500 pytań o VAT odpowiedzi na trudne pytania z interpretacjami Ministerstwa Finansów (PDF)
Jaka stawka VAT za usługi transportowe?
Wedle generalnej zasady dla usług transportowych stosuje się podstawową stawkę VAT, czyli 23%. Ale istnieją takie usługi transportowe, dla których można zastosować niższą stawkę VAT, w tym także stawkę 0%.
Szczególną uwagę na wysokość naliczanego VAT-u powinni zwracać przedsiębiorcy zajmujący się:
- przewozem w ramach taksówek osobowych (kod wedle Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług 2008: 49.32) - obowiązuje stawka 8%;
- transportem pasażerskim miejskim i podmiejskim (kod PKWiU 2008: 49.31) - obowiązuje stawka 8%;
- transportem sanitarnym - usługa zwolniona z VAT;
- transportem towarów w obrębie kraju, jeżeli ta usługa stanowi cześć transportu międzynarodowego (tzn. wykraczającego poza granicę Unii Europejskiej) - obowiązuje stawka 0%*;
- wewnątrzwspólnotowym transportem towarów (tzn. ich przemieszczeniem na terenie Unii Europejskiej), jeżeli stanowi on cześć transportu międzynarodowego - obowiązuje stawka 0%*;
- transportem międzynarodowym towarów jeżeli początkowy lub końcowy punkt trasy znajduje się na terytorium kraju albo ma miejsce tranzyt - obowiązuje stawka 0%;
- przewozem międzynarodowym osób (początkowy lub końcowy punkt trasy znajduje się na terytorium kraju albo ma miejsce tranzyt) - obowiązuje stawka 0%.
*- stawka obniżona czasowo na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r.
Usługi transportowe z VAT-em 0% trzeba udowodnić
Warto zaznaczyć, że przedsiębiorcy świadczący usługi w zakresie transportu międzynarodowego osób lub towarów objęte VAT-em 0% (punkty 4, 5, 6 i 7 z powyższej listy) muszą dysponować dokumentacją potwierdzającą daną usługę. W przypadku transportu towarów chodzi o listy przewozowe lub dokumenty spedycyjne, dokumenty z urzędów celnych lub dowody wywozu towarów, a w przypadku transportu osób - niezbędne są międzynarodowe bilety wystawione przez przewoźnika. Brak takiej dokumentacji sprawia, że nie można zastosować stawki VAT 0%.
Kiedy pojawia się obowiązek podatkowy dotyczący VAT?
Moment pojawienia się obowiązku podatkowego jest bardzo istotny, ponieważ od niego zależy kwota podatku naliczonego i należnego przedsiębiorcy w danym okresie. Ogólne zasady dotyczące naliczania VAT-u przewidują, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą faktycznego spełnienia świadczenia (dostawy towaru czy wykonania usługi). W przypadku usług potwierdzonych fakturą, obowiązek podatkowy pojawia się w momencie wystawienia faktury, czyli nie później niż 7 dni od daty wykonania usługi lub dostarczenia towaru.
Usługi transportowe stanowią wyjątek od tej zasady. Przedsiębiorstwa prowadzące działalność w zakresie transportu i spedycji (m.in. przy pomocy taboru samochodowego) dokonują naliczenia podatku VAT z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. W sytuacji, gdy uiszczona kwota stanowi część należnej sumy, podatek nalicza się proporcjonalnie. Jeżeli zapłata nie wpłynie do 30 dnia począwszy od daty wykonania usługi, to podatnik mimo wszystko musi zapłacić VAT za sprzedaną usługę.
Niestety, Ustawa o VAT nie precyzuje kiedy następuje „wykonanie usługi” w przypadku transportu - takie usługi bowiem są często rozciągnięte w czasie. W praktyce 30-dniowy okres na zapłatę VAT-u należy liczyć od daty zakończenia transportu lub rozładunku towarów oraz zakończenia podróży w przypadku transportu osób.
Warto jednak zauważyć, że powyższe zasady są interpretacją, która została podważona przez NSA. Wyrok tego sądu z listopada 2011 roku wskazał, że wykonawca usługi transportowej może dowolnie wybierać moment naliczenia podatku (od 1 do 30 dnia po wykonaniu usługi). Mimo tego, urzędnicy mogą podważyć stosowanie takiej dowolności w naliczaniu VAT-u.
Kiedy nabywca może odliczyć VAT za usługi transportowe?
Szczególne zasady w zakresie rozliczania VAT dotyczą również nabywcy usług transportowych. Zgodnie z Ustawą o VAT, podatek może zostać odliczony tylko w przypadku, gdy dane świadczenie zostało faktycznie wykonane. Natomiast opisane powyżej zasady pozwalają obniżyć podatek VAT należny o podatek naliczony z faktury VAT za usługę transportową przed momentem wykonania usługi, pod warunkiem, że część lub całość należnej sumy została opłacona.