Materiały kontrahenta są przywożone z Niemiec na podstawie rachunku pro forma i specyfikacji - nie występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Wyroby gotowe są wywożone z terytorium kraju do kontrahenta niemieckiego (na terytorium Niemiec) w terminie 30 dni od wykonania usług. Podatnik dokonuje zakupu towarów i usług dotyczących wyżej opisanej działalności na terytorium kraju. Czy powinien składać dodatkowe dokumenty (wniosek o zwrot VAT naliczonego) wraz z deklaracją VAT-7 w celu skorzystania z możliwości odliczenia podatku naliczonego przy zakupach towarów i usług, jeżeli zakupy te dotyczą świadczenia usług poza terytorium kraju, o którym mowa w art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy w danym okresie rozliczeniowym wykonuje wyłącznie te usługi?
RADA
Ponieważ świadczona usługa (na ruchomym majątku rzeczowym) podlegałaby opodatkowaniu VAT, gdyby była świadczona w kraju, Czytelnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT od wydatków poniesionych w związku z jej świadczeniem. Ma prawo do jego odliczenia bez konieczności składania wniosku z deklaracją VAT. Wniosek jednak należałoby złożyć w przypadku żądania zwrotu bezpośredniego tego podatku, gdy wykonujemy czynności tylko poza terytorium kraju. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Zgodnie z przedstawionym w pytaniu stanem faktycznym Czytelnik świadczy usługi na ruchomym majątku rzeczowym na rzecz niemieckiego kontrahenta.
Usługi na ruchomym majątku na towarach sprowadzonych z innego kraju Wspólnoty podlegają opodatkowaniu 22-proc. stawką VAT lub nie podlegają opodatkowaniu w kraju. Jest to zależne od statusu nabywcy tej usługi.
Zgodnie z art. 27 ust. 2 pkt 3 lit. d) ustawy o VAT miejscem świadczenia tych usług jest miejsce, gdzie usługi są faktycznie świadczone. Oznacza to, że usługa świadczona na terytorium Polski, co do zasady, podlega opodatkowaniu w Polsce stawką VAT 22%. Wyjątkiem od tej zasady jest świadczenie usługi na rzecz nabywcy z innego kraju członkowskiego, który poda wykonawcy usługi, czyli polskiej firmie dokonującej uszlachetniania, numer NIP, pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej i który został mu nadany przez inne państwo członkowskie, na którym została wykonana usługa, np. w Niemczech. Uznaje się wówczas, że miejscem świadczenia usługi jest terytorium państwa, które nadało nabywcy ten numer. Warunkiem zastosowania takiej formy opodatkowania jest również to, aby towar po wykonaniu na nim usług został nie później niż 30 dni od dnia wykonania usługi wywieziony z terytorium kraju.
W przedstawionej sytuacji obie wymagane przesłanki zostały spełnione, zatem usługa podlega opodatkowaniu w Niemczech. Zobowiązanym do rozliczenia od niej VAT jest niemiecki kontrahent. Dla Czytelnika jest to czynność niepodlegająca opodatkowaniu w kraju. Powinien wystawić fakturę dokumentującą świadczoną usługę bez wykazania w niej kwoty podatku należnego i zawrzeć na niej informację, że zobowiązanym do rozliczenia VAT jest nabywca usługi.
Mimo że usługa nie podlega opodatkowaniu, Czytelnik powinien jej wartość wykazać w poz. 21 deklaracji VAT-7. Zgodnie z objaśnieniem do deklaracji w pozycji tej należy wykazać wartość dostawy towarów oraz świadczenia usług poza terytorium kraju, w stosunku do których przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, o którym mowa w art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy, lub prawo do zwrotu kwoty podatku naliczonego. Ponadto jest to jedna z nielicznych czynności, która, mimo że nie podlega opodatkowaniu, uprawnia Czytelnika do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od importu lub nabycia towarów i usług związanych z jej świadczeniem. Na podstawie przywołanej regulacji uprawnienie to przysługuje Czytelnikowi wówczas:
• jeżeli kwoty tego podatku naliczonego mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju (czyli gdyby podlegały w kraju opodatkowaniu VAT) oraz
• jeżeli posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami, tj. ze świadczeniem usług poza terytorium kraju (np. rejestrację przywiezionych towarów z Niemiec, umowę z usługodawcą, fakturę dokumentującą usługę itp.).
Ponadto Czytelnik ma również prawo do żądania zwrotu bezpośredniego kwoty tego podatku w terminie 60 dni. Stanowi o tym art. 87 ust. 3 ustawy, zgodnie z którym żądana kwota podatku w tym terminie może być podwyższona o wartość stanowiącą 22% podatku naliczonego związanego z obrotem z tytułu świadczenia usług poza terytorium kraju, ponieważ gdyby usługi te były świadczone na terytorium kraju, przysługiwałoby od nich odliczenie VAT (art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT). Regulacja dotyczy podatników czynnych VAT, którzy w składanej deklaracji wykazują rónież obroty z innych tytułów. Jeżeli natomiast Czytelnik nie wykonuje żadnych innych czynności, tylko świadczy usługi opodatkowane poza terytorium kraju, prawo do żądania zwrotu podatku naliczonego przysługuje mu na podstawie art. 87 ust. 5 ustawy. W tym przypadku wymagane jest złożenie wraz z deklaracją VAT umotywowanego wniosku o zwrot kwoty podatku naliczonego związanego z tą sprzedażą. Chociaż regulacja ma zastosowanie do podatników, którzy poza świadczeniem przedmiotowych usług nie wykonują żadnych innych czynności podlegających opodatkowaniu w VAT, to istnieje pewna analogia do sytuacji przedstawionej w pytaniu. Wydaje się zatem, że konieczność złożenia wniosku ma również zastosowanie w tej sytuacji, ponieważ w złożonej deklaracji za dany okres rozliczeniowy nie wystąpi żadna inna sprzedaż poza obrotem ze świadczenia usług poza terytorium kraju, którą wykazuje w poz. 21 deklaracji. Jeżeli natomiast Czytelnik w danym okresie rozliczeniowym nie wystąpi o zwrot bezpośredni podatku naliczonego od zakupów związanych ze świadczeniem tych usług, nie ma obowiązku składania takiego wniosku, dla zachowania prawa do jego odliczenia. Powinien w takiej sytuacji wykazać wartość oraz kwotę podatku naliczonego od poniesionych zakupów, odpowiednio w poz. 46 i 47 deklaracji, a następnie przenieść tę wartości na następny okres rozliczeniowy, wykazując wartość podatku naliczonego w poz. 59 deklaracji VAT.
• art. 27 ust. 2 pkt 3 lit. d), art. 28 ust. 6-8, art. 86 ust. 8 pkt 1, art. 87 ust. 3 i 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1382
Mariusz Darecki
ekspert w zakresie VAT