Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o VAT mały podatnik może wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy powstaje z dniem uregulowania całości lub części należności, nie później niż 90. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2, 5 i 6.
Może to jednak czynić po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował tę metodę (tzw. metodą kasową). Uregulowanie należności w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.
Artykuł ten jest przepisem szczególnym w stosunku do zasad ogólnych dotyczących obowiązku podatkowego zawartych w art. 19 ustawy o VAT.
Pojęcie „małego podatnika” zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 25 ustawy o VAT.
Przez małego podatnika rozumie się:
- podatnika VAT, u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro, oraz
- prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego funduszami inwestycyjnymi, będącego agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu – jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45 000 euro.
Limity obrotu małego podatnika VAT
Dla małych podatników stosujących metodę kasową, termin w którym ci podatnicy wystawią fakturę za dostawę towarów lub świadczenie usług nie ma żadnego znaczenia dla powstania obowiązku podatkowego od tych czynności. Bowiem obowiązek ten powstaje na podstawie art. 21 ust. 1 (zasada szczególna), a nie na podstawie art. 19 ustawy o VAT (zasada ogólna).
W związku z tym termin wystawienia faktury jest zupełnie bez znaczenia dla terminu powstania obowiązku podatkowego, gdyż obowiązek podatkowy jest zdeterminowany jedynie przez to w jakim terminie kontrahent zapłaci za dostawę towarów i świadczenie usług.
Przy metodzie kasowej podatnik rozpoznaje obowiązek podatkowy z tytułu wykonywanych czynności, co do zasady, dopiero w dniu otrzymania od kontrahenta należności za wykonanie czynności, nie później jednak niż 90. dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
Dlatego też zasada stricte kasowa obowiązuje wyłącznie w okresie 90 dni od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Z momentem upływu tego okresu, w przypadku nieotrzymania zapłaty za wykonane czynności, u podatnika bezwzględnie powstaje obowiązek podatkowy.
Konsekwencją przyjęcia metody kasowej jest również obowiązek stosowania innych metod rozliczania podatku naliczonego.
Mali podatnicy rozliczający się przy zastosowaniu metody kasowej, mogą odliczać podatek naliczony w kwartale, w którym uregulowali kontrahentowi całą należność wynikającą z otrzymanej faktury.
Dodatkowym warunkiem jest, że odliczenie VAT może być dokonane najwcześniej z dniem otrzymania faktury.