Co do zasady, zobowiązanie względem urzędu skarbowego wygasa w momencie dokonania zapłaty, a obowiązek jego uregulowania, spoczywa na podatniku.
Oznacza to, że płatność podatku musi nastąpić z rachunku przedsiębiorcy lub on sam musi wpłacić podatek w gotówce jeśli w takiej formie się rozlicza. Oczywiście za niezapłacenie podatku w terminie grożą sankcje, poczynając od odsetek za zwłokę, czy odpowiedzialności karno-skarbowej.
Zobacz także: Czy można złożyć PIT i zapłacić podatek w różnych terminach
Jeżeli przedsiębiorca nie będzie mógł zapłacić podatku osobiście nie powinien prosić o pomoc innej osoby, aby zrobiła to z własnego konta czy wpłaciła własne pieniądze w kasie urzędu. Jego zobowiązanie nie wygaśnie, a powstanie jedynie problem związany ze zwrotem zapłaconej sumy.
Przepisy nie dopuszczają bowiem takiej możliwości.
Rozwiązanie (dodajmy jedyne w takiej sytuacji), z jakiego może skorzystać przedsiębiorca, który nie jest w stanie osobiście zapłacić podatku wskazał NSA wprowadzając de facto instytucję „wyręczyciela” czy „posłańca” (uchwała NSA z 26 maja 2008 r. – sygn. I FPS 8/07).
To osoba, która w imieniu podatnika dokonuje płatności, ale pod warunkiem, że nie ponosi ciężaru ekonomicznego tej płatności.
Zatem pieniądze na zapłatę podatku zawsze muszą stanowić własność podatnika, bez względu na to, czy są przekazywane elektronicznie czy w gotówce. Nie może tu być mowy o żadnej formie pożyczki.
Funkcję „wyręczyciela” czy „posłańca” może pełnić pracownik firmy, który robi to w ramach powierzonych obowiązków, na przykład księgowa.
W sytuacji, gdy firma A, która ma należność od firmy B, umówi się z firmą B, że ta ciążące na niej zobowiązanie ureguluje opłacając podatek za firmę A - najlepiej przed płatnością podatku złożyć wyjaśnienie w urzędzie skarbowym i przedstawić umowę, jaką firmy zawarły odnośnie uregulowania tego zobowiązania. Choć NSA nie rozpatrywał takiej sprawy, ale wydaje się, że w przypadku gdyby płatności za przedsiębiorcę, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, dokonał małżonek, z którym łączy go wspólnota majątkowa, podatek też powinien być uznany za zapłacony. W tym przypadku trzeba się jednak liczyć z możliwością innej interpretacji ze strony organu podatkowego.
Ale gdy przedsiębiorca sam nie dysponuje środkami na zapłatę podatku i chciałby skorzystać z pomocy i środków innej osoby - zapłata nie będzie skuteczna.
Wtedy najlepiej wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o odroczenie terminu płatności, argumentując, że przesunięcie terminu płatności jest kluczowe dla firmy. Pamiętajmy jednak, że decyzja organów fiskalnych jest w tym względzie uznaniowa, co oznacza, ze mogą odmówić zgody na odroczenie bez podania przyczyn.
Katarzyna Rola - Stężycka
Kierownik zespołu analiz podatkowych Tax Care SA