Kto może skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej?

Status osoby niepełnosprawnej – musi być potwierdzony odpowiednimi dokumentami, zostały one wymienione w art. 26 ust. 7d i 7g ustawy o PIT. Punkt 1 ust. 7d) wskazuje orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności.

Ulga rehabilitacyjna w PIT 2014 / 2015

Definicje

Osoba niepełnosprawna - to osoba, która posiada:
1. orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach lub
2. decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
3. orzeczenie o niepełnosprawności, wydane na podstawie odrębnych przepisów, w przypadku gdy osoba ta nie ukończyła 16 roku życia, albo
4. orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.

Orzeczeniem takim jest orzeczenie komisji lekarskiej ds. inwalidztwa i zatrudnienia przy oddziale ZUS.

Źródło definicji: art. 26 ust. 7d, art. 26 ust 7g ustawy o PIT

Orzeczenia wydane przez komisje lekarskie MON, MSWiA i KRUS po 1 stycznia 1998 nie stanowią podstawy do zaliczenia osób, których orzeczenia te dotyczą do osób niepełnosprawnych. Te osoby, jeśli chcą być traktowane jako osoby niepełnosprawne w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej, powinny wystąpić z wnioskiem do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności, w celu uzyskania stopnia niepełnosprawności.

I grupa inwalidztwa - do tej grupy inwalidztwa zaliczane są osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów orzeczono całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo znaczny stopień niepełnosprawności.
Źródło definicji: art. 26 ust. 7f pkt 1 ustawy o PIT

II grupa inwalidztwa - do tej grupy inwalidztwa zaliczane są osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono całkowitą niezdolność do pracy albo umiarkowany stopień niepełnosprawności.
Źródło definicji: art. 26 ust. 7 f pkt 2 ustawy o PIT

Podatnik, na którego utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne - to osoba, na utrzymaniu której pozostają następujące osoby niepełnosprawne:
- współmałżonek,
- dzieci własne i przysposobione,
- dzieci obce przyjęte na wychowanie,
- pasierbowie,
- rodzice,
- rodzice współmałżonka,
- rodzeństwo,
- ojczym, macocha,
- zięciowie i synowe
jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 9.120 zł.

Do kwoty 9.120 zł wlicza się również dochody zwolnione np. zapomogę. Do kwoty 9.120 zł nie wlicza się alimentów (renty rodzinnej) małoletniego dziecka, gdyż nie są to dochody dziecka tylko przedstawiciela ustawowego dziecka.

Źródło definicji: art. 26 ust. 7e ustawy o PIT

Osoby pozostające na utrzymaniu - oznacza to członków rodziny utrzymujących się z połączonych dochodów tych osób.

Źródło definicji: art. 3 pkt 12 ustawy o świadczeniach rodzinnych

Zdaniem fiskusa podatnik odliczający wydatki rehabilitacyjne dotyczące osoby niepełnosprawnej będącej na jego utrzymaniu powinien wykazać organowi podatkowemu, iż faktycznie osoba niepełnosprawna jest na jego utrzymaniu.
Z wyroku NSA z dnia 12 lipca 2000 r., sygn. akt I SA/Lu 535/99 wynika, iż chodzi tu o taki stan, w którym podatnik zapewnia środki do życia, ponosi koszty związane z wyżywieniem, mieszkaniem oraz innymi potrzebami osoby niepełnosprawnej i należy stan ten odróżnić od sytuacji, w której podatnik jedynie sprawuje opiekę nad osobą niepełnosprawną, czy też pomaga jej w trudnej sytuacji życiowej.

W przepisach nie określono sposobu, w jaki podatnik powinien wykazać ten stan rzeczy, więc mają w tym względzie zastosowanie ogólne zasady postępowania dowodowego.

W przypadku, gdy oboje rodzice łożą na utrzymanie niepełnosprawnego dziecka (bez względu na to, czy pozostają w związku małżeńskim czy nie), to każde z nich ma prawo do ulgi rehabilitacyjnej w wysokości faktycznie poniesionego wydatku (ojciec w wysokości wydatku przez siebie poniesionego, odpowiednio matka w wysokości wydatku jaki sama poniosła). Z tym, że w przypadku wydatków, o których mowa w art. 26 ust. 7a pkt 7, 8 i 14, odliczenie każdego z rodziców nie może przekroczyć kwoty 2280 zł.

Na analogicznych zasadach mogą skorzystać biologiczni rodzice niepełnosprawnego dziecka (dziecko pozostaje na utrzymaniu zarówno matki jak i ojca) – (np. w przypadku rodziców rozwiedzionych).

Organy podatkowe przyjmują, że warunkiem zastosowania ulgi rehabilitacyjnej przez osobę, która faktycznie żyje z matką i ponosi koszty związane z wyżywieniem, mieszkaniem i innymi potrzebami jej niepełnosprawnego dziecka, jest przyjęcie przez nią niepełnosprawnego dziecka na wychowanie (np. przyjęcie na wychowanie w związku z wystąpieniem do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania o przysposobienie dziecka).

Niepełnosprawni i ich opiekunowie mają ulgę rehabilitacyjną

Rehabilitacja - to przystosowanie do czynnego udziału w życiu społecznym osób, które z powodu wad wrodzonych lub nabytych, choroby lub urazu są kalekami bądź doznały przemijającej lub trwałej utraty zdrowia i stały się na stałe lub na pewien czas inwalidami; rehabilitacja jest procesem złożonym, który ma na celu przywrócenie inwalidzie — w możliwie wysokim stopniu — sprawności organizmu oraz poczucia własnej wartości społecznej, zawodowej i rodzinnej.

