Przysługująca Pani ulga w podatku od spadków i darowizn, zostanie zachowana, jeżeli zbycie darowanego lokalu było uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych. Należy uznać, że w tym przypadku było to uzasadnione. Nabycie innego mieszkania nie mogło nastąpić później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.
Konieczność zmiany warunków mieszkaniowych, stanowiąca w świetle art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn jedną z przesłanek warunkujących zachowanie prawa do ulgi, winna mieć charakter imperatywny, wskazujący na wyjątkową sytuację życiową, nieodzowną potrzebę takiej zmiany. Okoliczności przedstawione przez Podatniczkę uzasadniają konieczność zmiany warunków mieszkaniowych, dlatego też należy uznać, iż w rozpatrywanym stanie faktycznym zmiana miejsca zamieszkania jest zasadna.
W przypadku nabycia lokalu mieszkalnego o powierzchni nie przekraczającej 110 m2 w drodze spadku lub darowizny, można było nie płacić podatku jeżeli zadeklarowało się zamieszkiwanie w nabytym w drodze spadku lub darowizny mieszkaniu przez okres 5 lat.
Wyjątkowo można jednak zachować ulgę mimo zbycia mieszkania przed terminem pięcioletnim.
Do zachowania ulgi podatkowej konieczne jest łączne spełnienie warunków określonych w art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ulga nie przepadnie jeżeli zbycie mieszkania było uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.
W ustawie o podatku od spadków i darowizn nie wyjaśniono, co rozumie się pod pojęciem "konieczność zmiany warunków mieszkaniowych". W takim przypadku należy posłużyć się wykładnią językową: potoczne słowo "konieczność" oznacza "niezbędność", "nieuchronność", "bezwzględna potrzeba", to "konieczność". W rozumieniu przepisu art. 16 ww. powołanej ustawy pojęcie „konieczność” powinna mieć charakter imperatywny, wskazujący na sytuację wyjątkową, gdy chodzi o kwalifikowaną potrzebę takiej zmiany (por. wyrok NSA we Wrocławiu z 7 marca 2002 r., sygn. akt I SA/Wr 291/01).
W świetle orzecznictwa NSA za przesłankę uzasadniającą zbycie lokalu mieszkalnego należy uznać trudne warunki materialne podatnika w sytuacji, gdy przeznaczył on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży mieszkania na zakup lokalu o mniejszej powierzchni i z mniejszym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika.
Okolicznością uzasadniającą konieczność zmiany warunków mieszkaniowych jest też stan zdrowia, jeśli w sposób oczywisty utrudnia lub uniemożliwia realizację potrzeb mieszkaniowych w lokalu nabytym w drodze darowizny (por. wyroki NSA z 26 listopada 1998 r. sygn. akt III SA 1587/97 i z 21 kwietnia 1998 r. sygn. akt III SA 112/97).
Ale np. zawarcie związku małżeńskiego i chęć polepszenia warunków bytowych poprzez nabycie większego mieszkania - nie stanowią zdaniem organów podatkowych ani konieczności zdefiniowanej słownikowo ani konieczności zdefiniowanej orzecznictwem NSA (z interpretacji Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź-Górna z dnia 21 kwietnia 2006 r., sygn. US-436/1/06).