Rozliczanie VAT kart paliwowych
Interpretacja ogólna dotycząca transakcji z wykorzystaniem kart paliwowych, realizowanych w modelu trójstronnym, została przygotowana przez Ministerstwo Finansów w związku z potrzebą doprecyzowania sposobu ich opodatkowania. Interpretacja uwzględnia tezy wyroku TSUE w sprawie C-235/18 Vega International w zakresie kwalifikacji transakcji z wykorzystaniem kart paliwowych – wyjaśnia wiceminister finansów Jan Sarnowski.
W ramach występujących w obrocie schematów korzystania z kart paliwowych, w których uczestniczą trzy podmioty:
- jeden z podmiotów (np. leasingodawca, spółka dominująca) udostępnia (przekazuje) kontrahentowi karty paliwowe, których nie jest emitentem;
- drugi podmiot - kontrahent ten (np. leasingobiorca, spółka zależna) za pomocą ww. kart dokonuje zakupu towaru od trzeciego podmiotu - dostawcy prowadzącego stację paliw (np. spółki paliwowej).
Kiedy transakcja kartą paliwową jest świadczeniem usług?
Transakcja udostępniania kart paliwowych powinna być zakwalifikowana jako świadczenie usług, jeżeli w danym przypadku doszło do łącznego spełnienia poniższych przesłanek:
- nabycie paliwa przez odbiorcę (posiadacza karty) następowało bezpośrednio od dostawców prowadzących stacje paliw;
- wyłącznie odbiorca decydował o sposobach nabycia paliwa (wybór miejsca nabycia), ilości oraz jakości paliwa, momencie zakupu i sposobie wykorzystania paliwa;
- odbiorca (z wyłączeniem podmiotu pośredniczącego) ponosił całość kosztów związanych z nabyciem paliwa;
- rola podmiotu pośredniczącego ograniczała się do udostępnienia odbiorcy instrumentu finansowego (karty paliwowej) pozwalającego nabyć towar.
Utrata mocy interpretacji indywidualnych
Niezależnie od powyższego Ministerstwo Finansów informuje, że na mocy ustawy z 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, 1 stycznia 2021 r. został uchylony przepis art. 7 ust. 8 ustawy o VAT. W momencie wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego, doszło do utraty aktualności, a tym samym mocy ochronnej interpretacji indywidualnych wydanych w zakresie tego przepisu.
Przepis art. 7 ust. 8 ustawy o VAT obowiązywał do 31 grudnia 2020 r. w brzmieniu:
W przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach.
Aktualność interpretacji indywidualnej jest bowiem ściśle powiązana z okresem, w jakim obowiązuje przepis, którego dana interpretacja dotyczy. Interpretacje indywidualne zachowują natomiast swoją moc ochronną (na zasadach wynikających z art. 14k-14m Ordynacji podatkowej) w odniesieniu do okresu, w jakim interpretowany przepis pozostawał w obrocie prawnym. Należy jednak podkreślić, że podatnicy posiadający interpretacje indywidualne wydane w zakresie przepisu art. 7 ust. 8 ustawy o VAT, mogą nadal korzystać z wynikającej z nich ochrony w odniesieniu do okresów rozliczeniowych sprzed 1 stycznia 2021 r.
VAT od transakcji kartami paliwowymi - treść interpretacji ogólnej
Działając na podstawie art. 14a § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe, wyjaśniam co następuje.
1. Opis zagadnienia, w związku z którym jest dokonywana interpretacja przepisów prawa podatkowego.
Niniejsza interpretacja dotyczy prawidłowego kwalifikowania dla celów podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”) transakcji z wykorzystaniem kart paliwowych, realizowanych w modelu trójstronnym jako dostawy towarów albo świadczenie usług.
W ramach występujących w obrocie schematów korzystania z kart paliwowych, zidentyfikowano m.in. modele, w których uczestnikami transakcji są trzy podmioty. W takich modelach jeden z podmiotów (np. leasingodawca, spółka dominująca) - dalej: „podmiot pośredniczący” udostępnia (przekazuje) kontrahentowi karty paliwowe, których nie jest emitentem. Kontrahent ten (np. leasingobiorca, spółka zależna) - dalej: „odbiorca” za pomocą ww. kart dokonuje zakupu towaru od dostawcy prowadzącego stację paliw (np. spółki paliwowej) - dalej: „dostawca”.
