Jeśli składka ta jest odprowadzona za pośrednictwem płatnika (np. pracodawcę), to kwota podlegająca odliczeniu od podatku powinna zostać wykazana przez płatnika w przekazywanej nam informacji PIT-11 (oraz w rozliczeniu rocznym PIT-40, jeśli rozlicza nas płatnik).
Przedsiębiorcy opłacają tę składkę samodzielnie, deklarując najczęściej minimalną podstawę jej wymiaru. Dlatego wysokość przysługującego odliczenia (nieprzekraczającego 7,75% podstawy wymiaru) ustalą na podstawie dowodów jej opłacenia do ZUS. Za 2007 r. odliczenie to nie może być wyższe niż 1918,19 zł. Kwota ta jest identyczna zarówno dla nowych firm (opłacających składki ZUS na preferencyjnych zasadach), jak i przedsiębiorców płacących składki na zasadach ogólnych.
Uwaga !
Nieodliczonej różnicy pomiędzy składką zapłaconą, a odliczoną nie możemy uznać za koszt uzyskania przychodu z działalności gospodarczej.
Pamiętajmy, że jeśli opłacaliśmy składki zarówno od dochodów opodatkowanych, jak i zwolnionych, to wolno nam odliczyć tylko tą część składek, która przypada na dochody opodatkowane. Składki opłacone od dochodów zwolnionych od podatku lub od których zaniechano poboru podatku nie podlegają odliczeniu.
Trybunał Konstytucyjny uznał niekonstytucyjność przepisów updof pozbawiających podatników możliwości odliczenia składek zapłaconych za granicą nie tylko w odniesieniu do składek na ubezpieczenie społeczne, ale także składek na ubezpieczenie zdrowotne (wyrok z 7 listopada 2007 r. sygn. akt K 18/06).
Ponieważ jednak Trybunał postanowił, że przepisy te stracą moc obowiązującą dopiero 30 listopada 2008 r., to do tego momentu (o ile wcześniej nie nastąpi nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) - odliczenie takich składek formalnie nie będzie możliwe. Odliczenie zagranicznych składek już w zeznaniu za 2007 r. wiąże się więc z ryzykiem sporu z organami podatkowymi, pomimo kilku korzystnych dla podatników wyroków ETS.
O opłacane trakcie roku składki z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej możemy obniżać zaliczki na podatek dochodowy. Jeśli w danym okresie (miesiącu/kwartale) zaliczka nie wystąpi, bądź suma składek będzie wyższa od podatku za dany okres, to nieodliczoną część składek możemy odliczyć od podatku wykazanego za następne okresy rozliczeniowe (miesiące/kwartały). Pamiętajmy, ze granicznym momentem rozliczenia składek jest moment złożenia zeznania rocznego.
Uwaga !
Jeśli podatek wykazany w zeznaniu rocznym nie pozwoli na pełne odliczenie składek, to bezpowrotnie tracimy prawo do ich odliczenia. Prawo to nie przechodzi bowiem na lata następne.
Wolno nam natomiast odliczyć zaległe składki (tj. składki należne za lata wcześniejsze). Odliczamy je w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym składki te faktycznie zostały opłacone. Jako przedsiębiorcom wolno nam również odliczyć nie tylko własne składki, ale także opłacone za osoby współpracujące (np. współmałżonka).
Jeśli opłacaliśmy składki z więcej niż jednego tytułu, to możemy odliczyć składki opłacone z jednego źródła od podatku przypadającego od dochodów osiągniętych z innego źródła, gdy składki te nie znalazły pokrycia w podatku przypadającym od dochodu z tego właśnie źródła. Taka możliwość wynika z samej konstrukcji zeznań podatkowych. Składkę na ubezpieczenie zdrowotne odlicza się od podatku obliczonego od wszystkich dochodów wykazanych w zeznaniu.
Taka sama zasada obowiązuje w przypadku wspólnego rozliczenia małżonków. Składkę odlicza się bowiem od podatku należnego od obojga, co pozwala na odliczenie składki zapłaconej przez małżonka, który poniósł stratę bądź nie osiągnął wystarczających dochodów od podatku wygenerowanego z dochodów osiągniętych przez drugiego z nich (o ile ten podatek będzie odpowiednio wysoki).
Trzeba pamiętać, że jeśli otrzymamy zwrot uprzednio zapłaconych i odliczonych składek na ubezpieczenia zdrowotne, to w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym wystąpiły te okoliczności, jesteśmy zobowiązani doliczyć do podatku kwoty uprzednio odliczone. Problemu nie ma, jeśli składki zostały nam zwrócone w tym samym roku jeszcze przed upływem terminu do złożenia zeznania rocznego. W takim przypadku po prostu pominiemy je przy wypełnianiu zeznania rocznego.
Podstawa prawna
Ustawaz 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 (tekst jednolity) – ostatnia zmiana Dz.U. z 2007 r., Nr 211, poz. 1549
Anna Welsyng
radca prawny,
doradca podatkowy
kancelaria www.welsyng.pl