Co do zasady, podatnikom przysługuje prawo do odliczenia 50% podatku naliczonego związanego z wydatkami dotyczącymi pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Takie odliczenie przysługuje wówczas, gdy samochód jest wykorzystywany w tzw. działalności „mieszanej”, a zatem zarówno dla celów działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych.
Pod pewnymi warunkami podatnicy mogą jednakże odliczać 100% podatku naliczonego związanego z wydatkami dotyczącymi pojazdów samochodowych. Możliwość taka występuje wówczas, gdy dany pojazd przeznaczony jest wyłącznie do celów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Przy czym, za pojazdy samochodowe wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej uznawane są (poza pojazdami, które spełniają określone wymogi konstrukcyjne) pojazdy, dla których:
- wprowadzono w przedsiębiorstwie takie zasady użytkowania, które uniemożliwiają użycie tych pojazdów do celów innych niż działalność gospodarcza (w szczególności do celów prywatnych),
- prowadzona jest ewidencja przebiegu pojazdu oraz
- złożona została naczelnikowi urzędu skarbowego informacja o tych pojazdach (na formularzu VAT-26).
50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online
Zasadniczo, odpłatne udostępnienie pracownikom do celów prywatnych, pojazdów zgłoszonych naczelnikowi urzędu skarbowego na formularzu VAT-26, wchodzi w zakres prowadzonej przez podatników działalności gospodarczej. Tym samym, udostępnienie pojazdów pracownikom do celów prywatnych za odpłatnością należałoby traktować jak wykorzystywanie ich wyłącznie w celu prowadzenia działalności gospodarczej.
Niemniej jednak pamiętać należy, że w przypadku gdy pomiędzy stronami danej transakcji (a także osobami pełniącymi u nich funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne) zachodzą powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym, a także wynikające ze stosunku pracy, organ podatkowy ma prawo określić podstawę opodatkowania zgodnie z wartością rynkową, jeżeli okaże się, że związek ten miał wpływ na ustalenie wynagrodzenia z tytułu danego świadczenia.
Samochód w firmie 2015 – multipakiet
Co więcej, w broszurze informacyjnej w sprawie odliczania podatku naliczonego od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi wydanej przez Ministerstwo Finansów stwierdzono wprost, że nie można obiektywnie uznać wykorzystywania pojazdu wyłącznie do celów działalności gospodarczej wówczas, gdy zostaną zawarte umowy z pracownikami na wynajęcie pojazdów dla celów używania ich prywatnie, w sytuacji gdy wynajem nie stanowi podstawowej działalności przedsiębiorstwa a ceny wynajmu nie są cenami rynkowymi. W ocenie Ministerstwa Finansów, powyższe może wskazywać bowiem na próbę obejścia przepisów wprowadzających zasadę, iż podatnicy mają prawo do odliczenia jedynie 50% podatku naliczonego od wydatków związanych z samochodami.
Ze względu na poczynione uwagi, podstawa opodatkowania świadczenia polegającego na udostępnieniu przez podatnika samochodów służbowych do celów prywatnych jego pracownikom powinna odpowiadać wartości rynkowej tego świadczenia. Niewystarczające jest w tym zakresie zatem np. wprowadzenie odpłatności w formie z góry określonej kwoty ryczałtu.
Ponadto, jak wskazano na wstępie, prawo do pełnego odliczenia przysługuje w przypadku pojazdów wykorzystywanych wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą. Fakt, że pracownik użytkujący samochód osobowy dokonuje zapłaty za prywatne użytkowanie samochodu, nie potwierdza jeszcze, że pojazd ten jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej i tym samym nie daje samoczynnie prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego. Jak wynika z broszury informacyjnej Ministerstwa Finansów w sprawie odliczania podatku naliczonego od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, zasady używania samochodów muszą obiektywnie potwierdzać, że dany pojazd jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej i nie ma możliwości prywatnego użytku tego pojazdu.
Jak sprowadzić auto z Niemiec – PDF
Tym samym konieczne jest, aby – pomimo odpłatności ze strony pracowników – ustalone zostały przez podatników takie procedury użytkowania pojazdów, które wykluczałyby potencjalne użycie tych samochodów do celów prywatnych. Powyższe ma natomiast miejsce wtedy, gdy można jednoznacznie stwierdzić, czy przejazd pracownika udostępnionym mu samochodem odbywa się jeszcze w ramach wykonywania obowiązków służbowych, czy też ma miejsce po godzinach pracy, jak również czy objęty jest ustaloną z tego tytułu odpłatnością.
Podatek od spadków i darowizn 2015 - PDF
Ewelina Błądek,
Konsultant podatkowy, ECDDP Sp. z o. o.