W momencie, kiedy zobowiązany uchyla się od wykonywania ciążących na nim obowiązków np. nie opłacił podatku czy nie uiścił nałożonej na niego grzywny, wierzyciel zgodnie z ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji winien przesłać zobowiązanemu pisemnego upomnienie o zaległościach. W przypadku, gdy upomnienie nie odniesie skutku wierzyciel wystawia tytuł wykonawczy i składa wniosek o wszczęcie egzekucji oraz wskazuje środki egzekucyjne. Jednym ze sposobów egzekucji jakie organ egzekucyjny może podjąć jest egzekucja z wynagrodzenia za pracę.
Zajęcie wynagrodzenia za pracę
Zgodnie z art. 72 Ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji organ egzekucyjny dokonuje zajęcia wynagrodzenia za pracę przez przesłanie do pracodawcy oraz dłużnika informacji o zajęciu tego składnika majątkowego oraz wzywa pracodawcę do nieprzekazywania całkowitej kwoty wynagrodzenia dłużnikowi, lecz nakazuje przekazywanie jej części bezpośrednio organowi egzekucyjnemu. Tym samym pismem dłużnik jest informowany o zakazie rozporządzania swoim wynagrodzeniem.
W 2007 roku NSA wydał wyrok (II FSK 607/06), w którym rozstrzygnięto kwestię momentu zajęcia wynagrodzenia za pracę. Dłużniczce doręczono zawiadomienie o zajęciu poprzez podwójne awizowanie, jednakże zobowiązana nie podjęła korespondencji. W skardze na czynności egzekucyjne dłużniczka podniosła, że dopiero doręczenie zajęcia wynagrodzenia dłużniczce wywiera skutek prawny. Naczelny Sąd Administracyjny jednoznacznie wskazał, że zajęcie wynagrodzenia za pracę jest dokonane z chwilą doręczenia pracodawcy zawiadomienia o zajęciu, nie zaś od momentu pierwszego potrącenia czy odbioru pisma przed dłużnika.
Z powyższego orzeczenia jasno wynika, że wszelkiego rodzaju umyślne powstrzymywanie organu egzekucyjnego przez dłużnika, nie będą miały żadnego wpływu na przebieg czynności egzekucyjnych.
Jaka część wynagrodzenia pozostaje dłużnikowi?
Otóż umowa o pracę oparta o zasady kodeksu pracy jest uposażona w ochronę prawną przed egzekucją. Zajęciu nie podlega kwota wolna od potrąceń, gdyż ustawodawca przewidział, że kwota minimalnego miesięcznego wynagrodzenia jest pracownikowi niezbędna i nie powinna być zajmowana na poczet spłaty zadłużenia tak jak to wynika z art. 871 k.p.
Samo zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia pracodawcy zawiadomienia o zajęciu. Co więcej, zachowuje ono ważność również w sytuacji, gdy stosunek pracy lub zlecenia zostanie zmieniony, a nawet, gdy w jego miejsce zostanie zawarty nowy stosunek. Ponadto, czynność zajęcia zachowuje moc, także w przypadku przejęcia pracodawcy przez innego pracodawcę. Jednym słowem zajęcie wynagrodzenia za pracę zachowuje moc aż do momentu zaspokojenia egzekwowanej należności pieniężnej wraz z odsetkami oraz kosztami egzekucyjnymi.
W związku z tym administracyjny organ egzekucyjny jedną czynnością zajmuje wszelkie wynagrodzenia w zakresie jednego zakładu pracy. Bez znaczenia jest czy będą zmieniane szczegóły umowy, cała ich treść. Zajęcie to zakończy się w momencie, kiedy pracownik zakończy świadczenie pracy w dotychczasowym zakresie u danego podmiotu, zaś podejmie pracę gdzieś indziej.
Jeżeli pracownik ma zajęte wynagrodzenie w firmie X, to gdy przeniesie się do firmy Y zajęcie będzie nieaktualne.
Jednakże, ustawodawca zastrzegł, że jeżeli nowe miejsce pracy zobowiązanego jest znane dotychczasowemu pracodawcy, przesyła on niezwłocznie dokumenty dotyczące zajęcia wynagrodzenia zobowiązanego nowemu pracodawcy i zawiadamia o tym organ egzekucyjny. Doręczenie tych dokumentów nowemu pracodawcy ma skutki prawne zajęcia wynagrodzenia zobowiązanego u tego pracodawcy. W związku z tym, nawet jeżeli zobowiązany zmieni miejsce pracy powinien liczyć się z tym, że informacja o zajęciu wynagrodzenia za pracę przejdzie tuż za nim do nowego pracodawcy. Ma to na celu ochronę wierzyciela przed umyślnym uchylaniem się od dokonania spłaty zadłużenia.
Komplet Kodeks pracy 2015 z komentarzem + CD + PDF
Pozostając w ramach zajęcia, zobowiązany powinien pamiętać, że nieważne są rozporządzenia wynagrodzeniem przekraczające część wolną od zajęcia, dokonane po jego zajęciu, a także przed tym zajęciem, jeżeli są wymagalne po zajęciu. Co to dokładnie oznacza ? Otóż jeżeli pracownik rozporządził swoim wynagrodzeniem w ten sposób, że przekaże je dla kogoś innego po upływie określonego terminu, zaś termin ten minął po dacie zajęcie wynagrodzenia, to takie rozporządzenie mimo wszystko będzie uznane za niewywierające skutków prawnych co do samej egzekucji – czyli w dalszym ciągu będzie podlegało egzekucji.
Zajęciu podlega nie tylko kwota podstawy wynagrodzenia, ale również pensja wypłaca na przepracowane nadgodziny, dodatki dla pracownika, premie czy nagrody uznaniowe.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Należy pamiętać, że organy egzekucyjne mają bieżące informacje, na temat miejsca pracy zobowiązanych ze względu na składane przez pracodawców zeznania podatkowe czy odprowadzanie składek od każdego pracownika, w związku z czym egzekucja z wynagrodzenia za pracę jest jednym z najpopularniejszych sposobów egzekucji. Jednocześnie jest to bardzo skuteczny środek egzekucji, na który organy egzekucyjne z chęcią się decydują, gdyż pracodawca ma ustawowy obowiązek zastosować się do zaleceń zawartych w zajęciu. Pracodawca chcąc uniknąć kary ze strony organu egzekucyjnego będzie dokonywał potrąceń i udzieli wszelkich informacji o dłużniku, aby uchylić się od ewentualnych konsekwencji.