Aktualnie NIP (numer identyfikacji podatkowej) nadawany zgodnie z ustawą o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, zgodnie z art. 12 ust. 1 i 2 tej ustawy, nie przechodzi na następcę prawnego osoby fizycznej i wygasa w przypadku jej śmierci.
Reguła nieprzechodzenia numeru NIP na następcę prawnego nie obowiązuje, w przypadku gdy:
- przedsiębiorstwo państwowe przekształci się w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa;
- przedsiębiorstwo komunalne przekształci się w jednoosobową spółkę gminy;
- spółka cywilna przekształci się w spółkę handlową;
- spółka handlowa przekształci się w inną spółkę handlową;
- stowarzyszenie zwykłe przekształci się w stowarzyszenie.
Minister Rozwoju i Finansów proponuje, aby także przedsiębiorstwo osoby fizycznej, stanowiące część masy spadkowej, w okresie od otwarcia spadku do wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, a jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony – wraz z upływem terminu do powołania zarządcy sukcesyjnego – mogło posługiwać się tym samym numerem NIP co zmarły przedsiębiorca.
Funkcjonowanie przedsiębiorstwa po śmierci przedsiębiorcy będzie wiązać się jedynie ze zmianą „szaty prawnej” prowadzonej działalności. Uzasadnione będzie tym samym odwołanie się do ogólnej zasady znanej prawu handlowemu, zgodnie z którą podmiot powstały po przekształceniu należy identyfikować jako ten sam byt prawny, którym był podmiot funkcjonujący przed przekształceniem. W przypadku projektowanych zmian za swoiste przekształcenie można uznać zmianę właściciela/właścicieli przedsiębiorstwa w wyniku śmierci przedsiębiorcy.
Rozwiązanie takie ma zapewnić kontynuację rozliczeń wszystkich podatków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, w szczególności VAT i VAT-UE. Dodatkowo ma ułatwić korzystanie z Systemu Harmonogramowania Rejestracji i Monitorowania Pomocy w sprawach związanych z pomocą publiczną i pomocą de minimis.
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Proponowana treść zmian:
Art. 51. W ustawie z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2016 r. poz. 476, 1948 i 2024) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 9 w ust. 1 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie:
„Podmioty, o których mowa w art. 6 ust. 1, 1a i 10, oraz zarządca sukcesyjny, mają obowiązek aktualizowania danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym przez dokonanie zgłoszenia aktualizacyjnego do naczelnika urzędu skarbowego, nie później niż w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana danych.”;
2) w art. 12:
a) po ust. 1a dodaje się ust. 1b w brzmieniu:
„1b. NIP przedsiębiorcy przechodzi na przedsiębiorstwo w spadku i wygasa wraz z wygaśnięciem tego zarządu, a jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony – wraz z upływem terminu do powołania zarządcy sukcesyjnego.”;
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. W przypadku zgonu lub ustania bytu prawnego podatnika, nadany NIP wygasa, z wyjątkiem przypadków wymienionych w ust. 1 - 1b.”.
Projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej
Oprac. Wiktoria Świergolik