Zasada ogólna
Stosownie do art. 86 ust. 10 ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Jednocześnie jak wynika z art. 86 ust. 10b ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług oraz dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę.
Tym samym podatnicy są uprawnieni do dokonania odliczenia podatku w rozliczeniu za okres, w którym po stronie sprzedawcy usług powstał obowiązek podatkowy, nie wcześniej jednak niż z chwilą uzyskania faktury, dotyczącej tej czynności. Jeżeli zatem z tytułu danej czynności powstanie obowiązek podatkowy, to u podatnika będącego odbiorcą tej czynności powstanie także prawo do odliczenia. Powyższe dotyczy przede wszystkim obowiązku podatkowego, który będzie powstawał u sprzedawcy towarów lub usług. Niemniej jednak z podobną sytuacją będziemy mieć do czynienia gdy obowiązek podatkowy powstanie u nabywcy (zastosowanie będzie miała zasada samonaliczania podatku) i podatek należny obciążać będzie nabywcę.
Podsumowując wskazać należy, iż zasadniczo odliczenia podatku można dokonać, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:
- powstał obowiązek podatkowy;
- podatnik otrzymał fakturę.
Zgodnie z art. 86 ust. 11 ustawy o VAT jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d i 10e, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
W konsekwencji, jeżeli podatnik nie dokona odliczenia podatku w okresie rozliczeniowym, w którym po stronie sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy (gdyż przykładowo nie dysponuje jeszcze fakturą) może dokonać takiego odliczenia w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych. Należy podkreślić, że termin ten liczony jest od okresu rozliczeniowego, w którym po stronie sprzedawcy powstaje obowiązek podatkowy nawet w sytuacji, gdy nabywca otrzyma fakturę (a zatem praktyczną możliwość skorzystania z prawa do odliczenia podatku) dopiero w kolejnych okresach rozliczeniowych.
a) W styczniu 2014 podatnik kupił towar i otrzymał w tym samym miesiącu fakturę – podatek naliczony można odliczyć w deklaracji za styczeń, luty lub marzec 2014 r.,
b) W styczniu 2014 podatnik kupił towar i otrzymał fakturę w lutym, wobec czego może odliczyć podatek naliczony w deklaracji za luty lub marzec 2014 r.,
c) W styczniu 2014 podatnik kupił towar i otrzymał fakturę w marcu, wobec czego może odliczyć podatek naliczony w deklaracji za marzec 2014 r.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Polecamy: Zmiany 2014 - Podatki, Księgowość, Kadry, Firma, Prawo
Polecamy: Podstawa opodatkowania VAT 2014 – zmiana ustawy o VAT
Obowiązek podatkowy w VAT w 2014 r. - zasady ogólne
Spóźniona faktura
Na uwagę zasługuje również sytuacja, w której faktura zostanie otrzymana z opóźnieniem. W takim bowiem przypadku może okazać się, że nie jest możliwe jednocześnie spełnienie dwóch warunków: odliczenia w okresie powstania obowiązku podatkowego (lub w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych) i nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres otrzymania faktury. Pozbawienie w takiej sytuacji podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur otrzymanych z opóźnieniem byłoby sprzeczne z podstawową dla podatku VAT zasadą neutralności. Mając na uwadze powyższe oraz okoliczność, iż art. 86 ust. 10b nie został uwzględniony w ust. 11 niniejszego artykułu, uznać należy, iż w przypadku tego typu podatnik może odliczyć podatek w miesiącu otrzymania faktury.
W styczniu 2014 r. podatnik kupił towar, fakturę otrzyma w czerwcu, wobec czego może odliczyć podatek w deklaracji za czerwiec 2014 r., czyli miesiącu otrzymania faktury (w związku z tym, że art. 86 ust. 10b nie został uwzględniony w ust. 11 niniejszego artykułu)
Zaliczki
Przedstawiona wyżej zasada dotycząca terminu powstania prawa do odliczenia podatku naliczonego ma odpowiednie zastosowanie w przypadku dokonania przez podatnika całej lub częściowej zapłaty przed wykonaniem usług lub otrzymaniem towarów. Odpowiednie zastosowanie oznacza w tym przypadku, że prawo do odliczenia powstaje:
- w rozliczeniu za okres, w którym w związku z otrzymaniem zaliczki powstał obowiązek podatkowy (ten powstaje w dacie dokonania zapłaty);
- jednocześnie nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę zaliczkową.
Podatnik w dniu 19 stycznia 2014 r. otrzyma fakturę wzywającą do uiszczenia zaliczki na poczet usługi reklamowej, która ma być świadczona przez cały 2014 r. Zapłatę uiści 10 marca 2014 r. Prawo do odliczenia przysługiwało mu będzie w marcu, kwietniu oraz maju 2014 r.
Szczególne przypadki (media, usługi budowlane, najem itp.)
Pamiętać należy, iż w przypadku mediów, a także przy dostawie książek, usługach budowlanych, usługach najmu, dzierżawy, leasingu, stałej obsługi prawnej i biurowej, itp. obowiązek podatkowy, a w rezultacie również termin odliczenia podatku uzależniony jest od daty wystawienia faktury przez sprzedawcę (usługodawcę). W związku z powyższym nabywcy tego typu towarów i usług mogą odliczyć podatek w okresie, w którym tę fakturę wystawiono (lub w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych), nie wcześniej niż w okresie otrzymania tej faktury.
Faktura za zużycie energii w styczniu 2014 r. została wystawiona w lutym 2014 r., a termin jej płatności przypada w marcu. Podatnik otrzyma tę fakturę w lutym 2014 r. Obowiązek podatkowy powstanie w lutym. Nabywca będzie mógł odliczyć podatek w lutym, marcu lub kwietniu 2014 r.
Korekta deklaracji
W sytuacji gdy podatnik nie odliczył podatku naliczonego w związku z zakupami dokonanymi na poczet działalności opodatkowanej w odpowiednim, wskazanym wyżej terminie, wówczas może odliczyć podatek naliczony poprzez korektę deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do odliczenia złożoną w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do odliczenia. Jak wynika z art. 86 ust. 13 ustawy o VAT prawo do dokonywania korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, przysługuje podatnikowi w ciągu 5 lat licząc od początku roku, w którym przypadał termin rozliczenia podatku za dany okres rozliczeniowy.
Ewelina Błądek
młodszy konsultant podatkowy, ECDDP Sp. z o. o.