Odpowiedzialność karna i karno-skarbowa a wystawianie fałszywych faktur

Instytut Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy
Doradztwo podatkowe
rozwiń więcej
Odpowiedzialność karna i karno-skarbowa a wystawianie fałszywych faktur
Sąd Najwyższy w dniu 18 grudnia 2013 r. podjął uchwałę w składzie siedmiu sędziów (sygn. akt I KZP 19/13), w której stwierdził, że przedmiotem czynności przestępstwa określonego w art. 299 § 1 k.k. są wymienione w tym przepisie "środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości" pochodzące bezpośrednio lub pośrednio z popełnienia czynu zabronionego: sprawcą przestępstwa może być również sprawca czynu zabronionego, w tym oszustwa, z którego popełnieniem związana jest korzyść w postaci odliczenia lub zwrotu podatku od towarów i usług.

Sąd Najwyższy nadał tej uchwale moc zasady prawnej: ma ona podstawowe znaczenie dla podatników podatku od towarów i usług dokonujących odliczeń i uzyskujących zwroty podatku.

Autopromocja

Sprawa dotyczy przedsiębiorców, którym przypisano współsprawstwo przy popełnieniu czynu zabronionego polegającego na osiąganiu korzyści stanowiących równowartość nie wpłaconego podatku od towarów i usług. Warunkiem ich uzyskania było wystawianie fikcyjnych faktur zawierających podatek naliczony od nieistniejących transakcji sprzedaży.

Sąd odniósł się także do dysponowania uzyskiwanych w ten sposób korzyściami (pieniędzmi, które zakwalifikował jako korzyść pochodzącą bezpośrednio z czynu zabronionego – przestępstwo z art. 299 § 1 i 5 k.k.

Faktury i fakturowanie od 1 stycznia 2014 r.

Zbiorcza faktura korygująca w 2014 r.

Adres osoby fizycznej na fakturze

Wymienione przestępstwo "pranie brudnych pieniędzy", odpowiada ujmowanemu w ten sposób zjawisku określanemu, jako proceder legalizowania wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych, bądź nieujawnionych źródeł, przez ich wprowadzanie do obrotu gospodarczego. Ratio legis tego przepisu sprowadza się do objęcia odpowiedzialnością wszystkich etapów prania pieniędzy, w tym ich "lokowania" ("oddzielania").

Zasada prawna wprowadzona powyższą uchwałą ma podstawowe znaczenie dla działań podatników podatku od towarów i usług w zakresie składania czynnego żalu, korekt deklaracji i korzystania z interpretacji indywidualnych prawa podatkowego.

Skorzystanie przez podatnika z instytucji czynnego żalu na podstawie art. 16 k.k.s. wyłącza  jedynie odpowiedzialność karno-skarbową podatnika sprawcy czynu zabronionego. Natomiast nie zwalnia on z odpowiedzialności karnej sprawców, którzy popełnili inne przestępstwa niż karno-skarbowe, w tym oszustwo w rozumieniu art. 286 k.k. oraz  art. 299 k.k.

W przypadku złożenia przez podatników korekty deklaracji na podstawie art. 81 § 1 Ordynacji podatkowej zgodnie z art. 16a k.k.s., wyłącza  go jedynie z odpowiedzialności karno-skarbowej, natomiast nie chroni przed odpowiedzialnością karną za inne popełnione przestępstwa sankcjonowane przez przepisy kodeksu karnego, a zwłaszcza przepisu art. 286 k.k. i art. 299 k.k.

Istotne jest również, że zastosowanie się przez podatników do interpretacji prawa podatkowego na podstawie art. 14 i następne Ordynacji podatkowej wyłącza ich jedynie z odpowiedzialności karno-skarbowej, ale nie chroni od postawionych zarzutów za popełnienie innych przestępstw, w tym określonych w art. 286 k.k. i art. 299 k.k., a co za tym idzie ponoszą oni odpowiedzialności karną za popełnione czyny niedozwolone w rozumieniu innych przepisów karnych.


Zgodnie z art. 299 § 8 k.k., sprawca nie podlega karze za przestępstwo karne, prania brudnych pieniędzy, jeżeli ujawni istotne informacje dotyczące osób uczestniczących w tym przestępstwie lub może być w stosunku do niego zastosowane nadzwyczajne złagodzenie kary w sytuacji gdy działał  on w celu ujawnienia tych informacji. Przepis ten zwalnia z odpowiedzialności karnej sprawców, którzy popełnili przestępstwo, za które przewidziana jest sankcja w przepisach karnych, a co za tym idzie nie ma on wpływu na odpowiedzialność karno-skarbową tych sprawców z tytułu popełnienia przez nich innych przestępstw skarbowych.

Reasumując, w przypadku złożenia przez podatnika czynnego żalu, zastosowania się do interpretacji indywidualnej prawa podatkowego lub dokonania korekty deklaracji w związku z popełnieniem czynu zabronionego, a zwłaszcza polegającego na posługiwaniu się fikcyjnymi fakturami, sprawca nie podlega odpowiedzialności karno-skarbowej, natomiast może ponosić odpowiedzialność karną na podstawie art. 286 k.k. i art. 299 k.k.. Oznacza to, że posługiwanie się tego rodzaju instrumentami prawnymi przez podatników musi uwzględniać nową zasadę prawną wprowadzoną przez uchwałę Sądu Najwyższego.

