Postępowanie mandatowe charakteryzuje się możliwością zakończenia sprawy karnej skarbowej w drodze porozumienia.
Kara w postaci mandatu nie jest orzeczeniem kary ale nałożeniem grzywny. Mimo to stanowi rozstrzygnięcie o odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe.
Postępowanie prowadzone jest poza sądem, przez organ pozasądowy - zazwyczaj Urząd Skarbowy. To uprawnienie posiadają i inne finansowe organy, które badają wcześniej sprawę podejmując różne działania przygotowawcze np. Urząd Celny, Inspektor Kontroli Skarbowej, Żandarmeria Wojskowa, Straż Graniczna).
Polecamy: Jak wzruszyć decyzję ostateczną, na mocy której strona nie nabyła prawa?
Możliwe jest jego przeprowadzenie nawet w sytuacji, jeśli wcześniej zostało wszczęte postępowanie przygotowawcze.
Zatem do nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe są uprawnieni:
1) upoważnieni pracownicy urzędów skarbowych,
2) inspektorzy kontroli skarbowej,
3) upoważnieni pracownicy urzędów celnych i funkcjonariusze celni,
4) upoważnieni funkcjonariusze Policji,
5) upoważnieni funkcjonariusze Straży Granicznej,
6) upoważnieni Żołnierze Żandarmerii Wojskowej.
Jakie grzywny za przewinienia skarbowe grożą w 2011 roku?
Mandat może być nałożony tylko w przypadku wykroczeń skarbowych. Oznacza to, że nie można zastosować takiej kary wobec osoby, która popełniła przestępstwo skarbowe.
Wykroczeniem skarbowym jest czyn zabroniony, którego popełnienie będzie wiązało się z groźbą wymierzenia kary grzywny, jeżeli wysokość należności publicznoprawnej lub zagrożonej należności publicznoprawnej (np. niezapłaconego podatku) lub wartość przedmiotu czynu nie jest wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia, które obowiązywało w czasie popełnienia danego czynu.
Poza powyższym przypadkiem, czyn zabroniony będzie wykroczeniem w sytuacjach wskazanych przez Kodeks karny skarbowy.
- uporczywe niewpłacanie przez podatnika podatku w terminie, nieskładanie w terminie przez płatnika deklaracji podatkowych, uchylanie się przez podatnika od opodatkowania, uszczuplenie opłaty skarbowej
Należność publicznoprawna to należność państwowa lub samorządowa, będąca
przedmiotem przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego; jest nią podatek będący dochodem państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub należność z tytułu rozliczenia udzielonej dotacji lub subwencji.
Przestaje istnieć w razie uregulowania uszczuplonej należności wraz z odsetkami za zwłokę.
Od 1.01.2011 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 1380,00 zł. Zatem, aby dany czyn był
wykroczeniem, zaległość podatkowa nie może przekroczyć 6930,00 zł.
Warunki zastosowania postępowania mandatowego.
Aby postępowanie mandatowe mogło być przeprowadzone muszą wystąpić określone warunki - przesłanki pozytywne z jednej strony oraz nie mogą wystąpić przesłanki negatywne z drugiej.
Do przesłanek, warunków pozytywnych należą:
1) sytuacja, kiedy nie ma wątpliwości co do tego kto jest sprawcą danego czynu oraz co do okoliczności jego popełnienia,
2) przekonanie organu, że nie zachodzi potrzeba wymierzenia kary surowszej niż podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia - obecnie 2.772,00 zł; organ musi ocenić na podstawie wiadomości o danej osobie (dotyczących np. sposobu zachowania się, właściwości osobistej) oraz na podstawie okoliczności czynu (rodzaj, rozmiar skutków czynu) czy wymierzenie kary grzywny będzie wystarczające do poniesienia odpowiedzialności i czy nie należy orzec kary surowszej,
3) nie zachodzą warunki negatywne,
4) sprawca wykroczenia wyraził zgodę na przyjęcie mandatu; jest to warunek niezbędny, ponieważ w przypadku braku zgody sprawa zostanie skierowana do sądu wraz z aktem oskarżenia; zgoda jest wyrażana na piśmie za pomocą złożenia podpisu na odcinku mandatu, który pozostaje w urzędzie,
5) należy uiścić zaległą należność publicznoprawną do czasu stawienia się sprawcy przed urzędem skarbowym; jeżeli obowiązek ten nie zostanie zachowany organ może wszcząć dochodzenie ( i w jego ramach np. przesłuchać sprawcę w charakterze podejrzanego); jeżeli podatek nadal nie zostanie zapłacony, organ ma obowiązek wnieść akt oskarżenia do sądu.
Polecamy: Jakie grzywny za przewinienia skarbowe grożą w 2011 roku?
Do negatywnych przesłanek należą:
1) zbieg przepisów obejmujący wykroczenie skarbowe i przestępstwo skarbowe; dany czyn narusza przepis prawny, który dotyczy zarówno wykroczenia jak i przestępstwa skarbowego; w tej sytuacji nałożenie mandatu jest niedopuszczalne,
2) za wykroczenie skarbowe należy orzec przepadek przedmiotów; dotyczy to tylko sytuacji, kiedy przepis ustawy nakłada obowiązek orzeczenia przepadku przedmiotów; gdy jest on fakultatywny, organ dokonuje wyboru środka karnego, który ma być zastosowany.
Spełnienie przesłanek pozytywnych oraz nie wystąpienie negatywnych pozwala na przeprowadzenie postępowania mandatowego. Ma ono wiele plusów. Przede wszystkim pozwala szybko zakończyć sprawa i uniknąć postępowania przed sądem.
Poprzez nałożenie mandatu i zapłacenie kary grzywny sprawa karna skarbowa zostaje zakończona.
Rodzaje mandatów karnych
a) mandat karny gotówkowy (art. 138 §2 i §3 kks)
Tu kara grzywny może być nałożona jedynie na:
- osobę czasowo przebywającą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (bez zamiaru stałego pobytu; dotyczy to i obywatela polskiego, jak i cudzoziemca),
- osobę niemającą stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca pobytu lub
- osobę stale przebywającą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która
czasowo opuszcza to terytorium.
Staje się on prawomocny wraz z zapłatą kary grzywny podmiotowi, który ją nałożył.
b) mandat karny kredytowy
W tym przypadku kara grzywny może być nałożona na każdą osobę, wobec której nie ma obowiązku nakładania mandatu karnego gotówkowego. Jego prawomocność następuje z chwilą pokwitowania odbioru przez ukaranego.
Karę grzywny należy uiścić w terminie 7 dni od dnia jej nałożenia. Po upływie terminu można rozpocząć egzekucję w trybie administracyjnym, bez potrzeby kierowania sprawy do sądu (o terminie jak i o skutkach jego przekroczenia należy pouczyć ukaranego).
Uchylenie mandatu
Jeżeli okaże się, że karę grzywny nałożono za czyn, który nie jest czynem zabronionym i nie stanowi wykroczenia skarbowego, prawomocny mandat karny podlega niezwłocznie uchyleniu przez sąd właściwy do rozpoznania sprawy. Ukarany wnioskuje o uchylenie w terminie 7 dni od daty przyjęcia mandatu.
W wyniku uchylenia suma, która została zapłacona przez skazanego zostaje mu niezwłocznie zwrócona. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy dany czyn nie stanowi wykroczenia skarbowego, ale przestępstwo skarbowe, wykroczenie lub przestępstwo zwykłe. W takim wypadku aż do zakończenia sprawy pobraną sumę zatrzymuje się jako zabezpieczenie majątkowe kar, które mogą zostać orzeczone.