Działanie podatnika poprzez pełnomocnika jest jego prawem wynikającym m. in. z ordynacji podatkowej – art. 136. Z kolei z art. 145 § 2 wynika, że jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika - to wtedy pisma doręcza się pełnomocnikowi.
Zawiadomienia organu o ustanowieniu pełnomocnictwa należy dokonać pisemnie lub ustnie do protokołu.
Jednak ustanowienie pełnomocnika nie zawsze zobowiązuje organ podatkowy, do doręczania pism właśnie ustanowionemu pełnomocnikowi. Zależy to od treści udzielonego pełnomocnictwa, ale również, a może przede wszystkim od tego czy organ wcześniej w ogóle wiedział o udzielonym pełnomocnictwie.
Polecamy: Czy nieściągalne należności można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów
Zakładając, że organ został poinformowany o udzieleniu przez podatnika pełnomocnictwa oraz o jego zakresie działania za podatnika, sprawa wydaje się dosyć prosta. Jednak bogate orzecznictwo sądów administracyjnych w tym zakresie świadczy, iż również na tym polu powstało wiele sporów i problemów.
Jest to istotny problem zwłaszcza w sytuacjach kiedy sprawa dotyczy doręczenia decyzji. Załóżmy, że podatnik uchylił pełnomocnictwo danemu prawnikowi i ten nie jest już pełnomocnikiem.
W interesie podatnika leży powiadomić o tym organ podatkowy.
Załóżmy, że organ podatkowy nie wiedział o uchyleniu pełnomocnictwa i wydał ważną decyzję dotyczącą podatnika.
Wydaną decyzję wysyła pod wskazany adres pełnomocnika, a ten jej nie odbiera. Po dwukrotnym awizowaniu, organ przyjmuje, że pismo zostało skutecznie dostarczone, mimo faktycznego jej nieodebrania (fikcja prawna).
Podatnik w tej chwili o tym nie wie, a pisma dostarczane są pod adres byłego już pełnomocnika.
Polecamy: Czy nieściągalne należności można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 13.10.2010 r., sygn. I SA/Gd 605/10, stwierdził, że cyt. „Istota sporu w rozpatrywanej sprawie dotyczy tego, czy doręczenie decyzji organu I instancji Spółce było skuteczne. (…) żaden przepis prawa podatkowego oraz stosowanego pomocniczo prawa cywilnego nie zobowiązuje mocodawcy o odwołaniu pełnomocnictwa. (…) oświadczenie strony w zakresie ustanowienia lub odwołania pełnomocnika złożone organowi podatkowemu w toku postępowania jest dla organu wiążące od daty powiadomienia go o tym fakcie i organ nie ma podstaw, by oświadczenie strony pominąć. (…)”
Sąd ten podzielił pogląd wyrażony w wyroku WSA z dnia 5 grudnia 2006 r. (sygn. I SA/Gd 210/06), iż oświadczenie strony w zakresie ustanowienia lub odwołania pełnomocnika złożone organowi podatkowemu w toku postępowania jest dla organu wiążące od daty powiadomienia go o tym fakcie i organ nie ma podstaw, by oświadczenie strony pominąć.
Podobnie orzekł WSA w Opolu w wyroku z 23.04.2010 r., sygn. I SA/Op 18/10. Sprawy w powyższych kwestiach podejmowały również m. in.: WSA w Poznaniu w wyroku z 04.06.2008 r., sygn. I SA/Po 220/08, NSA w wyroku z 16.11.2006 r., sygn. I FSK 313/06.