Funkcją zabezpieczenia majątkowego jest ochrona interesów wierzyciela, przede wszystkim gdy chodzi o zapewnienie skuteczności przyszłej egzekucji obowiązku podatkowego.
Środek ten powinien być stosowany racjonalnie, aby nie narazić się na zarzut naruszenia prawa własności, którego ochronę zapewnia Konstytucja. Ponadto należy pamiętać o zasadzie domniemania niewinności.
Co podlega zabezpieczeniu?
Zabezpieczeniu majątkowemu podlegają:
1) przepadek przedmiotu (czyli przejście prawa własności na Skarb Państwa w momencie uprawomocnienia się orzeczenia, które stwierdza ten przepadek) oraz ściągnięcie jego równowartości pieniężnej;
2) ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotu na mieniu podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej (czyli na mieniu osoby, która nie odpowiada bezpośrednio za popełnienie przestępstwa, ale jej mienie stanowi zabezpieczenie wykonania wyroku, gdyby sprawca czynu zabronionego był niewypłacalny);
3) uiszczenie należności publicznoprawnej uszczuplonej czynem zabronionym;
4) przepadek korzyści majątkowej (korzyści, która została uzyskana w wyniku popełnienia czynu zabronionego) oraz ściągnięcie jej równowartości pieniężnej;
5) kara grzywny.
Zabezpieczenie wyżej wymienionych należności może nastąpić poprzez:
1) zajęcie ruchomości, wierzytelności, innych praw majątkowych
2) ustanowienia zakazu zbywania i obciążania nieruchomości
3) zajęcie mienia, które nie pochodzi z przestępstwa, ale podlega zajęciu, jeżeli korzyść, która pochodzi z przestępstwa jest znacznych rozmiarów.
Kto dokonuje zabezpieczenia?
Zabezpieczenia dokonują organy postępowania przygotowawczego. Są nimi:
- Policja, organy finansowe i niefinansowe, Urząd Skarbowy, Urząd Celny, Inspektor Kontroli Skarbowej, Żandarmeria, Straż Graniczna, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Straż Pożarna.
Polecamy: Co warto wiedzieć jadąc na wakacje?
Procedura ustanowienia zabezpieczenia majątkowego.
Zanim zostanie ustanowione zabezpieczenia majątkowe zbiera się informacje o podejrzanym dotyczące jego majątku, stosunkach majątkowych, dochodach, stanie rodzinnym, majątkowych stosunkach małżeńskich.
Organ finansowy prowadzący postępowanie przygotowawcze może zwrócić się do prokuratora o wydanie postanowienia o ustanowieniu zabezpieczenia majątkowego. Jeżeli postępowanie przygotowawcze zostało zakończone i sprawa dalej toczy się przed sądem, postanowienie wydaje sąd.
W sytuacji, kiedy podejrzany uważa, że ustanowienie zabezpieczenia jest niezasadne, może wnieść zażalenie na postanowienie do sądu okręgowego (w okręgu którego toczy się sprawa).
Zabezpieczenie majątkowe ustanawiane jest na podstawie postanowienia prokuratora lub sądu.
Natomiast już ustanowione zabezpieczenie wykonywane jest przez Urząd skarbowy lub Urząd Celny (w stosunku do towarów, wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych podlegających kontroli celnej lub kontroli dewizowej), który je realizuje, przez podjęcie. Urząd Skarbowy, Izba Celna są administracyjnymi organami egzekucyjnymi.
Polecamy: Firmanctwo przy transakcjach w Internecie – czyli nie pożyczaj swego konta
Przy postanowieniach o zabezpieczeniu majątkowym prokurator sporządza wniosek o nadanie klauzuli wykonalności, który kieruje do właściwego Wydziału Karnego Sądu Rejonowego, w którego okręgu prowadzi się postępowanie karne.
Klauzula wykonalności jest zezwoleniem sądu niezbędnym do prowadzenia egzekucji, stwierdzającym, że można ją wykonać w drodze przymusu.
Ustanowienie tymczasowego zabezpieczenia majątkowego
Tymczasowe zabezpieczenie ustanawiane jest w przypadku, gdy istnieje realne niebezpieczeństwo, że mienie ruchome, które zostało uzyskane w wyniku przestępstwa zostanie zbyte, ukryte czy usunięte. Obawa taka jednak musi być zasadna i udokumentowana.
Tymczasowemu zabezpieczeniu podlega wyłącznie mienie ruchome, z którego może być prowadzona egzekucja.
Aby tego uniknąć mienie ruchome zostaje zatrzymane. Można dokonać przeszukania w celu odnalezienia mienia. Z tych czynności sporządza się protokół, w którym zatrzymane rzeczy powinny być opisane w taki sposób, żeby można było oszacować ich wartość.
Polecamy: Czy przedsiębiorca poniesie karę w przypadku braku książki kontroli
Zatrzymane rzeczy mogą zostać przekazane osobie godnej zaufania. W przypadku, gdy zatrzymuje się pieniądze, papiery wartościowe lub biżuterię, rzeczy te zabiera organ dokonujący zatrzymania (np. Policja).
Jeżeli upłynie 7 dni od momentu zatrzymania rzeczy i nie zostanie wydane postanowienie o ustanowieniu tymczasowego zabezpieczenia, tymczasowe zabezpieczenie upada, co oznacza, że zatrzymane rzeczy zostają zwrócone posiadaczowi a jeśli jest nieznany do depozytu właściwego miejscowo. Można także złożyć je do depozytu we właściwym miejscowo finansowym organie postępowania przygotowawczego..
Czas trwania zabezpieczenia majątkowego
Zabezpieczenie traci swoją moc, upada, jeśli sąd prawomocnym wyrokiem nie orzekł:
1) przepadku przedmiotu,
2) ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku przedmiotu
3) jeżeli w ciągu 3 m-cy od daty uprawomocnienia się tego orzeczenia nie zostało podjęte postępowanie egzekucyjne prowadzone w celu wyegzekwowania przedmiotu.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 10.09.1999roku Kodeks karny skarbowy (Dz.U.07.111.765 j.t. z późniejszymi zmianami) - art. 129 - 132a
Ponadto zgodnie z art. 113 § 1 Kks w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, jeżeli przepisy Kks nie stanowią inaczej.