Wraz ze wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej rozpoczęły się prace nad regulacjami prawnymi i zasadami wymiany towarów i usług pomiędzy krajami członkowskimi Wspólnoty. Jednym z najważniejszych aktów prawnych, który uległ i ciągle ulega modyfikacjom wynikającym z udoskonalania procesu wymiany i płatności podatku VAT jest ustawa z dnia 11 marca 2011 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004, Nr 54 poz. 535).
Definicja WDT
Przepisy ustawy o podatku VAT wprowadziły, dla potrzeb prowadzenia wymiany handlowej z państwami członkowskimi, wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT). Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o VAT przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności opodatkowanych na terytorium innego kraju UE.
Warunkiem niezbędnym danej transakcji do rozliczenia jej jako WDT jest to, aby nabywca towarów był:
- podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju (tj. jest płatnikiem VAT UE);
- osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;
- podatnikiem podatku od wartości dodanej lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, działającymi w takim charakterze na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, niewymienionymi w pkt 1 i 2, jeżeli przedmiotem dostawy są wyroby akcyzowe, które, zgodnie z przepisami o podatku akcyzowym, są objęte procedurą zawieszenia poboru akcyzy lub procedurą przemieszczania wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą;
- podmiotem innym niż wymienione w pkt 1 i 2, działającym (zamieszkującym) w innym niż Polska państwie członkowskim, jeżeli przedmiotem dostawy są nowe środki transportu.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy z tytułu WDT
Podsumowując zatem możemy podać następujące składowe definicji WDT:
WDT a czynności zrównane z WDT
Niezbędnym elementem do zakwalifikowania danej czynności jako WDT jest wymóg dokonania transakcji sprzedażowej jako pierwszej, a następnie wywiezienie sprzedanego towaru z terytorium RP do innego kraju UE. W podatku VAT zatem ze sprzedażą będziemy mieli do czynienia, gdy następuje ekonomiczne przejście ryzyka i własności rzeczy z jednego podmiotu na drugi. Jeśli wywóz następuje jako pierwszy, a dopiero potem sprzedaż – to mamy do czynienia z czynnością zrównaną z WDT, a następnie z dostawą krajową na terenie kraju kupującego.
Przemieszczenie towarów do zagranicznego oddziału przedsiębiorstwa może stanowić WDT
Czynności zrównane z WDT – to takie czynności, które nie powodują ekonomicznego przeniesienia własności towaru na kupującego, a towar i tak opuszcza terytorium RP i zostaje przemieszczony do innego kraju UE. Główną przyczyną wprowadzenia takiego podziału jest to, aby prawidłowo wskazać miejsce konsumpcji sprzedanego towaru i tym samym naliczyć prawidłowo podatek należny. Powód ten jest również związany z tym, że istnieje wiele wyłączeń od WDT w sytuacji, gdy nie ma potrzeby przesunięcia towaru między krajami i dokonania właściwego opodatkowania towaru od konsumpcji na terenie tego państwa. Aktualnie zgodnie z art. 13 ust. 4 ustawy o VAT możemy wskazać na następujące grupy wyłączeń w ramach WDT:
- gdy towary są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, dla których miejscem dostawy terytorium kraju, jeżeli towary te są przemieszczane przez tego podatnika dokonującego ich dostawy lub na jego rzecz;
- gdy przemieszczenie towarów następuje w ramach sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
- gdy towary są przemieszczane na pokładach statków, samolotów lub pociągów w trakcie części transportu pasażerów z przeznaczeniem dokonania ich dostawy przez tego podatnika lub na jego rzecz na pokładach tych pojazdów;
- gdy towary mają być przedmiotem czynności odpowiadającej eksportowi towarów dokonanej przez tego podatnika na terytorium państwa członkowskiego, z którego są przemieszczane na terytorium kraju;
- gdy towary mają być przedmiotem czynności odpowiadającej wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów dokonanej przez tego podatnika na terytorium państwa członkowskiego, z którego są przemieszczane na terytorium kraju;
- gdy towary mają być przedmiotem wykonanych na terytorium kraju na rzecz tego podatnika usług polegających na ich wycenie lub wykonaniu na nich prac, pod warunkiem że towary po wykonaniu tych usług zostaną z powrotem przemieszczone na terytorium państwa członkowskiego, z którego zostały pierwotnie wywiezione;
- gdy towary mają być czasowo używane na terytorium kraju w celu świadczenia usług przez tego podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu;
- gdy towary mają być czasowo używane przez tego podatnika na terytorium kraju, nie dłużej jednak niż przez 24 miesiące, pod warunkiem że import takich towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju z uwagi na ich przywóz czasowy byłby zwolniony od cła;
- gdy przemieszczeniu podlega gaz w systemie gazowym, energia elektryczna w systemie elektroenergetycznym, energia cieplna lub chłodnicza przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej.
Przykłady transakcji zrównanej z WDT
Jako pierwszy przykład możemy podać sytuację, gdy polski podatnik VAT UE dokonuje transportu towaru na terytorium Węgier, a następnie na terytorium Rosji. Działania te zatem komplikują proces identyfikacji transakcji, przede wszystkim w zakresie rozpoznania jej jako WDT, a następnie WNT na Węgrzech i eksport z Węgier do Rosji. Należałoby zatem rozpoznać, czy zamiarem sprzedającego od początku nie był wywóz do Rosji. Jeśli tak, to taka transakcję należy potraktować jako eksport. Zamiar ten zatem musi być od początku uwidoczniony w naszym zamyśle, w umowie z kontrahentem przy zamówieniu, czy w naszym rozliczeniu tej transakcji. Jeśli nie, to Urząd Skarbowy może to rozpoznać, jako normalną czynność polegającą na przesunięciu magazynowym towaru z Polski na Węgry, a dopiero później jako eksport, przez co powstaną trudności z rozliczeniem czynności przed Urzędem Skarbowym.
Sprzedaż towarów do Unii a zwolnienie z VAT
Jako drugi przykład można wskazać sytuację sytuację, gdzie polski podatnik VAT UE dokonuje transportu maszyny na Słowację w celu jej używania na potrzeby świadczonych usług. Sama maszyna na jej terytorium jest używana przez okres 2 lat. W przypadku zatem wywozu maszyny w celu wykonania jakieś usługi przez okres nawet 2 lat, jak i w sytuacji, gdy maszyna ta wraca ostatecznie do właściciela to rozpoznanie takiej transakcji jako WDT, czy czynności zrównanej z WDT byłoby błędem. Nie dochodzi tutaj bowiem do konsumpcji przemieszczonego towaru.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 11 marca 2011 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004, Nr 54 poz. 535).
Autor: Anna Zakrzewska
Źródło: Prawo i Logistyka