Jeżeli grunty i budynki są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (upol), to są opodatkowane najwyższymi stawkami podatku od nieruchomości, przyjętymi na dany rok podatkowy stosowną uchwałą rady gminy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a) upol.
Za grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej uważa się - grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b upol, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych (art. 1a ust. 1 pkt 3 upol).
Polecamy: Nowe umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.
Co do zasady, opodatkowanie podatkiem od nieruchomości gruntów i budynków znajdujących się w posiadaniu przedsiębiorcy nie jest uzależnione od rzeczywistego wykonywania na tych gruntach i w zlokalizowanych na nich budynkach czynności składających się na prowadzenie działalności gospodarczej.
Zobacz również: Stawki maksymalne podatków i opłat lokalnych na 2013 rok
Zobacz również: Stawki maksymalne podatków i opłat lokalnych na 2012 rok
Istotne znaczenie dla wywołania określonych skutków podatkowych ma sam fakt posiadania tychże nieruchomości przez przedsiębiorcę (inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą).
Jednak ustawodawca w ww. art. 1a ust. 1 pkt 3 upol przewidział wyjątki od tej zasady, i dlatego nie są uznane za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (mimo, iż znajdują się w posiadaniu przedsiębiorcy):
- nieruchomości mieszkalne;
- grunty pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych
- grunty, budynki oraz budowle, które nie są i nie mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej ze względów technicznych.
Stawki maksymalne podatków i opłat lokalnych w 2011 roku
Zatem warunkiem odstąpienia od wymierzenia podatnikowi, będącemu przedsiębiorcą, podatku od nieruchomości według najwyższych stawek, przewidzianych dla znajdujących się w jego posiadaniu budynków o charakterze niemieszkalnym, jest łączne wystąpienie dwóch warunków, tj.:
- brak faktycznego wykorzystywania przedmiotu opodatkowania ze względów technicznych (w roku podatkowym) oraz
- brak możliwości wykorzystywania przedmiotu opodatkowania ze względów technicznych.
Stawki maksymalne podatków i opłat lokalnych w 2010 roku
Jak rozumieć sformułowanie, że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej ze względów technicznych?
Ustawodawca tego niestety nie wyjaśnił ani nie dokonał odesłania (jak np. przy definicji pojęć: budynek, budowla), do przepisów prawa budowlanego.
Przyjmuje się więc, że nie będą tu miały bezpośredniego zastosowania postanowienia rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. nr 75, poz. 690 ze zm.).
Z orzecznictwa sądów administracyjnych płyną wskazówki, że w związku z tym w pierwszej kolejności należy odwołać się do potocznego rozumienia pojęcia "techniczny" a tym samym odnosić je należy do stanu nieruchomości, nie pozwalającego na ich wykorzystanie do prowadzonej działalności (por. wyrok WSA w Białymstoku z 21 marca 2007 r. - sygn. akt I SA/Bk 94/07).
Ponadto warto zauważyć wyrok NSA z 17 listopada 2005 r. (sygn. akt FSK 2319/04), w którym Sąd ten uznał, że brak dokonania przez gminę przyłącza do sieci wodno-kanalizacyjnej może być przesłanką do stwierdzenia, że prowadzenie działalności gospodarczej na gruncie jest niemożliwe ze względów technicznych.
Każdy przypadek trzeba więc drobiazgowo rozpatrywać przede wszystkim w kontekście uwarunkowań technicznych.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 5 lipca 2010 r. (sygn. I SA/Gl 367/09) uznał m.in.:
(…) użyte w powołanym przepisie określenie "nie mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej ze względów technicznych" należy rozumieć – w odniesieniu do budynków - sytuację, w której istniejąca w roku podatkowym zabudowa jest w takim stanie technicznym, że nie może być wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej, nawet po realizacji prac remontowych (odtworzeniowych) oraz adaptacyjnych, których efektem nie jest powstanie nowego budynku.
W wyroku tym sąd rozpatrywał sytuację, w której nieruchomość znajdująca się w posiadaniu spółki z o.o. nie miała samodzielnego dostępu do drogi publicznej, ani przyłączy mediów, a nadto przecięta była magistralą wodociągową o średnicy 500 mm, zasilająca sąsiednią dzielnicę. Na gruncie były niewyrównane zapadliska terenu, a działki będące własnością spółki poprzedzielane są skrawkami działek stanowiących własność Skarbu Państwa. Budynki na tej nieruchomości były zdewastowane i wymagały przeprowadzenia prac niezbędnych do zaadaptowania dla celów działalności spółki.
Zdaniem WSA zakres planowanej przez podatnika inwestycji, co wynika z decyzji o warunkach zabudowy, a później oczywiście z pozwolenia na budowę, ma znaczenie dla oceny czy istniejąca przed podjęciem inwestycji zabudowa terenu nadaje się do prowadzenia działalności gospodarczej ze względów technicznych. Czy jest możliwe w takim budynku uruchomienie planowanej działalności gospodarczej po, przeprowadzeniu zwykłych prac remontowych czy też adaptacyjnych.
Jeżeli bowiem w wyniku robót budowlanych ma powstać nowy obiekt - nowy budynek w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, to nie można twierdzić, że istniejąca przed rozpoczęciem inwestycji zabudowa, której bieżący stan techniczny uniemożliwiał podjęcie działalności gospodarczej, może być wykorzystywana w przyszłości do uskuteczniania takiej działalności, po wykonaniu remontów lub prac adaptacyjnych.
Zdaniem WSA za niedopuszczalny należy uznać brak weryfikacji (przez organy podatkowe) czy w wyniku realizacji planowanej przez spółkę inwestycji powstanie nowy budynek, na bazie istniejącej zabudowy i czy tylko wskutek wykonania takiej inwestycji możliwe będzie rozpoczęcie w halach działalności gospodarczej.
Według opinii WSA w Gliwicach organy podatkowe powinny również wziąć pod uwagę uwarunkowania techniczne poszczególnych działek gruntu w kontekście możliwości ich gospodarczego wykorzystania w przyszłości (dot. to m.in. uwarunkowań wynikających z przepisów prawa budowlanego, a związanych z przebiegiem magistrali wodociągowej, dostępem do drogi publicznej, mediów).