VAT w rolnictwie - współwłaściciele gospodarstwa rolnego jako podatnicy VAT
Zgodnie z polskimi przepisami, podatnikiem VAT w związku z działalnością gospodarstwa rolnego może być tylko jeden ze współwłaścicieli.
- Praktyka była więc taka, że jeżeli małżonkowie opodatkowują VAT swą działalność na zasadach ogólnych, to nie mogą prowadzić dwóch odrębnych działalności opodatkowanych VAT w ramach jednego gospodarstwa rolnego – mówi w rozmowie z MarketNews24 dr Jacek Matarewicz, adwokat, doradca podatkowy, Partner w Kancelarii Ożóg Tomczykowski.
Nie ulega wątpliwości, że wprowadzenie powyższych regulacji miało chronić budżet państwa przede wszystkim przed nadużyciami wynikającymi z działalności współwłaścicieli/małżonków, z których jeden posiada status rolnika ryczałtowego (zwalniającego z VAT sprzedaż płodów rolnych), a drugi rozlicza VAT na zasadach ogólnych (korzystając z pełnego prawa do odliczenia VAT naliczonego).
Jednak ryzyka takich nadużyć obiektywnie nie ma w przypadku, w którym każdy ze współwłaścicieli rozlicza VAT na zasadach ogólnych.
Potwierdził to właśnie TSUE, wskazując, że faktycznie prowadzący odrębne „firmy” małżonkowie, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych, nie powinni być pozbawiani możliwości „samodecydowania” o swoim statusie podatkowym jako podatnicy VAT w związku z prowadzeniem działalności rolniczej w ramach jednego gospodarstwa rolnego.
- Wyrok otwiera możliwość odzyskania nadpłaty lub wznowienia postępowań zakończonych wadliwymi decyzjami podatkowymi pozbawiającymi rolników prawa do odliczenia VAT naliczonego z powodu wcześniejszej rejestracji na VAT innego współwłaściciela gospodarstwa rolnego – wyjaśnia dr J.Matarewicz, Kancelaria Ożóg Tomczykowski.
Teza wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 24 marca 2022 r. w sprawie C-697/20:
Artykuły 9, 295 i 296 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że:
– stoją one na przeszkodzie praktyce państwa członkowskiego, która wyklucza możliwość uznania małżonków prowadzących działalność rolniczą w ramach jednego gospodarstwa przy wykorzystaniu majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową za odrębnych podatników podatku od wartości dodanej (VAT), w przypadku gdy każde z tych małżonków prowadzi działalność gospodarczą w sposób samodzielny;
– nie stoją one na przeszkodzie temu, by w okolicznościach, w których małżonkowie prowadzą tę działalność rolniczą w ramach systemu ryczałtowego dla rolników, wybór przez jedno z małżonków opodatkowania prowadzonej przez nie działalności na zasadach ogólnych VAT powodował utratę przez drugie z nich statusu rolnika ryczałtowego, jeżeli po zbadaniu konkretnej sytuacji skutek ten okaże się konieczny w celu przeciwdziałania ryzyku nadużyć i oszustw, którego nie można wykluczyć poprzez przedstawienie przez małżonków odpowiednich dowodów, lub jeżeli prowadzenie tej działalności przez owych małżonków w sposób samodzielny i tak, że każde z nich czyni to na podstawie zasad ogólnych VAT, nie powoduje trudności administracyjnych w porównaniu z sytuacją współistnienia po stronie wspomnianych małżonków dwóch różnych statusów.