Faktura w VAT
Faktura jest podstawowym dokumentem systemu podatku od towarów i usług (VAT). Każdy podatnik VAT ma obowiązek wystawić fakturę dokumentującą w szczególności sprzedaż (tj. dostawę towarów i świadczenie usług) dokonywaną na rzecz innego podatnika VAT, a nawet na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Tylko sprzedaż osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej nie musi być fakturowana (chyba, że osoba fizyczna zgłosi takie żądanie) – ale trzeba im wystawiać paragony z kasy fiskalnej.
Fakturę VAT trzeba też wystawić zawsze przy sprzedaży wysyłkowej.
Innymi zdarzeniami wymagającymi wystawienia faktury są:
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów;
- otrzymanie zaliczki na poczet przyszłej sprzedaży.
Nie musi być natomiast fakturowana sprzedaż, która została przedmiotowo zwolniona z VAT na mocy art. 43 ust. 1 ustawy o VAT, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 tej ustawy.
Prawidłowe wystawianie faktur
Przepisy art. 106e i 106f ustawy o VAT określają wszystkie niezbędne elementy prawidłowo wystawionej faktury w różnych przypadkach.
Wspomnijmy tylko, że co do zasady faktura powinna zawierać:
- datę wystawienia;
- kolejny numer, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;
- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
- numery, za pomocą którego podatnik (sprzedawca), a także nabywca jest zidentyfikowany na potrzeby VAT (NIP i zagraniczne odpowiedniki tego numeru);
- datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zaliczki - o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury;
- nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
- miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;
- cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
- kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;
- wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);
- stawkę podatku;
- sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
- kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
- kwotę należności ogółem.
Przepisy te określają również dodatkowe elementy faktur w różnych przypadkach szczególnych (np. przy stosowaniu metody kasowej, samofakturowaniu, odwrotnym obciążeniu, czy procedurze VAT-marża).
Polecamy: Praktyczny leksykon VAT 2018 Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT
W pewnych, określonych w ustawie o VAT sytuacjach faktura może nie zawierać niektórych z ww. danych.
Warto pamiętać, że kwoty podatku VAT wykazuje się zawsze w złotych. Kwoty podatku wyrażone w walucie obcej wykazuje się w złotych przy zastosowaniu zasad przeliczania na złote przyjętych dla przeliczania kwot stosowanych do określenia podstawy opodatkowania. Kwoty wykazywane w fakturze zaokrągla się do pełnych groszy, przy czym końcówki poniżej 0,5 grosza pomija się, a końcówki od 0,5 grosza zaokrągla się do 1 grosza.
Co do zasady fakturę wystawia się co najmniej w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje nabywca, a drugi zostawia sobie i przechowuje sprzedawca. Jeżeli faktura dotyczy sprzedaży zarejestrowanej na kasie fiskalnej, do egzemplarza faktury pozostającego u sprzedawcy dołącza się paragon dokumentujący tę sprzedaż.
Zasadniczym terminem wystawienia faktury jest 15. dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę (lub w którym otrzymano całość lub część zapłaty, jeżeli zapłata była wcześniejsza niż dostawa towarów lub wykonanie usługi). Wyjątki od tej zasady określa art. 106i ustawy o VAT.
Faktury elektroniczne
Obecnie już coraz rzadziej wystawia się faktury ręcznie, drukuje i doręcza „papier” nabywcy. Natomiast stałym elementem „krajobrazu” VAT są faktury elektroniczne. Faktury takie tworzy się w programach finansowo-księgowych lub aplikacjach fakturowych, następnie elektronicznie wysyła do nabywcy, archiwizując jednocześnie ją u siebie (oczywiście także najczęściej w formie elektronicznej).
Faktury elektroniczne oszczędzają czas i pieniądze. Nie trzeba ponosić kosztów drukowania i przechowywania papierowych wydruków. E-faktury szybko trafiają do nabywcy i tym samym szybko mogą być skorygowane ewentualne błędy.
Trzeba wiedzieć, że ustawa o VAT stanowi, że stosowanie faktur elektronicznych wymaga akceptacji odbiorcy faktury.
Ponadto zgodnie z art. 106n ustawy o VAT w przypadku przesyłania lub udostępniania temu samemu odbiorcy (nabywcy) jednocześnie więcej niż jednej faktury elektronicznej dane wspólne dla poszczególnych faktur mogą zostać podane tylko raz, o ile dla każdej faktury są dostępne wszystkie te dane.
