Podstawową zasadą ustawy o podatku od towarów i usług (zwaną dalej ustawą o VAT) jest zawarte w art. 86 ust. 1 prawo podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Przez „wykorzystywanie do czynności opodatkowanych” należy rozumieć związek nabywanych towarów i usług z prowadzoną działalnością gospodarczą (opodatkowaną).
Może być to związek bezpośredni (nabyte towary i usługi zostaną wykorzystane do wyprodukowania kolejnych towarów do dalszej sprzedaży) lub pośredni. Przykładem związku pośredniego jest poniesienie kosztów szkolenia lub integracji pracowników. Ma to wpływ na zwiększenie zaangażowania pracowników oraz ich wydajności w pracy, a to niewątpliwie wpływa pozytywnie na funkcjonowanie przedsiębiorstwa, a zatem również pośrednio na działalność opodatkowaną.
Firma ABC będąca czynnym podatnikiem VAT, wykonująca tylko czynności opodatkowane tym podatkiem (transport, spedycja), zorganizowała imprezę dla pracowników i członków ich rodzin o nazwie: ”Festyn Spedytora”. Przygotowanie spotkania zleciła agencji, która zajmuje się świadczeniem tego typu usług. W ramach festynu zaplanowano wiele atrakcji dla dorosłych i dzieci. Agencja zajęła się także przygotowaniem posiłków. Na miejscu festynu rozłożono na stołach różnego rodzaju przekąski, sałatki, owoce, słodycze oraz soki. Do dyspozycji pracowników i ich rodzin był także grill. W imprezie wzięło udział 50 pracowników oraz 30 członków ich rodzin. Firma otrzymała fakturę od agencji, gdzie widniała należność za wykonaną usługę w kwocie 100.000,00 zł brutto (usługodawca zastosował stawkę 23%). Firma pokryła całość kosztów ze środków obrotowych. Firma zastanawia się nad skutkami tych działań w zakresie podatku VAT.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Odnośnie prawa do odliczenia podatku naliczonego i opodatkowania czynności organizacji festynu ze środków obrotowych, warto rozpatrywać te zagadnienia osobno w zakresie pracowników oraz członków rodzin. W przypadku pracowników, należy stwierdzić, że nabycie usługi zorganizowania spotkania wykazuje pośredni związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych.
Przedsiębiorca ma więc prawo do odliczenia podatku naliczonego (w części dotyczącej pracowników). Natomiast obecność członków rodzin pracowników na imprezie może wpłynąć pozytywnie na pracowników i zwiększyć stopień ich identyfikacji z przedsiębiorstwem. Jednak skutek ten jest zbyt niepewny i nie można stwierdzić nawet pośredniego związku z prowadzeniem działalności opodatkowanej. Jednakże w ramach spotkania członkowie rodzin otrzymują nieodpłatnie określone świadczenia. Stosownie do przepisu art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług (czynność opodatkowana podatkiem VAT) uznaje się również wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Taka sytuacja występuje w naszym przykładzie. W konsekwencji, także w tej sytuacji przedsiębiorca ma prawo odliczyć podatek naliczony od nabycia usługi organizacji spotkania (w części dotyczącej rodzin pracowników).
Jak już zostało wspomniane, nieodpłatne świadczenie usług dla członków rodzin pracowników należy traktować jako odpłatne świadczenie usług, czyli czynność opodatkowaną podatkiem VAT. Jest więc bezsporne, że przedsiębiorca ma obowiązek opodatkować organizację imprezy w części dotyczącej członków rodzin pracowników. Na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług m.in. na cele osobiste pracowników podatnika. W ocenie Autorki, w tym przypadku organizacja spotkania stanowi element działalności gospodarczej (opodatkowanej), dlatego nie jest spełniona przesłanka braku związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca nie opodatkuje więc czynności organizacji imprezy w części dotyczącej pracowników.
Polecamy: Biuletyn VAT
W ramach usługi organizacji festynu agencja przygotowała posiłki, które pozostawiła do dyspozycji pracowników i ich rodzin biorących udział w imprezie. Zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych. Pojawia się więc pytanie, czy takie przygotowanie posiłków należy uznać za usługę gastronomiczną. Nie ma ustawowej definicji powyższego terminu. Nie należy zrównywać pojęć usługi gastronomicznej i cateringowej. Usługa gastronomiczna polega na przygotowaniu i podaniu posiłku w miejscu, w którym jest on przyrządzany (w restauracji, innym lokalu). Catering oznacza usługę przygotowywania i dostarczania na zamówienie gotowych potraw w miejsce wskazane przez zamawiającego lub na organizacji przyjęć.
Takie definicje występują przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 19.05.2016r., znak: IBPP2/4512-195/16/E. W naszym przykładzie mamy zapewne do czynienia z cateringiem, ponieważ posiłki wydawane są na świeżym powietrzu, a nie w lokalu usługodawcy. Nie ma więc przeszkód, aby pracodawca odliczył podatek naliczony od nabywanych usług w całości.
Mając na uwadze wszystkie powyższe kwestie, w podanym przykładzie, rozliczenia w podatku VAT powinny wyglądać następująco. Firma ABC ma prawo odliczyć podatek naliczony od całości nabywanej usługi, zarówno w części dotyczącej pracowników, jak i członków ich rodzin. Czynnością opodatkowaną jest natomiast jedynie nieodpłatne świadczenie usług na rzecz członków rodzin pracowników. Opodatkowaniu będzie podlegać ta część kwoty finansowanej ze środków obrotowych, która zostanie ustalona w oparciu o proporcję liczby członków rodzin pracowników w ogólnej liczbie uczestników imprezy. W ten sposób będzie można określić podstawę opodatkowania dla nieodpłatnych świadczeń (stosowanie do art. 29a ust. 5 ustawy o VAT jest to koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika) oraz wysokość samego podatku należnego.
Dominika Tracz, konsultant podatkowy w ECDDP Sp. z o.o.