RADA
Tak, firma może zaewidencjonować sprzedaż samochodu podlegającego zwolnieniu z VAT w kasie fiskalnej, niezależnie od statusu nabywcy.
UZASADNIENIE
Co do zasady podatników dokonujących sprzedaży zarówno na rzecz podmiotów gospodarczych prowadzących działalność gospodarczą, jak i osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych obowiązują odrębne zasady jej ewidencjonowania na potrzeby VAT. Polegają one na tym, że:
• sprzedaż na rzecz podmiotów gospodarczych podlega obowiązkowi dokumentowania fakturą VAT (art. 106 ustawy o VAT) oraz ewidencjonowania jej w rejestrze sprzedaży na potrzeby VAT prowadzonym poza kasą fiskalną (art. 109 ust. 4 ustawy o VAT) w celu określenia niezbędnych danych do prawidłowego sporządzenia deklaracji VAT;
• sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych podlega obowiązkowi ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących (art. 111 ust. 1 ustawy o VAT) i dokumentowania jej paragonem fiskalnym. Przez pojęcie sprzedaży na potrzeby VAT rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Wysokość obrotu i kwoty należnego VAT określa dobowy oraz miesięcznych raport fiskalny z kasy.
Z powyższego wynika, że należałoby prowadzić w zasadzie dwie różne ewidencje w zależności od statusu nabywcy. W praktyce nie zawsze zasada ta jest stosowana. Podatnicy zobowiązani do stosowania kas fiskalnych w celu ewidencjonowania obrotu na rzecz podmiotów indywidualnych bardzo często z przyczyn praktycznych ewidencjonują w niej cały obrót, czyli również sprzedaż na rzecz podmiotów gospodarczych. Nie zabraniają tego obowiązujące przepisy. Bardzo często dokonanie takiego rozgraniczenia w praktyce, z przyczyn technicznych, nie jest możliwe. Jest to problem powszechny i dotyczy szczególnie punktów sprzedaży detalicznej (objętych głównie obowiązkiem ewidencjonowania obrotu w kasach fiskalnych), gdzie nie jest możliwe zidentyfikowanie rodzaju nabywcy na osoby prowadzące i nieprowadzące działalności gospodarczej. W związku z tym cały obrót jest ewidencjonowany w kasie fiskalnej, co nie narusza przepisów ustawy odnośnie do sposobu jego dokumentowania. Jak wynika z pytania, taki sposób ewidencjonowania stosowany jest również przez Państwa firmę. Zaewidencjonowanie sprzedaży w kasie nie zwalnia jednak z obowiązku wystawienia faktury VAT.
Nie oznacza to jednak, że przyjęta przez Państwa firmę zasada wyklucza możliwość udokumentowania sprzedaży samochodu mającego status towaru używanego korzystającego ze zwolnienia z VAT wyłącznie fakturą VAT i zaewidencjonowania jej poza kasą fiskalną. Jest to również możliwe, pod warunkiem jednak, że jego sprzedaż jest realizowana na rzecz podmiotu gospodarczego, a nie osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Firma ma zatem, w pewnym zakresie, dowolność sposobu jej zaewidencjonowania.
Przykład
Załóżmy, że nabywcą samochodu jest spółka cywilna mająca status czynnego podatnika VAT. Firma może zaewidencjonować tę sprzedaż w kasie fiskalnej jako zwolnioną z VAT, a następnie udokumentować ją fakturą VAT. Aby nie dopuścić do podwójnego opodatkowania tej samej sprzedaży, należy do kopii wystawionej faktury dołączyć oryginał paragonu fiskalnego przeznaczonego dla nabywcy. Nie jest to konieczne wówczas, gdy faktura drukowana jest bezpośrednio przez kasę rejestrującą. Wystawionej faktury nie należy wówczas ujmować w odrębnej ewidencji poza kasą fiskalną. Firma może również udokumentować sprzedaż samochodu wyłącznie fakturą VAT i zaewidencjonować ją w rejestrze sprzedaży (prowadzonym poza kasą fiskalną), i następnie na jej podstawie uwzględnić obrót w deklaracji VAT łącznie z obrotem miesięcznego obrotu z kasy fiskalnej.
Jeżeli natomiast nabywcą samochodu jest osoba fizyczna, Państwa firma ma obowiązek zaewidencjonowania tej sprzedaży w kasie fiskalnej zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy. Na żądanie nabywcy ma również obowiązek wystawienia faktury VAT dokumentującej tę sprzedaż. Do kopii faktury powinna dołączyć wówczas oryginał paragonu. Udokumentowanie sprzedaży fakturą VAT nie zwalnia w tym przypadku Państwa firmy z obowiązku zaewidencjonowania sprzedaży w kasie fiskalnej.
• art. 109 ust. 4, art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1382
• § 11 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 95, poz. 798; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 102, poz. 860
Mariusz Darecki
ekspert w zakresie VAT