Wystawianie faktur, nawet w małych firmach najczęściej odbywa się w programie finansowo-księgowym. Ale warto wiedzieć, że dedykowane firmom konta bankowości elektronicznej niektórych banków mają funkcjonalności pozwalające na prowadzenie księgowości małych firm. Pozwalają np. na wystawianie faktur, wysyłanie ich online do kontrahentów, kontrolowanie płatności za nie i archiwizowanie tych dokumentów. Takie możliwości daje np. ING Księgowość. Dzięki niej można też dowolnie sortować i filtrować wystawione faktury. Można oczywiście wystawiać różne rodzaje faktur, w tym faktury zaliczkowe, proforma, czy faktury korygujące. Więcej informacji na temat tego rozwiązania na stronie ING - https://www.ingbank.pl/lp/ksiegowosc-dla-firmy.
Przechowywanie faktur
Podatnik powinien przechowywać faktury, podobnie jak inne dokumenty związane z jego obowiązkami podatkowymi zasadniczo przez 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności danego podatku (to podstawowy okres przedawnienia). Jednak w pewnych sytuacjach (np. wszczęcie kontroli podatkowej, czy skarbowej) termin ten może być dłuższy. Dlatego też bezpieczniej przechowywać faktury znacznie dłużej niż ww. 5 lat.
Faktury elektroniczne (papierowe także), zarówno dokumentujące sprzedaż jak i nabycie powinny być przechowywane tak, by były zachowane:
- autentyczność pochodzenia faktury,
- integralność jej treści i
- czytelność faktury.
Ustawa o VAT przez autentyczność pochodzenia faktury rozumie pewność co do tożsamości dokonującego dostawy towarów lub usługodawcy albo wystawcy faktury.
Przez integralność treści faktury rozumie się, że w przechowywanej fakturze nie zmieniono danych, które zawierała oryginalna faktura.
Zgodnie z art. 106m ustawy o VAT autentyczność pochodzenia, integralność treści oraz czytelność faktury można zapewnić za pomocą dowolnych kontroli biznesowych, które ustalają wiarygodną ścieżkę audytu między fakturą a dostawą towarów lub świadczeniem usług.
Poza tym autentyczność pochodzenia i integralność treści faktury elektronicznej są zachowane, w szczególności, w przypadku wykorzystania:
- kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub
- elektronicznej wymiany danych (EDI) zgodnie z umową w sprawie europejskiego modelu wymiany danych elektronicznych, jeżeli zawarta umowa dotycząca tej wymiany przewiduje stosowanie procedur gwarantujących autentyczność pochodzenia faktury i integralność jej danych.
ING Księgowość pozwala na generowanie faktur w formacie PDF. Można je też pobrać w formacie CSV, ZIP XLSX. Funkcjonalności ING Księgowość zapewniają autentyczność pochodzenia, integralność treści i czytelność faktury zgodnie z ww. przepisem.
W części dla podmiotów prowadzących księgi rachunkowe (np. spółki z o.o.) ING Księgowość oferuje zarówno możliwość stosowania kwalifikowanego podpisu elektronicznego, jak też wykorzystania EDI.
JPK_VAT, JPK_FA
Jak wspomniano na wstępie rok 2018 jest przełomowy jeżeli chodzi o cyfryzację procedur ewidencji VAT i fakturowania. Od 1 stycznia 2018 r. już na wszystkich podatników VAT ciąży obowiązek comiesięcznego przesyłania do Ministerstwa Finansów plików JPK_VAT, czyli elektronicznej postaci ewidencji zakupu i sprzedaży VAT. Ta ewidencja może być od 2018 roku prowadzona wyłącznie w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych.
Od 1 stycznia 2018 r. obowiązkiem przesyłania JPK_VAT objęci zostali mikroprzedsiębiorcy. Prześlą oni swój pierwszy JPK_VAT do 26 lutego. Od 1 stycznia 2017 r. obowiązek ten dotyczy małych i średnich przedsiębiorców, a od 1 lipca 2016 r. duże firmy.
Co więcej od 1 lipca 2018 r. mikroprzedsiębiorcy, mali i średni przedsiębiorcy, którzy prowadzą księgowość w formie elektronicznej, zostaną objęci obowiązkiem przekazywania na żądanie organów podatkowych innych struktur JPK, tj:
- księgi rachunkowe – JPK_KR
- wyciąg bankowy – JPK_WB
- magazyn – JPK_MAG
- faktury VAT – JPK_FA (faktury dokumentujące sprzedaż)
- podatkowa księga przychodów i rozchodów – JPK_PKPIR
- ewidencja przychodów – JPK_EWP.
ING Księgowość dla podmiotów prowadzących księgi rachunkowe (tzw. pełną księgowość) pozwala generować wszystkie wymagane przepisami prawa pliki JPK w tym JPK_VAT i JPK_FA. Taka funkcjonalność zostanie też w niedługim czasie udostępniona przedsiębiorcom prowadzącym indywidualnie działalność gospodarczą, prowadzącym księgi przychodów i rozchodów.