- Ze względu na zastosowanie środka egzekucyjnego (zajęcie ruchomości) 29 września 2005 r. nastąpiło przerwanie terminu przedawnienia. Jak ustalić datę przedawnienia zaległości - pyta pani Magdalena z Wałbrzycha w liście do redakcji.
O wskazanie ogólnych zasad przedawnienia poprosiliśmy Izbę Skarbową w Łodzi, a o rozwiązanie problemu czytelniczki - Wojciecha Pietrasiewicza z Allen & Overy A. Pędzich.
IZBA SKARBOWA W ŁODZI WYJAŚNIŁA GP
Zgodnie z art. 26 Ordynacji podatkowej za zaległości podatkowe podatnik odpowiada całym swoim majątkiem. Ustawa jednak przewiduje sytuacje, kiedy oprócz podatnika również osoba trzecia ponosi odpowiedzialność za zaległości podatkowe podatnika. Odpowiedzialność ta ma charakter odpowiedzialności solidarnej podatnika i osoby trzeciej.
O odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej organ podatkowy orzeka w drodze decyzji po przeprowadzeniu postępowania podatkowego. Wydanie decyzji poprzedzone więc musi być zawsze wszczęciem postępowania w sprawie przeniesienia odpowiedzialności podatkowej na osoby trzecie.
Postępowanie to nie może zostać wszczęte m.in. przed: upływem terminu płatności ustalonego zobowiązania; dniem doręczenia decyzji: określającej wysokość zobowiązania podatkowego, o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, w sprawie zwrotu zaliczki naliczonego podatku od towarów i usług, określającej wysokość należnych odsetek za zwłokę.
Wobec tego nie można wydać decyzji o przeniesieniu odpowiedzialności za zaległości podatkowe na osoby trzecie, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło pięć lat. Przedawnienie zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej następuje po upływie trzech lat od końca roku kalendarzowego, w którym została doręczona decyzja o odpowiedzialności osoby trzeciej. Jeżeli termin biegu przedawnienia został przerwany, to stosuje się zasady ogólne przewidziane w Ordynacji podatkowej, dotyczące biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego.
EKSPERT WYJAŚNIA
WOJCIECH PIETRASIEWICZ
doradca podatkowy współpracujący z Allen & Overy A. Pędzich
W pytaniu nie jest wskazane, jakiego okresu dotyczy pierwotna decyzja kształtująca pierwotną odpowiedzialność podatnika i w jakim czasie od dnia powstania zaległości u podatnika została wydana decyzja o odpowiedzialności osoby trzeciej. Zakładam jednak, że decyzja ta została wydana przed upływem pięciu lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa. W przeciwnym razie w stosunku do wydanej decyzji po wskazanym terminie możliwe jest stwierdzenie nieważności, o ile jest to decyzja ostateczna.
Przechodząc do odpowiedzi na zadane pytanie, należy wskazać, że zgodnie z art. 118 par. 2 Ordynacji podatkowej przedawnienie zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej następuje po upływie trzech lat od końca roku kalendarzowego, w którym została doręczona decyzja o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej. Początkiem biegu terminu jest więc koniec 2004 r.
Artykuł 118 par. 2 Ordynacji podatkowej nakazuje również odpowiednie stosowanie do odpowiedzialności osób trzecich niektórych przepisów dotyczących zawieszenia lub przerwania biegu przedawnienia. W związku z tym, bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został skutecznie zawiadomiony. Termin przedawnienia po jego przerwaniu biegnie na nowo, począwszy od dnia następującego po zaistnieniu zdarzenia kończącego przerwanie biegu przedawnienia.
Warto podkreślić, że art. 70 par. 4 Ordynacji podatkowej uległ zmianie od 1 września 2005 r. (koniec przerwania biegu terminu przedawnienia w przypadku zastosowania środka egzekucyjnego ustalono nie na dzień następujący po zakończeniu postępowania egzekucyjnego, ale na dzień następujący po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny). Na podstawie przepisów przejściowych do ustawy nowelizującej Ordynację podatkową w tym zakresie do przedawnienia zobowiązań podatkowych powstałych przed 1 września 2005 r. stosuje się art. 70 par. 4 ustawy w jej nowym brzmieniu.
Oznacza to, że w naszej sprawie termin przedawnienia zobowiązania z decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej biegnie na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny (art. 70 par. 4 Ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2005 r.).
Skoro środek egzekucyjny, o którym podatnik został zawiadomiony, zastosowano 29 września 2005 r., to trzyletni termin przedawnienia liczymy na nowo, począwszy od 30 września 2005 r.
Zakładając, że termin ten nie został przerwany do chwili obecnej żadnym kolejnym środkiem egzekucyjnym, o którym podatnik został powiadomiony, zobowiązanie wynikające z decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej przedawni się na podstawie art. 118 w związku z art. 12 Ordynacji podatkowej z upływem 30 września 2008 r. Wynika to również pośrednio z art. 118 par. 2 Ordynacji podatkowej, który wskazuje, że termin po przerwaniu przedawnienia wynosi trzy lata (a nie trzy lata od końca roku kalendarzowego, w którym zastosowano środek egzekucyjny).
Tezę o kalkulacji terminu przedawnienia po jego przerwaniu od dnia następującego po dniu, w którym ustała przesłanka przerwania biegu przedawnienia, zdaje się potwierdzać orzecznictwo sądów administracyjnych (dotyczące przedawnienia zobowiązania podatkowego).
Przyjęta w omawianym przepisie (dawny art. 70 par. 3 Ordynacji podatkowej) formuła gramatyczna: biegnie (on) na nowo, pozwala na uprawniony wniosek, że w zaistniałej sytuacji (zastosowanie środka egzekucyjnego przed 31 grudnia 1999 r.) przedawnienie zobowiązania ponownie rozpoczyna swój pięcioletni bieg, począwszy od następnego dnia po zakończeniu postępowania egzekucyjnego, niezależnie od tego, jak długi był upływ tego terminu przed jego przerwaniem. Takie stanowisko zaprezentował m.in. NSA w wyroku z 18 października 2005 r. (sygn. akt FSK 2390/04).
W naszym przypadku więc zobowiązanie przedawniło się 30 września 2008 r
Ewa Matyszewska
ewa.matyszewska@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).