Nieaktualne druki z winy urzędu
Podatnik w 2008 r. odpłatnie zbył na podstawie umowy sprzedaży spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu wraz z wniesionym wkładem budowlanym, za cenę 385 000 zł. Prawo to otrzymał w drodze darowizny od rodziców. Następnie matka podatnika, działając w jego imieniu, złożyła w Urzędzie Skarbowym oświadczenie na nieaktualnym już druku, podanym przez pracownika urzędu, że pieniądze uzyskane w wyniku zbycia podatnik w ciągu dwóch lat wyda na własne cele mieszkaniowe, określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do oświadczenia dołączona została kserokopia aktu notarialnego umowy sprzedaży. Złożone w ten sposób oświadczenie uprawniałoby podatnika do skorzystania z nieobowiązującego już zwolnienia, podczas, gdy w tamtym czasie względem nieruchomości nabytych w latach 2007-2008 i zbytych przed upływem 5 lat, obowiązywała tzw. ulga meldunkowa.
Warto podkreślić, że ww. kserokopia aktu notarialnego, zawierała wszystkie informacje niezbędne do umożliwienia mężczyźnie skorzystania z ulgi meldunkowej.
Fiskus tak złożonemu oświadczeniu zarzucił braki formalne. Urzędnicy uznali, że podatnik nie zawarł w nim deklaracji spełnienia warunków dotyczących zameldowania w sprzedanym lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy od 12 miesięcy przed datą zbycia, jak czytamy w uzasadnieniu wyroku WSA. W związku z powyższym, fiskus naliczył podatek dochodowy z tytułu zbycia ww. spółdzielczego prawa wg stawki 19%, który ostatecznie wyniósł ponad 73 000 zł.
Mężczyzna takiej kwoty zapłacić nie chciał, powołując się na to, że organ podatkowy wprowadził go w błąd, podając do wypełnienia niewłaściwe, nieaktualne już druki. W wyniku utrzymywania w mocy ww. decyzji w kolejnych postępowaniach odwoławczych, podatnik odwołał się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku.
Naruszono zasadę zaufania do organów podatkowych
24 kwietnia 2012 r. WSA w Gdańsku uwzględnił skargę podatnika na wydaną decyzję.
Jak czytamy w uzasadnieniu:
„(…)W rozpoznawanej sprawie Sąd dopatrzył się naruszenia zasad ogólnych wynikających z art. 121 ordynacji podatkowej. W ocenie Sądu postępowanie nie było prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych, a stronie reprezentowanej przez pełnomocnika nieprofesjonalnego nie udzielono niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania.(…)”
Zgodnie z przytoczonym przez sąd fragmentem Ordynacji, organy podatkowe nie tylko mogą, ale są wręcz zobowiązane do udzielania niezbędnych informacji i wyjaśnień o pozostających w związku z toczącym się postępowaniem przepisach.
Jak czytamy dalej:
„(…) Obowiązek informowania i wyjaśniania stronom przez organ prowadzący postępowanie całokształtu okoliczności faktycznych i prawnych toczącej się sprawy powinien być rozumiany tak szeroko, jak to jest możliwe. Udowodnienie naruszenia tego obowiązku powinno być rozumiane jako wystarczająca przesłanka do uchylenia decyzji, szczególnie wówczas, gdy urzędnik stwierdza (lub powinien stwierdzić), że strona zamierza podjąć działanie wiążące się z niekorzystnymi skutkami lub nawet z ryzykiem wystąpienia podobnych skutków.(…)”
W uzasadnieniu znajduje się również fragment, który mówi o tym, że podatnik wyraził wolę skorzystania z ulgi podatkowej, a w związku z tym należy założyć, że gdyby został właściwie poinformowany o przysługującej mu uldze meldunkowej oraz otrzymał właściwe druki, to złożyłby wymagane w tej sytuacji oświadczenie.
Dyrektor Izby Skarbowej złożył skargę kasacyjną, która 19 sierpnia 2014 r. została oddalona.
Podatki 2014 - Nowy VAT 500 pytań i odpowiedzi na trudne pytania
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Co to oznacza dla podatników?
Orzeczenia WSA i NSA w ww. sprawie, stanowią niewątpliwie dobry sygnał dla podatników.
Zgodnie z argumentację WSA, podtrzymaną przez NSA:
Podatnik wyraził wolę skorzystania z ulgi, zatem gdyby został właściwie pouczony przez pracownika urzędu skarbowego o możliwości skorzystania z ulgi meldunkowej i otrzymał właściwy formularz oświadczenie (lub obydwa), to należy przyjąć, że złożyłby stosowne oświadczenie i dokumenty, aby z tej ulgi skorzystać. Wskazać bowiem należy, że skarżący spełniał ustawowo określone w tym zakresie kryteria. Właściwie pouczony podatnik mógłby zatem skorzystać z przedmiotowej ulgi.
To ciekawa interpretacja zasady prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych. Od organów podatkowych podatnicy mogą zatem wymagać wyczerpującej informacji (pouczeń) odnośnie ich praw i obowiązków związanych z podatkami.
Przepis art. 121 zawierający zasadę prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych, jest nie tylko postulatem ustawodawcy wobec tych organów, ale także przesłanką oceny ich działania, w wyniku której może dojść do uchylenia decyzji administracyjnej, nawet jeżeli w toku postępowania nie naruszono innych przepisów ordynacji podatkowej (por. wyrok NSA z 26 marca 2002 r., III SA 3390/00).
Grzegorz Grzesik