Co do zasady przepisy ustawy o podatku akcyzowym przewidują możliwość potrącenia akcyzy należnej od wyprodukowanych wyrobów akcyzowych o kwotę akcyzy uiszczoną od zużytych do ich wyprodukowania innych wyrobów akcyzowych. Prawo do obniżenia akcyzy ma w tym przypadku na celu wykluczenie sytuacji, w których występuje podwójne opodatkowanie akcyzą. Służy urzeczywistnieniu zasady jednokrotności opodatkowania akcyzą.
Prawo do obniżenia akcyzy tylko dla składników
Stosownie do treści art. 21 ust. 8 ustawy o podatku akcyzowym (w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2010 r.), kwota akcyzy należna od danych wyrobów akcyzowych wyprodukowanych w składzie podatkowym lub poza składem podatkowym zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 1 może być obniżona o akcyzę zapłaconą od zużytych do ich wyprodukowania składników będących wyrobami akcyzowymi.
Nowy kształt art. 21 ust. 8 ustawy prowadzi do wniosku, że prawo do potrącenia akcyzy obejmuje wyłącznie kwoty akcyzy zapłacone od składników zużytych do produkcji danego wyrobu akcyzowego.
Zatem substancje (z zapłaconą akcyzą) zużyte do produkcji wyrobu akcyzowego, które nie wejdą w skład wyprodukowanego wyrobu akcyzowego nie są objęte prawem do odliczenia akcyzy.
W szczególności więc, począwszy od 1 września 2010 r., kwota akcyzy zapłaconej od energii elektrycznej zużytej do wyprodukowania wyrobów akcyzowych nie będzie mogła być odliczona od kwoty akcyzy należnej od wyprodukowanych wyrobów akcyzowych. Wtedy bowiem nie będzie możliwe uznanie, że energia elektryczna stała się składnikiem wyprodukowanego wyrobu akcyzowego, a tylko podatek zapłacony od składników wyrobu finalnego może być objęty potrąceniem.
W dotychczasowym stanie prawnym (w okresie od 1 marca 2009 r. do 31 sierpnia 2010 r.) dopuszczalne było obniżenie akcyzy należnej od wyprodukowanych wyrobów akcyzowych (produktów finalnych) nawet wtedy, gdy zużyte do produkcji wyroby akcyzowe z zapłaconą akcyzą nie stały się składnikiem wyrobów finalnych.
Konieczność wyodrębniania składników
W praktyce brak prawa do obniżenia akcyzy, w myśl nowych regulacji, dotyczyć będzie nie tylko akcyzy zapłaconej od energii elektrycznej zużywanej do produkcji wyrobów akcyzowych. Brak możliwości potrącenia akcyzy wystąpi również względem wszelkich innych surowców akcyzowych z zapłaconą akcyzą zużytych do wyprodukowania wyrobu akcyzowego, które nie stały się jego składnikiem na skutek zachodzących w toku produkcji procesów.
Brak prawa do obniżenia dotyczyć będzie wszelkich produktów, które służą jedynie ułatwieniu bądź umożliwieniu przeprowadzenia procesu produkcyjnego (np. obniżenie akcyzy nie będzie obejmować oleju napędowego z zapłaconą akcyzą zużywanego do napędu instalacji produkującej wyroby akcyzowe).
Polecamy: Kontrola podatkowa
Podmioty prowadzące produkcję wyrobów akcyzowych z użyciem surowców z zapłaconą akcyzą winny więc zbadać, które surowce z zapłaconą akcyzą stały się składnikiem wyrobu finalnego.
Do produkcji wyrobu akcyzowego C zużyto w składzie podatkowym wyrób akcyzowy A oraz wyrób akcyzowy B. Należny podatek akcyzowy został uiszczony od surowca A oraz od surowca B. Zużyty wyrób A nie stał się składnikiem wyrobu C. Składnikiem wyrobu C stał się wyłącznie surowiec B.
Jeżeli więc surowiec A miał za zadnie jedynie ułatwienie produkcji wyrobu C, w szczególności był jedynie katalizatorem umożliwiającym przeprowadzenie tego procesu, a ostatecznie nie stał się składnikiem wyrobu C, to wówczas prawo do obniżenia akcyzy nie będzie obejmować podatku akcyzowego zapłaconego od wyrobu A.
W aktualnym stanie prawnym przedsiębiorca będzie uprawniony jedynie do obniżenia akcyzy należnej od wyrobu C o podatek akcyzowy zapłacony od surowca B, ponieważ tylko on stał się składnikiem wyrobu C.
W naszej ocenie podatnicy winni dla bezpiecznego korzystania z prawa do obniżenia akcyzy posiadać dokumentację określającą, które surowce z zapłaconą akcyzą stały się składnikami wyprodukowanego wyrobu finalnego. Można bowiem mieć uzasadnioną obawę, że organy podatkowe wykorzystają nowe brzmienie art. 21 ust. 8 ustawy o podatku akcyzowym do zakwestionowania prawa do obniżenia akcyzy w zakresie tych surowców, które nie stały się składnikami wyrobu finalnego.
Polecamy: Podatek od spadków i darowizn
Jak się wydaje prawodawca wprowadzając nową regulację nie osiągnął celu wyznaczonego w uzasadnieniu do projektu ustawy. Z uzasadnienia wynikało bowiem, że celem zmian jest właśnie uniknięcie wątpliwości interpretacyjnych w zakresie prawa do obniżenia akcyzy należnej.
Zasadny jest więc postulat dokonania kolejnej zmiany ustawy o podatku akcyzowym i powrotu do dotychczasowego brzmienia art. 21 ust. 8 ustawy o podatku akcyzowym, który uprawniał do potrącenia akcyzy niezależnie od tego czy zużyty do produkcji surowiec stał się składnikiem wyrobu finalnego.