Księgowość
Odroczenie KSeF. Decyzja słuszna, choć budzi wątpliwości w kontekście interesu przedsiębiorców
30 kwi 2024

Decyzja o przesunięciu KSeF jest słuszna, natomiast tak długie odroczenie może budzić wątpliwości w kontekście interesu przedsiębiorców - zauważa ekspert podatkowy Adam Mariański. Zdaniem prawnika wielu przedsiębiorców jest już gotowych do wprowadzenia Krajowego Systemu e-Faktur.

To już ostatni dzwonek. Dzisiaj upływa termin na rozliczenie PIT
30 kwi 2024

We wtorek, 30 kwietnia, mija termin na rozliczenie PIT za rok 2023. Możliwe jest złożenie zeznania drogą elektroniczną lub papierową, które można dostarczyć do Urzędu Skarbowego lub wysłać pocztą.

Zarobki kierowców zawodowych w Polsce. Najczęściej przynajmniej 8 tys. zł brutto. Ale nie wszyscy tyle dostają. Od czego zależy pensja kierowcy?
29 kwi 2024

Ile zarabiają zawodowi kierowcy w Polsce? W 2023 roku w branży TSL nastąpiły istotne zmiany w ustalaniu wynagrodzeń dla kierowców. Wzrost płacy wraz z nowymi przepisami dotyczącymi delegowania pracowników, wpłynęły na rozliczanie płac, szczególnie kierowców działających za granicą. Te zmiany bezpośrednio wpłynęły na budżety firm transportowych, zmuszając je do uwzględnienia większych kosztów wynagrodzeń kierowców. Jednocześnie stanowią korzystną zmianę dla kierowców, poprawiając ich elastyczność finansową i warunki pracy.

BPO: kto i jak może skorzystać na outsourcingu procesów biznesowych. Co najmniej 20% oszczędności dla większych firm
29 kwi 2024

Usługi centrów BPO (Business Process Outsourcing) są efektywnym narzędziem dla firm. Umożliwiają redukcję kosztów i szybszy rozwój. Dlatego są popularne wśród międzynarodowych firm. Ich skala była jednak za duża dla polskich średnich i dużych firm – od niedawna powstają jednak rozwiązania dopasowane do ich potrzeb.

Obowiązkowy KSeF od lutego 2026 r. Co będzie zawierała ustawa zmieniająca?
29 kwi 2024

Obowiązkowy KSeF dla firm wejdzie w życie od 2026 roku. Ukazał się projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, który przewiduje zmiany w Krajowym Systemie e-Faktur. Nową datę wejścia w życie obligatoryjnego KSeF określa się na dzień 1 lutego 2026 r.

ZUS: Niepełnosprawni przedsiębiorcy mogą w 2024 r. obniżyć roczną składkę zdrowotną. Jak to zrobić? Jakie warunki?
29 kwi 2024

ZUS informuje, że od rozliczenia rocznego za rok 2023, osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne na poniższych zasadach.

Remont domu jednorodzinnego, w którym jest prowadzona działalność gospodarcza. Jaka stawka VAT - 8%, czy 23%?
29 kwi 2024

Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą będzie wykorzystywał część domu, w którym mieszka, do prowadzenia biura. W całym domu o powierzchni 140 m2 jest wymieniana podłoga. Usługodawca chce wystawić fakturę z 8% VAT na osobę fizyczną. Natomiast podatnik, wykorzystujący część domu do prowadzenia działalności, chciałby rozliczyć koszty montażu oraz zakupu tej podłogi w kosztach firmy. Czy w związku z tym usługodawca może wystawić fakturę na podatnika VAT według stawki VAT 8%? Czy też ma obowiązek zastosować podstawową stawkę VAT 23%?

KSeF obowiązkowy dla mniejszych firm od 1 czerwca 2026 r.? Rzecznik MŚP: Z pewnością zostanie to docenione
29 kwi 2024

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców Adam Abramowicz apeluje o przesunięcie terminu wejścia w życie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur dla małych firm z 1 kwietnia 2026 r. na 1 czerwca 2026 r. Taką informację podało 29 kwietnia 2024 r. Biuro Rzecznika MŚP.

Ulga termomodernizacyjna a program Czyste Powietrze. Podatnicy karani za braki w przepisach
29 kwi 2024

Ulga termomodernizacyjna i program ,,Czyste Powietrze” to instytucje wsparcia modernizacji energetycznej, z których właściciele domów jednorodzinnych mogą korzystać jednocześnie. Nikt ich jednak nie ostrzega o stratach, jakie mogą ponieść, gdy dofinansowanie z ,,Czystego Powietrza” otrzymają po roku podatkowym, w którym rozliczyli już dofinansowywane wydatki. Chodzi o zaległy podatek i 16% odsetki, albo utratę prawa do ulgi w roku lub latach kolejnych.

Luka VAT znowu wzrasta. Powrót do poziomu dwucyfrowego
28 kwi 2024

Nastąpił powrót luki VAT do poziomu dwucyfrowego. Minister finansów Andrzej Domański przekazał, że szacunki MF o luce VAT w 2023 r. mówią o 15,8 proc., wobec 7,3 proc. z roku 2022. "Potrzebujemy nowych narzędzi do tego, aby system uszczelniać" - powiedział minister.

pokaż więcej
Proszę czekać...