W zakresie tak opisanego schematu transakcji, rozważyć należy, czy w związku z udostępnianiem przez podmiot pośredniczący kart paliwowych, umożliwiających odbiorcy zaopatrzenie w paliwo, działanie podmiotu pośredniczącego należy uznać za świadczenie usługi (art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, dalej: „ustawa o VAT”), czy za dostawę towarów dokonywaną na rzecz odbiorcy (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT).
Interpretacja uwzględnia tezy wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) w sprawie C-235/18 Vega International w zakresie klasyfikacji transakcji z wykorzystaniem kart paliwowych w modelu trójstronnym. Wyrok powyższy stanowi kontynuację kierunku orzeczniczego podjętego przez TSUE w sprawie C-185/01 Auto Lease Holland, pomimo istnienia pewnych różnic w stanach faktycznych obu spraw.
W wyroku z dnia 5 czerwca 2019 r. sygn. akt I FSK 786/17 NSA wprost wskazał, że między sprawami C-185/01 Auto Lease Holland, C-235/18 Vega International a rozpoznawaną występować mogą pewne różnice, jednakże nie są one relewantne dla podjętego rozstrzygnięcia, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności sprawy.
Zgodnie z orzecznictwem TSUE przepisy dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „dyrektywa 2006/112/WE”) mające znaczenie dla rozpatrywanego zagadnienia są zasadniczo takie same jak równoważne przepisy szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. (Dz. Urz. WE z 1977 r., L 145, s. 1) w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (dalej: „szósta dyrektywa”).
W tych okolicznościach orzecznictwo dotyczące rzeczonych przepisów szóstej dyrektywy zachowuje więc znaczenie dla celów interpretacji odpowiadających im przepisów dyrektywy 2006/112/WE (zob. wyrok TSUE w sprawie C-235/18 Vega International, pkt 24 i powołane tam orzecznictwo).
2. Wyjaśnienie zakresu oraz sposobu stosowania interpretowanych przepisów prawa podatkowego do opisanego zagadnienia wraz z uzasadnieniem prawnym.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Użyta na potrzeby podatku od towarów i usług definicja dostawy towarów jest tożsama z definicją zawartą w art. 14 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE.
W kontekście przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel należy zauważyć, że w orzecznictwie TSUE podkreślono zasadność ustalenia komu dostawca towaru przekazał prawo do faktycznego dysponowania nim jak właściciel (zob. wyrok TSUE w sprawie C-185/01 Auto Lease Holland, pkt 33).
Powyższe pozwala na ustalenie, czy prawo to zostało przeniesione przez dostawcę na rzecz podmiotu pośredniczącego udostępniającego kartę paliwową, czy bezpośrednio na odbiorcę towaru, będącego użytkownikiem karty.
W odniesieniu do rozpatrywanego zagadnienia w orzecznictwie zauważono, że w przypadku transakcji z wykorzystaniem karty paliwowej ustaleniu podlega:
- czy podmiot pośredniczący dokonywał swobodnego wyboru zarówno jakości i ilości, jak i daty zakupu towaru (Tak w odniesieniu do nabycia paliwa przez leasingobiorcę orzekł TSUE w wyroku w sprawie C-185/01 Auto Lease Holland, pkt 36. Podobnie w odniesieniu do nabycia paliwa przez spółkę zależną za pośrednictwem karty udostępnionej przez spółkę dominującą stwierdził TSUE w wyroku w sprawie C-235/18 Vega International, pkt 36. Analogicznie w zakresie działań podmiotu pośredniczącego wypowiedział się NSA w wyroku z dnia 5 czerwca 2019 r. sygn. akt I FSK 786/17.) ,
- a także czy miał prawo decydowania, w jaki sposób towar ma zostać wykorzystany (zob. wyrok TSUE w sprawie C-235/18 Vega International, pkt 36).
W przypadku stwierdzenia, że podmiot pośredniczący nie ma wpływu na powyższe okoliczności, w ocenie TSUE nie dysponuje on towarem jak właściciel (zob. wyrok TSUE w sprawie C-235/18 Vega International, pkt 36). Istotne jest przy tym także ustalenie, czy podmiot pośredniczący ponosi całkowite koszty dostawy towaru – jest to kolejna przesłanka, której brak spełnienia wpływa na zasadność uznania transakcji za nabycie towaru przez odbiorcę bezpośrednio od dostawcy (prowadzącego stację paliw) - /zob. wyrok TSUE w sprawie C-235/18 Vega International, pkt 33/.
