Ograniczenie w odliczaniu podatku naliczonego a samochody przeznaczone wyłącznie do sprzedaży
Ustawodawca przewidział ograniczenie w odliczaniu podatku naliczonego w odniesieniu do wydatków związanych z niektórymi samochodami (zasadniczo chodzi tu o pojazdy osobowe poniżej 3,5 tony). Zgodnie bowiem z art. 86a ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku wynikającej m.in. z faktury otrzymanej przez podatnika.
Powyższe ograniczenie nie ma zastosowania do pojazdów wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej, co jednakże, z zasady, wymaga min. prowadzenia przez podatnika ewidencji przebiegu pojazdu (art. 86a ust. 3 i 4 ustawy o VAT). Z reguły więc, dla pełnego odliczenia VAT, niezbędne jest prowadzenie szczegółowej ewidencji przebiegu danego pojazdu.
W świetle jednakże art. 86a ust. 5 pkt 1 lit ustawy o VAT, warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie stosuje się w przypadku pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do odprzedaży - jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika.
Polecamy: Praktyczny leksykon VAT 2016
Polecamy: Biuletyn VAT
Powyższy przepis jest istotny w działalności dilerów samochodowych. Nie muszą oni więc prowadzić ewidencji przebiegu odniesieniu do samochodów przeznaczonych wyłącznie do sprzedaży. Uwagi jednakże wymaga kwestia przeprowadzanych przez takich podatników przed sprzedażą samochodów jazd próbnych (demonstracyjnych). Może bowiem pojawić się wątpliwość, czy samochody wykorzystywane także w ten sposób są nadal przeznaczone wyłącznie do odprzedaży (co jest warunkiem zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu).
Wypróbowanie konkretnego samochodu przed zakupem
W praktyce konkretna sprzedaż określonego samochodu może, przed sfinalizowaniem transakcji, być poprzedzona wypróbowaniem tego pojazdu. Istotne jest tu to, że jazda próbna jest przeprowadzana tym samym egzemplarzem pojazdu, który ma być przedmiotem sprzedaży. Przeprowadzanie takich jazd nie zmienia charakteru handlowego danego pojazdu. Cały czas więc taki samochód może być uznany za przeznaczony wyłącznie do odsprzedaży. W konsekwencji podatnik nie musi prowadzić ewidencji przebiegu. Stanowisko to aprobują organy podatkowe, przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 30.9.2015 r., znak IBPP2/4512-704/15/ICz.
Samochody demonstracyjne
W praktyce działalności dilerów samochodowych możliwe jest także wykorzystywanie samochodów demonstracyjnych. Takie pojazdy także służą do jazd próbnych, jednakże konkretny wypróbowany egzemplarz nie jest bezpośrednio sprzedawany (przedmiotem sprzedaży jest jednakże taki sam model).
Sytuacja taka została rozpatrzona w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 4.5.2016 r., sygn. I SA/Łd 199/16. Podatnik, będący dilerem samochodowym, posiadał pojazdy demonstracyjne. Pojazdy te były towarem handlowym, jednakże przed planowaną sprzedażą przez pewien czas (około kilku miesięcy) wykorzystywano je do jazd demonstracyjnych pokazujących dany typ samochodu. Co więc ważne, klient nie kupował tego samego egzemplarza, który wykorzystywał do jazdy próbnej, ale inny (choć identyczny). Po kilkumiesięcznym okresie samochody demonstracyjne także miały być sprzedawane.
Wątpliwość dotyczyła tego, czy takie samochody demonstracyjne można uznać za przeznaczone wyłącznie do odsprzedaży (co pozwoliłoby na pełne odliczanie VAT bez obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu). Za takim stanowiskiem obstawał podatnik. Jego zdaniem, kilkumiesięczne wykorzystywanie samochodów demonstracyjnych na potrzeby jazd próbnych nie zmienia ich charakteru jako towarów handlowych
Sąd nie podzielił tego poglądu. Jego zdaniem, to że samochody służą kilka miesięcy demonstrowaniu przedmiotu sprzedaży (innych samochodów tego typu), oznacza, że przez ten czas służą celom innym niż ich odsprzedaż. Tym samym pojazdy te nie były przeznaczone wyłącznie do odsprzedaży. W konsekwencji, za nieprawidłowe uznano odliczanie całości podatku naliczonego od wydatków na te pojazdy, jeżeli nie prowadzono ewidencji przebiegu.
Sąd podkreślił, że mamy tu do czynienia z sytuacją inną niż, gdy jazda próbna jest przeprowadzana tym samym samochodem, który ma być przedmiotem planowanej sprzedaży. Taka jazda próbna jest bezpośrednio ściśle związana z konkretną sprzedażą. Natomiast w rozpatrywanej sprawie samochody przez kilka miesięcy były wykorzystywane specjalnie w celu jazd demonstracyjnych (a nie do ich sprzedaży).
Podsumowanie
Zaprezentowane w przywołanym wyroku, restrykcyjne stanowisko jest przyjmowane przez organy podatkowe, czego przykładem służy interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 17.11.2015 r., znak IPTPP3/4512-380/15-4/UNR oraz interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 5.10.2015 r., znak ILPP1/4512-1-518/15-4/AW. Podobnie tego typu przypadki ocenił WSA w Poznaniu w wyroku z 7 maja 2015 r., sygn. akt I SA/Po 1097/14 oraz WSA w Krakowie w wyroku z 9.3.2016 r., sygn. akt I SA/Kr 1959/15. We wszystkich powyższych rozstrzygnięciach przyjęto, że w celu odliczenia całości podatku naliczonego, trzeba prowadzić ewidencję przebiegu samochodów demonstracyjnych. Nie uwzględniono przy tym tego, że spełnienie takiego wymogu jest dla dilerów uciążliwe.
Należy jednakże zaznaczyć, że niektóre sądy administracyjne przyjmowały inne, korzystne dla podatników rozwiązanie tej kwestii, np. WSA w Warszawie w wyroku 29.5.2015 r., sygn. III SA/Wa 3610/14 oraz NSA w wyroku z 23.1.2013 r., sygn. I FSK 351/12. Niejednolite orzecznictwo odnoszące się do zaprezentowanego zagadnienia będzie zapewne prowadzić do dalszych sporów.
Michał Samborski, konsultant podatkowy ECDDP sp. z o.o.