Ulga ta występuję również w przypadku uzyskania własności (współwłasność) budynku mieszkalnego, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawo do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie.
Zakres skorzystania z tej ulgi jest ograniczany w zależności od tego do jakiej grupy podatkowej należy spadkobierca, zapisobierca czy też obdarowany. Ustawa określa I, II lub III grupę podatkową.
O tym do jakiej grupy podatkowej, kto jest zaliczany, decyduje co do zasady osobisty stosunek nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte prawa majątkowe. Przykładowo do pierwszej grupy podatkowej należą małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowa.
Ulga przysługuje nabywcy prawa, gdy dodatkowo łącznie spełni on dodatkowe warunki:
1. nabył na podstawie wyżej wymienionych tytułów wskazane powyżej prawo do budynku lub lokalu, którego powierzchnia nie przekracza 110 m2 powierzchni użytkowej,
2. nie jest właścicielem innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nim przeniesie własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
3. nie przysługuje mu spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekaże je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
4. nie jest najemcą lokalu lub budynku lub będąc nim rozwiąże umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
5. będzie zamieszkiwać (będąc zameldowanym na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku) i nie dokona jego zbycia przez okres 5 lat:
a) od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
b) od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
6) posiada obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA),
Nabywca zamieszkujący budynek lub lokal mieszkalny może dokonać zbycia przysługującego mu prawa opisanego powyżej, jeżeli wykaże, że jest to uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania.
Dodatkowo warunkiem koniecznym jest przeznaczenie w całości środków uzyskanych ze sprzedaży na:
1. nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie),
2. budowę innego budynku lub lokalu, w okresie dwóch lat od dnia zbycia
a łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzonego dodatkowo zameldowaniem na pobyt stały, wyniesie 5 lat.
Prawo do ulgi zostanie również zachowane wtedy, jeżeli nabywca prawa do budynku lub lokalu dokona zbycia przysługującego mu prawa przed rozpoczęciem zamieszkiwania w budynku lub lokalu mieszkalnym, ze względu na konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a uzyskane ze sprzedaży środki pieniężne w całości przeznaczy na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę w okresie dwóch lat od dnia tego zbycia.
Ustawa precyzuje pojęcie powierzchni użytkowej budynku (lokalu) stanowiąc, że powierzchnię lokalu mierzy się po wewnętrznej długości ścian pomieszczeń na wszystkich kondygnacjach (podziemnych i naziemnych, z wyjątkiem powierzchni piwnic i klatek schodowych oraz szybów dźwigów). Powierzchnia pomieszczeń posiadająca tzw. skosy (kondygnacji o wysokości światła od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50 %, a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1,40 m – powierzchnię tę pomija się.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst. jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768)
Rafał Dąbek
Aplikant radcowski z Kancelarii
Radcy Prawnego i Doradcy Podatkowego
Renaty Mikulewicz
Wrocław, ul. Sokolnicza 5/20
tel. 071 797 88 57
raport@raport.wroclaw.pl