Sprawa dotyczyła spółki, która wystawiała faktury dla kilku firm, m.in. w Belgii i na Cyprze. Dokumentowały one sprzedaż aparatów fotograficznych, telewizorów LCD, konsol do gier itp. Organy kontroli skarbowej ustaliły, że faktury nie dokumentowały rzeczywistych transakcji. Spółka była jedynie pośrednikiem, jej zadaniem było wystawianie faktur dla kolejnych podmiotów. Skalę procederu oszacowano na 150 mln zł, z tego VAT stanowił ok. 30 mln zł.
W efekcie tych ustaleń urząd nakazał spółce zapłacić podatek wynikający z fikcyjnych faktur zgodnie z art. 108 ustawy o VAT. Przepis ten nakazuje wystawcy faktury zapłacić podatek w niej wykazany również wtedy, gdy dokument ten nie odzwierciedla żadnej transakcji.
Spółka skorygowała więc wszystkie wystawione faktury oraz deklaracje. O korektach poinformowała urząd, załączając kopie. Uważała, że organ powinien więc odstąpić od stosowania art. 108 ust. 1 ustawy o VAT.
WSA w Bydgoszczy uznał, że organy podatkowe postąpiły prawidłowo. Zwrócił uwagę na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, z którego wynika, że korekty pustych faktur są możliwe pod pewnymi warunkami. Chodzi o wyeliminowanie ryzyka uszczupleń podatkowych, a więc zapewnienie, że odbiorca pustej faktury nie odliczył wykazanego w niej VAT, a jeżeli to zrobił, to je skoryguje. Taki warunek wynika z wyroku TSUE z 19 września 2000 r. w sprawie C-454/98.
W innym orzeczeniu (z 31 sty- cznia 2013 r., w sprawie C-642/11) unijny trybunał stwierdził, że jeśli odbiorca może posłużyć się fakturą w celu skorzystania z prawa do odliczenia, to oznacza, że nie zostało wyeliminowane niebezpieczeństwo uszczuplenia podatkowego.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Sądy muszą więc w każdej sprawie oceniać, czy korekta wyeliminowała takie ryzyko – wynika z jeszcze innego wyroku TSUE (z 11 kwietnia 2013 r., C-138/12).
Biorąc pod uwagę te wyroki, WSA w Bydgoszczy uznał, że w tej sprawie ryzyko odliczenia podatku naliczonego przez odbiorców faktur nie zostało wyeliminowane. Przeciwnie, kontrahenci spółki odliczyli już VAT z faktur przez nią wystawionych. Toczą się wobec nich postępowania.
WSA dodał, że jeżeli spółka udowodni, iż ryzyko uszczuplenia dochodów budżetowych zostało wyeliminowane, to będzie mogła wystąpić o zwrot pobranego podatku na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. Takie uprawnienie wynika z wyroku TSUE w sprawie C-138/12.
Z wyrokiem WSA zgodził się NSA. Sędzia Arkadiusz Cudak przyznał, że w orzecznictwie NSA i TSUE dopuszcza się możliwość korekty pustych faktur, ale będzie ona skuteczna pod warunkiem że zapobiegnie możliwości powstania uszczupleń w budżecie państwa. – Korekty muszą być dokonane na tyle wcześnie, aby tych uszczupleń nie było – wyjaśnił sędzia.
W sprawie spółki do uszczupleń doszło. Kontrahenci odliczyli już bowiem podatek naliczony, a korekty uwzględnić nie chcieli. ⒸⓅ
Łukasz Zalewski
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 9 marca 2017 r., sygn. akt I FSK 1854/14