W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej często pojawiają się wątpliwości, czy wydatki, na które nie została wystawiona faktura VAT lub rachunek mogą stanowić koszty. Najczęściej takie problemy pojawiają się w przypadku biletów autobusowych i kolejowych, biletów lotniczych, paragonów i innych potwierdzeń zapłaty. Dokumenty te mogą być podstawą do zaliczenia wydatków w koszty, a niektóre pozwalają rozliczyć podatek VAT.
Które koszty nie wymagają faktur?
Oczywiście, koszt firmowy musi być związany z działalnością firmy, tj. służyć osiągnięciu przychodu albo uzyskaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodu. Oprócz spełnienia tych kryteriów, musi być odpowiednio udokumentowany. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów, wydatki firmowe można włączyć do kosztów nie tylko na podstawie faktur i rachunków, ale także na podstawie innych dokumentów. Są to między innymi:
• Paragon, który dokumentuje zakup środków czystości, materiałów BHP czy materiałów biurowych. Paragon musi zawierać dane wystawcy, datę oraz określenie rodzaju i ilości zakupionego towaru, cenę jednostkową i wartość zakupu. Na odwrocie paragonu należy umieścić dane kupującego oraz rodzaj towaru.
• Paragon za nabycie paliwa i olejów za granicą może stanowić dowód poniesienia kosztu. Musi spełniać takie same warunki, jak opisane powyżej, w tym dane kupującego napisane na odwrocie paragonu. Wartość zakupu paliwa w walucie obcej trzeba przeliczyć na złotówki według średniego kursu NBP z dnia poprzedzającego zakup.
• Bilet PKP, komunikacji miejskiej, na prom, na samolot - wystarcza do zaksięgowania kosztu, jeżeli dotyczy podróży na odległość nie mniejszą niż 50 km, zawiera nazwę i NIP sprzedawcy, liczbę kilometrów, numer i datę wystawienia, kwotę należności wraz z podatkiem oraz kwotę podatku.
• Dowody opłat pocztowych - stanowią dowód księgowy, który jest podstawą do wpisania kosztów do księgi podatkowej.
• Wyciąg z konta bankowego na którym widnieje kwota opłaty pobranej za korzystanie z usług bankowych (np. prowizje za przelewy, wypłaty z bankomatów, przeliczenie waluty, utrzymanie konta).
Kiedy sporządza się dowód wewnętrzny?
W niektórych przypadkach oprócz posiadania dowodu zapłaty (np. paragonu), należy sporządzić dowód wewnętrzny. Ten dokument wystawia się, aby udokumentować następujące wydatki:
• Diety w trakcie delegacji przedsiębiorcy. Jest to koszt, którego wysokość wylicza się mnożąc stawkę diety (23 zł dla delegacji krajowej), przez liczbę dni trwania delegacji, a uzyskaną kwotę wpisuje się na dowodzie wewnętrznym.
• Koszty mediów, gdy przedsiębiorca mieszka i prowadzi działalność pod tym samym adresem. Wówczas należy oświadczyć jaki procent metrażu wykorzystywany jest do potrzeb działalności i do kosztów firmowych zaliczać kwoty za prąd, gaz czy wodę, proporcjonalnie w tej części. W tym przypadku należy dysponować dowodem zapłaty całości kwoty za media.
• Opłaty skarbowe i notarialne.
• Bilety parkingowe i inne opłaty za parking.
Prawo do odliczenia VAT z biletów i opłat za autostrady
Istnieje także możliwość rozliczenia podatku VAT od zakupów dokumentowanych niektórymi z wymienionych dokumentów. Rozporządzenie ministra finansów dotyczące wystawiania faktur uznaje za fakturę VAT także:
- bilety jednorazowe na przejazdy powyżej 50 km, w tym bilety PKP, autobusowe, na statki, promy i samoloty,
- dowody zapłat za przejazdy autostradami (winiety, bilety autostradowe).
Aby zaistniała możliwość odliczenia podatku VAT od tych wydatków, dokumenty te powinny zawierać przynajmniej:
- nazwę i numer NIP sprzedawcy usług;
- numer i datę wystawienia;
- informację o rodzaju usługi;
- kwotę podatku VAT oraz całkowitą kwotę poniesionego wydatku.
Oczywiście, odliczenie podatku VAT jest możliwe tylko od tych wydatków, które mogą stanowić koszty firmowe, tj. są powiązane z prowadzoną działalnością.