podatku w przypadku wniesienia całego przedsiębiorstwa. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o PCC przy zawarciu umowy spółki osobowej (do takich spółek należy spółka komandytowa) podstawę opodatkowania stanowi wartość wkładów.
Warto również pamiętać, że podstawę opodatkowania można pomniejszyć o koszty związane z tworzeniem spółki wskazane w art. 6 ust. 9 ustawy o PCC; należą do nich wynagrodzenie notariusza (wraz z podatkiem od towarów i usług), opłata sądowa związana z wpisem do rejestru przedsiębiorców i opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Polecamy: Kontrola podatkowa
Jak określić wartość przedsiębiorstwa
Z punktu widzenia przedsiębiorcy kluczowe znaczenie miało pytanie o sposób ustalenia wartości wkładu w sytuacji, gdy nie chodzi o pojedyncze składniki majątkowe, ale całe przedsiębiorstwo.
Dla wyjaśnienia tej kwestii przedsiębiorca złożył wniosek o interpretację do Dyrektora IS w Warszawie. We wniosku sformułował stanowisko, wedle którego – dla celów PCC – wartość wkładu powinna odpowiadać wartości przedsiębiorstwa określonej w umowie spółki.
Zaznaczył jednocześnie, że wartość przedsiębiorstwa wskazana w umowie, będzie odpowiadać wartości netto (pomniejszonej o amortyzację) wszystkich wnoszonych aktywów po pomniejszeniu o wartość zobowiązań.
Zgodnie z powyższą formułą, podstawę opodatkowania PCC można byłoby określić wyłącznie na podstawie ewidencji rachunkowej prowadzonej przez wspólnika, wnoszącego przedsiębiorstwo. Wobec tego nie byłoby potrzeby ustalania jego wartości rynkowej w oparciu o dane z innych źródeł.
Polecamy: Amortyzacja podatkowa
Wkłady wyceniają wspólnicy
W odpowiedzi na wniosek Dyrektor IS wydał interpretację, w której zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy w całej rozciągłości. Zastrzegł jedynie, że przedmiotem opodatkowania PCC jest nie tyle wniesienie wkładu, co utworzenie spółki. Niemniej jednak, to właśnie wniesienie wkładu ma kluczowe znaczenie przy ustalaniu podstawy opodatkowania.
W finałowej części interpretacji Dyrektor zajął się kluczowym dla sprawy przepisem, czyli wspomnianym powyżej art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o PCC. Stwierdził przy tym, że zgodnie z literalnym brzmieniem tego przepisu podstawę opodatkowania stanowi wartość wkładów, która – jak dodał – „winna być wyceniona przez wspólników przy zawieraniu umowy spółki”.
Następnie zaaprobował sposób wyceny zaproponowany przez wnioskodawcę. Można zatem uznać, że wartość wkładu w postaci całego przedsiębiorstwa równa jest – dla celów PCC – sumie wartości netto wszystkich aktywów pomniejszonej o wartość zobowiązań.
PCC od umowy spółki (jak też zmiany umowy spółki) pobiera się w wysokości 0,5% podstawy opodatkowania. Ponadto obowiązek zapłaty podatku ciąży na samej spółce. Reguły szczególne dotyczą tylko spółki cywilnej: utworzenie takiej spółki lub zmiana jej umowy pociągają za sobą opodatkowanie wspólników, a nie spółki (nie zmienia się jednak stawka - wynosi 0,5% tak samo, jak w przypadku innych spółek).
Piotr Kaim jest doradcą podatkowym