W ramach dalszych rozważań należy zauważyć, że w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT. W przypadku zatem stwierdzenia, że dana transakcja nie jest dostawą towarów, zasadne jest uznanie jej za świadczenie usług.
W kontekście powyższego w orzecznictwie TSUE rozpatrywano dwa stany faktyczne, w ramach których dokonano efektywnie klasyfikacji transakcji realizowanych przy wykorzystaniu kart paliwowych jako usług świadczonych na rzecz odbiorców (użytkowników kart):
- leasingodawcy udostępniającego samochody, który wskutek zawarcia dodatkowo płatnej umowy o zarządzanie paliwem umożliwia leasingobiorcy tankowanie na stacjach paliw za pośrednictwem karty paliwowej wydawanej przez podmiot trzeci (wyrok w sprawie C-185/01);
- podmiotu dominującego umożliwiającego podmiotom zależnym za dodatkową opłatą tankowanie za pośrednictwem kart paliwowych wydawanych przez różnych dostawców paliw (wyrok w sprawie C-235/18).
Jednocześnie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego zauważono, że wyrok TSUE w sprawie C-235/18 nie dotyczy wszystkich transakcji z użyciem kart paliwowych, odnosząc się do stanu faktycznego obejmującego transakcje w modelu trójstronnym (zob. wyrok NSA z dnia 5 czerwca 2019 r. sygn. akt I FSK 786/17. Podobnie wyrok NSA z dnia 18 września 2019 r. sygn. akt I FSK 825/16. Analogiczne rozstrzygnięcia zapadły także w wyrokach z dnia 9 września 2020 r. sygn. akt I FSK 163/16 oraz sygn. akt I FSK 164/16.).
Wobec tego wskazać należy, że z uwagi na mnogość funkcjonujących w obrocie modeli wykorzystania kart paliwowych, każdy stan faktyczny powinien być analizowany osobno, z uwzględnieniem w szczególności charakteru i okoliczności transakcji dokonywanych między podmiotami.
W ramach kwalifikowania transakcji jako dostawy towarów albo świadczenia usług, w stanach faktycznych, takich jak wskazane w schemacie transakcji opisanym w części 1 niniejszej interpretacji, niezbędne jest ustalenie (zob. wyrok TSUE w sprawie C-235/18 Vega International, pkt 30 oraz pkt 48):
- na który podmiot dostawca przeniósł uprawnienie do dysponowania towarem jak właściciel;
- czy podmiot pośredniczący udostępniający karty paliwowe świadczy w ten sposób usługi na rzecz odbiorcy.
Fakt przeniesienia uprawnienia do dysponowania towarem jak właściciel przez dostawcę towaru (prowadzącego stację paliw) bezpośrednio na rzecz odbiorcy w ramach transakcji z wykorzystaniem kart paliwowych powinien zostać stwierdzony w przypadku kumulatywnego spełnienia poniższych przesłanek:
- nabywanie towaru przez odbiorcę (posiadacza karty) bezpośrednio od dostawców;
- decydowanie wyłącznie przez odbiorcę w szczególności o sposobach nabycia towaru (wybór miejsca nabycia), ilości oraz jakości towaru, momencie zakupu i sposobie wykorzystania towaru;
- ponoszenie przez odbiorcę (z wyłączeniem podmiotu pośredniczącego) całości kosztów związanych z nabyciem towaru;
- ograniczenie się podmiotu pośredniczącego do udostępnienia odbiorcy instrumentu finansowego pozwalającego nabyć towar.
W przypadku łącznego spełnienia powyższych przesłanek, działalność podmiotu pośredniczącego między dostawcą a odbiorcą towaru, sprowadzająca się do udostępnienia kart paliwowych, powinna zostać zakwalifikowana jako świadczenie usług na rzecz tego ostatniego (zob. wyrok TSUE w sprawie C-235/18 Vega International, pkt 41).
Z upoważnienia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej interpretację podpisał Jan Sarnowski, Podsekretarz Stanu
Źródło: interpretacja ogólna Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z 15 lutego 2021 r. (znak: PT9.8101.3.2020).