rada
Mają Państwo prawo do zastosowania zwolnienia. Nie powstanie obowiązek skorygowania podatku naliczonego od rat leasingowych. Powstanie natomiast obowiązek skorygowania podatku naliczonego od wykupionego samochodu, jeżeli jego wartość początkowa przekroczyła 15 000 zł.
uzasadnienie
Aby odpowiedzieć na pytanie, należy ustalić, czy wykup samochodu i umowa leasingu to jedna transakcja dotycząca samochodu.
Według art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione uznawane jest za dostawę towarów. Aby umowę leasingu uznać za dostawę towarów, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający.
Jednocześnie według art. 86 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne pojazdy samochodowe, których masa całkowita nie przekracza 3,5 tony, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodów i pojazdów, o których mowa w zdaniu pierwszym, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może przekroczyć kwoty 6000 zł.
Natomiast leasing operacyjny jest umową polegającą na tym, że w okresie objętym umową jedna ze stron - leasingobiorca, w sposób czasowy używa towaru stanowiącego własność leasingodawcy, a podstawową formą wynagrodzenia za powyższą usługę jest czynsz (rata). Zatem umowa leasingu operacyjnego nie będzie stanowiła dostawy towarów według art. 7 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług, lecz świadczenia usług polegających na odpłatnym oddaniu leasingobiorcy do używania przedmiotowego samochodu. Opcja wykupu samochodu będącego przedmiotem umowy leasingu operacyjnego jest zazwyczaj zawarta w ogólnych warunkach umowy leasingowej i należy ją traktować jedynie jako propozycję leasingodawcy dla leasingobiorcy dotyczącą przedmiotu leasingu, z której można skorzystać dopiero po zakończeniu właściwej umowy. Wykup przedmiotu leasingu nie stanowi istoty umowy leasingu operacyjnego. Oznacza to, że po zakończeniu właściwej umowy leasingu leasingobiorca ma jedynie możliwość (z której może, ale nie musi skorzystać), a nie obowiązek nabycia przedmiotu leasingu. Należy uznać, że wykup przedmiotu leasingu jest odrębną, autonomiczną czynnością prawną niewywodzącą się w sposób bezpośredni z umowy leasingu jako jej kontynuacja i stanowi dostawę towaru. Zatem przy wykupie samochodu ma prawo do odliczenia 60% podatku naliczonego zawartego w fakturze dokumentującej wykup przedmiotowego samochodu, nie więcej jednak niż 6000 zł. Limit jest liczony w tym przypadku odrębnie dla umowy leasingu i wykupu. Dlatego podatnik, który sprzedaje samochód jako zwolniony z VAT, ma obowiązek skorygowania ewentualnie podatku od wykupu samochodu, a nie od rat leasingowych.
Prawo do zastosowania zwolnienia jest uzależnione od tego, czy samochód jest towarem używanym, czyli samochód musi być używany przez podatnika, który dokonuje jego dostawy, przez okres co najmniej pół roku (art. 43 ust. 2 pkt 2). Chodzi tutaj o faktyczny okres używania, więc również o okres, kiedy był używany na podstawie umowy leasingu. Organy podatkowe nie zajmują w tym przypadku jednolitego stanowiska. Większość z nich uznaje jednak, że okres używania na podstawie umowy leasingu można wliczyć do okresu użytkowania.
Jak czytamy w piśmie z 20 lutego 2006 r. nr PP-443/2/2006 Urzędu Skarbowego w Skarżysku-Kamiennej: „Zgodnie z art. 43 ust. 2 pkt 2 ustawy przez towary używane rozumie towary (z wyjątkiem gruntów), których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku.
Z literalnego brzmienia przepisu art. 43 ust. 2 pkt 2 ustawy wynika, iż podstawą do uznania towaru za używany jest sam fakt używania towaru przez pół roku, nie jest istotne natomiast, czy używający jest jego właścicielem. Przepis nie odwołuje się bowiem do żadnego tytułu prawnego stanowiącego podstawę używania danego towaru. A zatem do okresu użytkowania należy wliczyć 4-letni okres używania tego pojazdu w ramach umowy leasingu operacyjnego”.
Dlatego, mimo że od terminu wykupu nie minęło 6 miesięcy, można zastosować zwolnienie.
Należy więc rozważyć, czy w tym przypadku będzie istniał obowiązek dokonania korekty odliczonego podatku. Według art. 91 ust. 7 ustawy przepisy dotyczące korekty, zawarte w art. 91 ust. 1-5, należy stosować odpowiednio, w przypadku gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się to prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi. Przepis ten nakazuje zatem dokonanie korekty również podatnikom, którzy odliczyli podatek naliczony w całości, ponieważ służył wyłącznie sprzedaży opodatkowanej.
Również w Państwa przypadku przysługiwało prawo do odliczenia VAT związanego z nabyciem samochodu osobowego. Dopiero dokonując sprzedaży, zmieni się jego przeznaczenie z wykorzystywanego do czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, na czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje.
Korekta po sprzedaży powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji rozliczeniowej za okres, w którym nastąpiła sprzedaż (pismo z 28 czerwca 2007 r. Drugiego Urzędu Skarbowego Łódź-Bałuty nr III-2/443-25/32322/07/AZ). Do obliczenia korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi lub niepodlegającymi opodatkowaniu.
Przykład
Podatnik wykupił samochód z leasingu za kwotę netto 16 500 zł, VAT 3630 zł, w grudniu 2007 r. i odliczył 60% podatku naliczonego, tj. 2178 zł. Sprzedał go w marcu i transakcja ta była zwolniona z VAT. W deklaracji za marzec powinien skorygować 4/5 odliczonego podatku naliczonego, tj. 1742 zł.
Jeżeli wartość nabytego samochodu nie przekroczyła 15 000 zł i sprzedaż nastąpi w następnym roku podatkowym, po nabyciu samochodu nie trzeba będzie dokonywać korekty.
Jak czytamy w piśmie Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdyni z 16 listopada 2006 r. (nr PP/443-142/TZ-213/06/AB): „Gdy zmiana przeznaczenia (sprzedaż) samochodu nastąpi w okresie korekty, tj. w ciągu roku podatkowego, w którym nastąpiło jego nabycie, podatnik będzie zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty (art. 91 ust. 3)”.
Przykład
Podatnik wykupił samochód z leasingu na kwotę brutto 12 000 zł w grudniu 2007 r. i odliczył 60% podatku naliczonego. Sprzedał go w marcu i transakcja ta była zwolniona z VAT. Nie ma obowiązku dokonania korekty odliczonego podatku od nabycia samochodu.
Przykład
Podatnik wykupił samochód z leasingu na kwotę brutto 12 000 zł w czerwcu 2007 r. i odliczył 60% podatku naliczonego. Sprzedał go w grudniu 2007 r. i transakcja ta była zwolniona z VAT. Nie ma obowiązku dokonania korekty odliczonego podatku od nabycia samochodu. Ma natomiast obowiązek dokonania korekty podatku odliczonego w deklaracji za styczeń. Musi skorygować 100% odliczonego podatku.
• art. 41 ust. 1 pkt 2, art. 91 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1382
Marcin Jasiński
ekspert w zakresie VAT