Sytuacja jest prosta jeśli spadkobierca nie prowadził dotychczas działalności gospodarczej. Konieczne wówczas jest dopełnienie formalności w zakresie rejestracji. Przy okazji dokonywania tych czynności możliwe będzie złożenie oświadczenia o wyborze opodatkowania podatkiem liniowym.
Inaczej rzeczy mają się kiedy spadkobierca prowadził już wcześniej działalność na własne imię i nazwisko. W takiej sytuacji mamy do czynienia jedynie z rozszerzeniem prowadzonej już działalności gospodarczej. Jeżeli on również korzystał z opodatkowania stawką linową, nie zajdą w tej materii żadne zmiany. Gorzej kiedy, rozliczał się z podatku na zasadach ogólnych, a nabycie spadku nastąpiło po 20 stycznia.
Sporo niejasności rodzi w tym względzie art. 97 Ordynacji podatkowej, a w szczególności jego § 2. Stanowi on, że jeżeli na podstawie przepisów prawa podatkowego spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców, pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności. Wiele osób mylnie sądzi, iż możliwość korzystania z opodatkowania stawką liniowa zalicza się do tego typu uprawnień.
Zgodnie z art. 922§2 kodeksu cywilnego, nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależne od tego, czy są one spadkobiercami.
Podstawową formą opodatkowania podatkiem dochodowym z działalności gospodarczej jest opodatkowanie według skali podatkowej. Wymieniona forma opodatkowania przysługuje z mocy ustawy i podatnik nie musi składać oświadczenia o jej wyborze.
Wybór formy opodatkowania na zasadach podatku liniowego, wymaga natomiast spełnienia przez podatnika określonych wymogów, wskazanych w art. 9a ust. 2-5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. To z kolei sprawia, że możliwość korzystania ze stawki liniowej jest traktowana jako związana nierozerwalnie z konkretnym podatnikiem. Tym samym wygasa ona automatycznie z chwilą jego śmierci.
Spadkobierca, chcący skorzystać z opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej stawką liniową, sam musi spełniać warunki, wynikające z ustawy. Chodzi tu przede wszystkim o złożenie stosownego oświadczenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Problem w ty, że należy je złożyć najpóźniej 20 stycznia, gdyż wybór podatku liniowego w trakcie roku podatkowego jest możliwy tylko w przypadku rozpoczęcia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
Dlatego też, spadkobierca prowadzący działalność gospodarczą, z której dochód rozlicza na zasadach ogólnych, nie może w danym roku podatkowym zmienić zasad opodatkowania, bez względu na to, iż w jego trakcie przejął działalność gospodarczą dotychczas opodatkowaną stawką liniową.
Jeśli nabycie spadku nastąpiło po 20 stycznia, dochód z niej zostanie opodatkowany według stawek progresywnych. Ewentualny powrót do podatku liniowego będzie możliwy dopiero od następnego roku podatkowego.
Należy przy tym pamiętać, że wybór tej formy opodatkowania będzie wówczas dotyczył nie tylko odziedziczonej działalności gospodarczej, lecz także tej dotychczas przez nas prowadzonej.