Instytucja płatnika uregulowana została w art. 8 Ordynacji podatkowej. Wedle tego przepisu płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia do we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Płatnik jest zatem podmiotem pośredniczącym w wykonywaniu zobowiązania podatkowego powstałego u podatnika. Zauważyć należy, iż posiadanie statusu płatnika nie jest uzależnione od formy organizacyjno prawnej danego podmiotu – płatnikiem może być zarówno osoba prawna, jak i osoba fizyczna, ale także jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej.
W praktyce, z wykonywaniem ustawowych obowiązków płatnika spotykamy się najczęściej przy odprowadzaniu zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwie.
Obliczanie, pobieranie i wpłacanie podatku – nie ma nic za darmo
Zgodnie z art. 28 §1 Ordynacji podatkowej płatnikom – a także inkasentom – przysługuje zryczałtowane wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków pobranych na rzecz budżetu państwa. Definicja podatków stanowiących dochód budżetu państwa znajduje się w art. 96 pkt 1 ustawy o finansach publicznych.
Stosownie do tego przepisu, dochodami państwa są podatki i opłaty, które zgodnie z odrębnymi ustawami nie stanowią dochodów jednostek samorządu terytorialnego, przychodów funduszów celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych. Do podatków tych zalicza się zatem podatek od towarów i usług, podatek dochodowy od osób prawnych i fizycznych (z wyłączeniem opodatkowania na zasadach tzw. karty podatkowej), podatek akcyzowy oraz podatek od gier.
Przywołany przepis Ordynacji podatkowej wyraźnie wskazuje, iż płatnikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia. Jest to jego uprawnienie, z którego może skorzystać, choć nie musi. Przy rozważaniu dochodowości korzystania z tego prawa pojawia się nieodłączne pytanie – jaka jest stawka owego wynagrodzenia?
Odpowiedź znajdujemy w regulacjach rozporządzenia Ministra Finansów z 24 grudnia 2002 roku w sprawie wynagrodzenia płatników i inkasentów pobierających podatki na rzecz budżetu państwa: płatnikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości 0,3% podstawy wymiaru wynagrodzenia. Jednocześnie, podstawą wymiaru są kwoty naliczonych, pobranych i wpłaconych do budżetu państwa podatków rozumianych także jaki zaliczki na podatek lub raty podatków. Dodajmy przy okazji, że inkasent ma prawo do 0,1% podstawy wymiaru wynagrodzenia.
Przesłanki prawa do wynagrodzenia i jego dalsze skutki
Prawo do wynagrodzenia płatników nie jest jednak bezwarunkowe. Podstawowymi przesłankami do uzyskania uprawnienia do skorzystania z tej gratyfikacji są pobór podatku od podatnika i jego terminowa wpłata na rzecz uprawnionego wierzyciela. Podatek musi być zatem pobrany z majątku podatnika (a nie ze środków własnych płatnika) oraz wpłacony na rachunek organu podatkowego w odpowiednim terminie. Niespełnienie któregokolwiek z warunków skutkuje utratą prawa do wynagrodzenia.
Wynagrodzenie płatnika odbierane jest przez niego w formie obniżenia wysokości przyszłych wpłat z tytułu obliczonych, pobranych i wpłaconych podatków. Termin końcowy pobrania wynagrodzenia nie został jednoznacznie określony. Wydaje się jednak, iż ostatecznym terminem jest dzień przedawnienia zobowiązania, z którym wynagrodzenie jest związane. W przypadku wpłaty przez płatnika w określonym terminie jedynie części należnego podatku, przysługuje mu wynagrodzenie od tej części.
Wynagrodzenie płatnika z tytułu obliczonego, pobranego i wpłaconego podatku stanowi przychód w podatku dochodowym, bowiem mieści się ono w definicjach przychodu zawartych w art. 11 ustawy o PIT i art. 12 ustawy o CIT.
Polecamy: serwis PIT
Nieco mniej jest jasności, jeśli chodzi o pytanie, czy wynagrodzenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dla odpowiedzi na to pytanie trzeba się odwołać do art. 29 ustawy o VAT, który stwierdza, iż podstawą opodatkowania w podatku od towarów i usług jest obrót. Zdaniem doktryny, wynagrodzenie z tytułu obowiązków płatnika nie jest obrotem i dlatego nie podlega opodatkowaniu VAT.
Polecamy: serwis VAT