Niektórzy przedsiębiorcy nie są zadowoleni, kiedy otrzymują fakturę oznaczona jako VAT-MP. Dopisek ten bowiem oznacza, że pochodzi ona od małego podatnika, który rozlicza się z VAT tzw. metodą kasową.
Faktura taka wymaga szczególnego traktowania, ze względu na specyficzny termin odliczenia wynikającego z niej podatku. Łatwo jest wówczas przegapić termin i wtedy pojawiają się kłopoty, a mianowicie takie, że przedwczesne odliczenie VAT z faktury VAT-MP grozi zaniżeniem zobowiązania podatkowego, a w konsekwencji również konsekwencjami karnoskarbowymi.
Zasady odliczania VAT z faktur VAT-MP określa rozporządzenie ministra finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 212 poz. 1336).
Zgodnie z tym rozporządzeniem od 1 grudnia 2008 r., podatnik może odliczyć VAT naliczony określony w fakturze VAT-MP dopiero w rozliczeniu za okres rozliczeniowy (miesiąc albo kwartał), w którym uregulował część należności na rzecz małego podatnika, który rozlicza się metodą kasową – w tej części.
Takie ograniczenie nie obowiązuje, gdy częściowa zaplata nastąpi w okresie rozliczeniowym, w którym to dniu przypada 90 dzień, licząc od dnia otrzymania towaru lub wykonania usługi. Wtedy możliwe jest odliczenie całości podatku naliczonego z faktury VAT-MP w rozliczeniu za ten okres.
Oczywiste jest, że zapłata całości należności przed upływem 90 dni od wydania towaru lub wykonania usługi też pozwala na odliczenie całości VAT naliczonego.
Firma X, składająca deklaracje VAT co miesiąc, 20 grudnia otrzymała od kontrahenta towar wraz z fakturą VAT-MP na kwotę 5000 zł + 1100 zł VAT.
3 stycznia uregulowała połowę należności tj. 3500 zł. W deklaracji VAT-7 za grudzień składanej w terminie do 25 stycznia nie mogła więc odliczyć VAT naliczonego z tej faktury.
Połowę VAT tj. 550 zł odliczy dopiero w deklaracji za styczeń. Jeżeli np. resztę należności zapłaci w lutym to w deklaracji za luty będzie mogła odliczyć pozostałą część VAT naliczonego.
Jeżeli jednak nie uiści pozostałej należności do końca lutego to będzie mogła odliczyć pozostały VAT dopiero w deklaracji za marzec już nie zważając na to czy w tym miesiącu cokolwiek zapłaci. Bowiem w marcu przypada 90 dzień od otrzymania towaru.
Paragraf 18 nowego rozporządzenia nie ma zastosowania jedynie do małych podatników rozliczających się kasowo. Tacy podatnicy nabywają prawo do odliczenia VAT naliczonego w każdej fakturze dopiero w chwili kiedy zapłacą całość należności z niej wynikającej co jest zgodne z art. 86 ust 16 ustawy o VAT.
Mały podatnik X, który wybrał kasowe rozliczenie VAT, 28 grudnia otrzymał towar wraz z fakturą VAT-MP na kwotę 5 tys. zł + 1.100 zł VAT.
31 grudnia uregulował kontrahentowi połowę należności tj. 3.500 zł, a resztę w styczniu.
Ze względu na to, że całość należności uregulował w styczniu, podatnik może odliczyć 1.100 zł VAT z faktury VAT-MP dopiero w deklaracji VAT-7K, którą będzie składał za I kwartał, tj do 25 kwietnia.
Mali podatnicy, którzy nie wybrali metody kasowej, a rozliczają się z VAT kwartalnie, utracili dotychczasowy przywilej niestosowania się do szczególnych zasad odliczenia VAT z faktury VAT-MP.
Do końca listopada 2008 r. mieli prawo do odliczenia podatku co do zasady w rozliczeniu za kwartał, w którym otrzymali fakturę i nie ważne było czy była to faktura VAT-MP, czy też zwykła faktura.
Od 1 grudnia 2008 r. prawo do odliczenia z faktury VAT-MP powstaje u nich w rozliczeniu za kwartał, w którym uregulowali należność – w tej części, w całości uregulowali należność lub też przypada 90 dzień od wydania towaru lub wykonania usługi.
Nowe zasady rozliczania VAT dotyczą małych podatników rozliczających się kwartalnie dopiero od rozliczenia za I kwartał 2009. Wynika to z § 40 ww. rozporządzenia z 28 listopada 2008 r. Dlatego, co do zasady, VAT z faktur otrzymanych do końca 2008 r. powinien być rozliczony na poprzednich zasadach, bez względu na to czy i kiedy należności z nich wynikające zostały uregulowane.
Faktura oznaczona VAT-MP może być wystawiona w związku z otrzymaniem przedpłaty, zaliczki, zadatku, raty przed wydaniem towaru czy wykonaniem usługi – nie później jednak niż 7 dnia od jej otrzymania.
W takim przypadku dokumentuje na ogół faktyczną wpłatę należności – mimo, że zdarzają się faktury zaliczkowe wystawiane przed dokonaniem wpłaty.
Zastosowanie zasad odliczenia określonych w § 18 ww. rozporządzenia do takich faktur powoduje, iż prawo do odliczenia może powstać we wcześniejszym okresie rozliczeniowym, jak to ma miejsce poprzez wystawienie faktury – w przypadku gdy kontrahent małego podatnika wpłaci zaliczkę 30 stycznia, a faktura VAT-MP, która to udokumentuje zostanie wystawiona 4 lutego.
Przedsiębiorca który otrzyma od kontrahenta zwykła fakturę VAT, ma wybór. Może wynikający z niej VAT ująć w deklaracji za miesiąc lub kwartał, w którym ją otrzymał albo w deklaracji za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
Takiej możliwości wyboru nie ma jednak w przypadku faktur VAT-MP.
Dlatego jeżeli zdarzy się, że przedsiębiorca przegapi termin odliczenia VAT z faktury VAT-MP, to jedynym rozwiązaniem uwzględnienia tego VAT w rozliczeniu jest korekta złożonej wcześniej deklaracji.
Waldemar Żuchowski
Ekspert podatkowy