Wyróżnia się rehabilitację leczniczą, społeczną i zawodową.

Rehabilitacja lecznicza jest elementem procesu leczenia, a jej celem jest przywrócenie funkcji utraconych w wyniku choroby lub wyrobienia mechanizmów zastępczych; metody rehabilitacji leczniczej obejmują: fizykoterapię, gimnastykę leczniczą, naukę wykonywania czynności codziennych, zaopatrzenie w protezy i aparaty rehabilitacyjne oraz nauczenie posługiwania się nimi.

Rehabilitacja społeczna umożliwia człowiekowi niepełnosprawnemu zyskanie zdolności do życia w społeczeństwie; obejmuje przystosowanie inwalidy do pełnienia odmiennej roli społecznej i do nowych form uczestnictwa w życiu społecznym oraz przygotowanie jego środowiska pod względem psychicznym (akceptacja osobowości i potrzeb inwalidy) i warunków pobytu (wyposażenie mieszkania, środki poruszania się i wykonywania codziennych czynności).

Źródło definicji: Encyklopedia Multimedialna PWN

Jak wykazać prawo do ulgi rehabilitacyjnej

Rolnicy

Trzeba pamiętać, że rolnicy mogą także dysponować innymi orzeczeniami (mogą mieć dawne orzeczenia o I, II lub III grupie inwalidzkiej lub mogą ubiegać się o nowe orzeczenia).

Osoby, którym przyznano jedną z grup inwalidzkich, a ich orzeczenie nie utraciło mocy, korzystają z poniższych możliwości:

1. I grupa inwalidzka traktowana jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
2. II grupa inwalidzka traktowana jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
3. III grupa inwalidzka traktowana jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.

Nowy system orzecznictwa przewiduje trzy stopnie niepełnosprawności (znaczny, umiarkowany, lekki). Orzeczenie ustalające stopień niepełnosprawności stanowi podstawę do ulg.

Rolnicy, mający ważne orzeczenia o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (wydane w KRUS), mogą złożyć wniosek do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności o ustalenie stopnia niepełnosprawności. W takim przypadku Zespół ds. Orzekania wydaje orzeczenie, w którym stopień niepełnosprawności określa się na podstawie przedłożonych orzeczeń.

Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ma prawo żądać od KRUS udostępnienia kopii orzeczeń o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Osoby o stałej lub długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za niepełnosprawne, z tym, że:
- osoby, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, traktuje się jako mające znaczny stopień niepełnosprawności
- pozostałe osoby traktuje się jako mające lekki stopień niepełnosprawności.

Relacje pomiędzy orzeczeniami KRUS a innymi orzeczeniami obrazuje poniższa tabela:

Podsumowując, rolnik mający rentę z KRUS-u musi wystąpić do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności o ustalenie stopnia niepełnosprawności. Dopiero takie orzeczenie uprawnia do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej.

Inne wymogi podmiotowe

Osoba niepełnosprawna może skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej jeśli orzeczenie o niepełnosprawności zostanie wydane w trakcie roku podatkowego. Warunkiem odliczenia wydatków na cele rehabilitacyjne zgodnie z art. 26 ust. 7d pkt 1 ustawy o PIT jest m.in. posiadanie przez osobę, która poniosła wydatek, orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności.

Z powyższego przepisu nie wynika, że warunkiem dokonania odliczenia jest dysponowanie stosownym orzeczeniem przez cały rok. Dlatego też orzeczenie o niepełnosprawności wydane w trakcie danego roku podatkowego, nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczeń wydatków na cele rehabilitacyjne za ten rok.

Co do zasady odliczeniu podlegają wydatki poniesione od daty uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności, chyba że w orzeczeniu tym wskazano, że niepełnosprawność datowana jest wcześniej niż data wydania orzeczenia. W takiej sytuacji podatnik może odliczyć wydatki poniesione po dniu wskazanym w orzeczeniu jako data ustalenia niepełnosprawności.

Wyjątkowo możliwe są także przypadki, gdy dokonanie wydatku na cele rehabilitacyjne jest jednym z warunków które umożliwią podatnikowi nabycie formalnego statusu osoby niepełnosprawnej (np. nabycie endoprotezy). W takiej sytuacji późniejsze uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności uprawnia podatnika do odliczenia takiego wydatku.

 Z odliczenia może skorzystać również podatnik opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym - uzpd). Może od uzyskanych przychodów odliczyć wydatki określone w art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT, jeśli nie zostały odliczone od dochodu na podstawie przepisów ustawy o PIT (art. 11 ust. 1 uzpd).

Podatnicy uprawnieni do ulgi prowadzący działalność gospodarczą oraz osiągający przychody z najmu mogą z niej korzystać już na etapie ustalania zaliczek na podatek dochodowy zgodnie z art. 44 ust. 3 ustawy o PIT bądź obliczaniu ryczałtu zgodnie z art. 21 ust. 3 uzpd.

Pozostali podatnicy uzyskujący dochody opodatkowane według skali (np. ze stosunku pracy, umów zlecenia i o dzieło) mogą skorzystać z odliczenia dopiero po zakończeniu roku.