RADA
Nie. Przekazanie nagród dla kontrahentów, jako związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, nie będzie opodatkowane VAT. Nie jest to dostawa towarów. Stanowisko takie potwierdzają sądy administracyjne. Niestety Ministerstwo Finansów i organy podatkowe reprezentują nadal odmienny pogląd. Uważają, że przekazanie towarów (niebędących drukowanymi materiałami reklamowymi oraz informacyjnymi, prezentami o małej wartości i próbkami) na cele związane bądź niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy traktować jako czynność podlegającą opodatkowaniu VAT. Pod warunkiem że podatnik miał prawo do odliczenia VAT z tytułu zakupu towarów.
UZASADNIENIE
Dostawa towarów podlega opodatkowaniu jedynie w przypadku, gdy jest dostawą odpłatną. Nieodpłatne przekazanie towarów kontrahentom za udział w przeprowadzonym badaniu na temat produktów firmy nie jest dostawą odpłatną. Ponadto czynności te są ściśle związane z prowadzoną działalnością podatnika. Przekazanie tych towarów kontrahentom nie będzie opodatkowane VAT.
Stanowisko organów podatkowych
Organy podatkowe uważają, że nieodpłatne czynności tylko wówczas są uznawane za odpłatną dostawę towarów, jeśli podatnikowi przysługiwało przy ich nabyciu prawo do całkowitego albo częściowego odliczenia podatku naliczonego. Jeśli podatnik odliczył podatek naliczony przy ich nabyciu, to ich nieodpłatne przekazanie -- gdyby było nieopodatkowane w istocie stanowiłoby nabycie bez opodatkowania. Organy podatkowe uważają, że jest to sprzeczne z zasadą powszechności oraz neutralności opodatkowania VAT. Jeśli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku, to nieodpłatne przekazanie tego towaru pozostaje neutralne podatkowo, gdyż podatnik już raz został obciążony faktycznym kosztem podatku. Nie ma tutaj znaczenia, czy podatnik odliczył podatek, czy też nie, istotne jest jedynie, czy mu to prawo przysługiwało.
WAŻNE
Według organów podatkowych nieodpłatne przekazania towarów podlegają opodatkowaniu, jeśli przy nabyciu tychże towarów przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia całości lub części podatku naliczonego. Przekazywane towary nie mogą być prezentami o małej wartości.
Sądy administracyjne na korzyść podatnika
W praktyce rozliczanie VAT przy przekazaniu towarów stwarza wiele problemów. Zwłaszcza jeśli chodzi o sytuacje, w których tego rodzaju przekazanie związane jest z działalnością podatnika.
W opinii sądów administracyjnych nagrody przekazywane dla kontrahentów nieodpłatnie nie stanowią dostawy towarów. Przy ich przekazaniu nie należy naliczać VAT.
Przełomowy okazał się wyrok NSA z 13 maja 2008 r. (sygn. akt I FSK 600/07). Przedmiotem orzekania był stan prawny obowiązujący od 1 czerwca 2005 r. Według NSA dokonane po 1 czerwca 2005 r. nieodpłatne przekazanie towarów, jeżeli jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa podatnika, nie podlega opodatkowaniu. NSA podkreślił, że literalna wykładnia przepisów art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o VAT w brzmieniu obecnie obowiązującym prowadzi do wniosku, że opodatkowaniu nie podlega żadne nieodpłatne przekazanie towarów, które związane jest z prowadzeniem przedsiębiorstwa podatnika.
Takie samo stanowisko wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 29 maja 2008 r. (sygn. akt I SA/Sz 52/08). Potwierdził, że po wyroku NSA nie ma już wątpliwości co do interpretacji art. 7 ust. 2 ustawy o VAT. W wyroku tym NSA orzekł bowiem, że w stanie prawnym po 31 maja 2005 r. przekazanie przez podatnika bez wynagrodzenia towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele z nim związane nie stanowi dostawy towarów. Przekazanie kontrahentom bez wynagrodzenia nagród rzeczowych jest przekazaniem towarów należących do przedsiębiorstwa na cel związany z jego działalnością. Zatem nagrody dla kontrahentów nie są dostawą towarów. Skoro tak, nie są też opodatkowane VAT.
WAŻNE
Zgodnie z najnowszą linią krajowego orzecznictwa sądowego przekazanie kontrahentom bez wynagrodzenia nagród rzeczowych jest przekazaniem towarów należących do przedsiębiorstwa na cel związany z jego działalnością. Nie jest więc dostawą towarów i nie podlega VAT.
Niestety, mimo tak przełomowego wyroku NSA, niektóre organy podatkowe nadal uważają, że czynność nieodpłatnego przekazania towarów na cele związane z prowadzoną przez podatnika działalnością należy opodatkować VAT, ponieważ jest to dostawa towarów.
Podatnicy, którzy zdecydują się na nieopodatkowywanie takiego przekazania - zgodnie z linią orzecznictwa sądowego - mogą być narażeni na spór z organem podatkowym.
Ponieważ jest to słuszne postępowanie, należy mieć nadzieję, że jeśli spór będzie rozstrzygał sąd, to orzeknie na korzyść podatnika.
• art. 5 ust. 1, art. 7 ust. 2 i 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 74, poz. 444
Magdalena Jabłecka
ekspert w zakresie VAT