Z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że w zakresie, w jakim dokonane przez podatnika zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabycia towarów i usług. Prawo do odliczenia podatku naliczonego jest podstawowym prawem czynnego podatnika VAT. Jednak otrzymana przez podatnika faktura nie zawsze daje prawo do takiego odliczenia. Przypadki wyłączenia tego prawa, jeżeli występują, muszą być jednoznacznie określone przepisami. W krajowych przepisach o VAT zostały one wymienione przez ustawodawcę w art. 88 ustawy o VAT.
Ograniczenia w odliczeniu podatku naliczonego można podzielić na trzy grupy. Pierwsza dotyczy przypadków wyłączenia prawa do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturze w sytuacji, gdy podatek ten – zgodnie z obowiązującymi przepisami – nie powinien się w niej pojawić. Tak jest w przypadku wykazania podatku na fakturze dla transakcji objętej zwolnieniem z VAT lub niepodlegającej opodatkowaniu czy transakcji objętej mechanizmem tzw. odwrotnego obciążenia, od której VAT rozlicza nabywca (a nie sprzedawca).
Druga grupa dotyczy wyłączeń w odliczeniu podatku od transakcji, które mogą stanowić element oszustwa podatkowego. Chodzi tu o zakaz odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych przez podmiot nieistniejący lub stwierdzających czynności pozorne bądź czynności, które w ogóle nie zostały dokonane. Zasadniczą przesłanką tych ograniczeń w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego jest zapobieżenie sytuacjom, w których faktura byłaby wystawiana w celu uszczuplenia należności budżetowych.
Trzecia grupa obejmuje pozostałe wyłączenia, w tym. m.in. związane z nabyciem usług gastronomicznych lub noclegowych.
Faktury, które nie stanowią podstawy do odliczenia podatku naliczonego, dotyczą następujących przypadków:
|
Wyłączenie ze względu na brak podstaw do wykazania podatku na fakturze |
Wyłączenia ze względu na udział transakcji w oszustwie podatkowym |
Pozostałe wyłączenia |
|
1 |
2 |
3 |
|
Transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku Podstawa: art. 88 ust. 3a pkt 2 |
Sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący Podstawa: art. 88 ust. 3a pkt 1 |
Zostały nabyte usługi gastronomiczne lub usługi noclegowe Podstawa: art. 88 ust. 1 pkt 4 |
|
Zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy, który nie podlega opodatkowaniu Podstawa: art. 88 ust. 1a ustawy o VAT |
Wystawione faktury lub faktury korygujące: a) stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności b) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością c) potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 83 Kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych czynności Podstawa: art. 88 ust. 3a pkt 4 ustawy o VAT |
Wystawione faktury lub faktury korygujące potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 Kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych czynności Podstawa: art. 88 ust. 3a pkt 4 |
|
Wystawiono fakturę, w której została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze – w części dotyczącej tych czynności Podstawa: art. 88 ust. 3a pkt 7 |
Faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego Podstawa: art. 88 ust. 3a pkt 5 |
Autor: Aneta Szwęch
Cały artykuł na INFORFK: Faktura – kiedy daje prawo do odliczenia VAT >>
Artykuł podpowiada, jakie błędy na fakturach powodują utratę prawa do odliczenia podatku naliczonego. Wskazuje również przypadki kiedy nie odliczymy VAT z poprawnie wystawionej faktury a kiedy możemy odliczyć VAT mimo że faktura nie została poprawnie wystawiona. Tekst poparty jest licznymi przykładami oraz interpretacjami izb skarbowych.
Zobacz także na INFORFK:
Kiedy można odliczyć VAT z faktury z dopiskiem „metoda kasowa” >>
Jakie są metody obliczania kwoty VAT podawanej na fakturze >>