Spółka X oferuje do sprzedaży karnety sportowe uprawniające do wstępu do wybranych obiektów sportowych na rzecz swoich pracowników i członków ich rodzin (Spółka płaci 180 zł brutto przy nabyciu każdego karnetu). W przypadku karnetów przeznaczonych dla pracowników X finansuje 80% ich wartości, zaś pozostałe 20% jest potrącane z wynagrodzenia pracownika. Natomiast, przy zakupie karnetu dla członka rodziny, z wynagrodzenia pracownika potrącana jest pełna wartość karnetu (180 zł brutto).
Na podstawie art. 5 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ww. ustawy o VAT opodatkowaniu tym podatkiem podlegają usługi świadczone odpłatnie, tj. takie, które wiążą się z ekwiwalentnym świadczeniem otrzymywanym od beneficjenta tychże usług. Pod pewnymi warunkami opodatkowane VAT mogą zostać również świadczenia realizowane nieodpłatnie. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlegają nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Powyższe oznacza, że świadczenia podlegające opodatkowaniu VAT mogą być wyłącznie: odpłatne albo nieodpłatne – ustawa o VAT nie zna pojęcia częściowej odpłatności. Bez znaczenia jest więc fakt, że usługodawca oferuje do sprzedaży świadczenia w wartości poniżej ceny ich nabycia, czyli de facto finansuje częściowo koszt tych świadczeń. A zatem, jeśli w związku ze sprzedażą, Spółka X potrąca z wynagrodzenia pracownika jakąkolwiek kwotę, wówczas dochodzi do odpłatnego świadczenia usług na rzecz pracownika w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.
Jednocześnie, należy podkreślić, że faktycznym nabywcą usług dotyczących wstępu do obiektów sportowych (potwierdzonych karnetem) jest każdorazowo pracownik Spółki X – w zakresie świadczeń, z których korzystać będą zarówno pracownicy X, jak i członkowie ich rodzin. To bowiem pracownik dokonuje bezpośrednio zakupu usługi i dokona zapłaty za to świadczenie w drodze potrącenia stosownej kwoty z jego wynagrodzenia za pracę. Dlatego też należy stwierdzić, że w obu tych przypadkach mamy do czynienia ze świadczeniem przez X opodatkowanych usług na rzecz pracowników.
Podstawą opodatkowania usług jest zgodnie z art. 29a ust. 1 wszystko, co stanowi zapłatę, którą usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży. Podstawą opodatkowania przedmiotowego świadczenia wykonywanego na rzecz pracowników Spółki X jest więc kwota wynagrodzenia należna Spółce za sprzedaż usług wstępu do obiektów sportowych (tu: kwota potrącana z wynagrodzenia pracownika). Przy czym, ze względu na to, że ww. świadczenie jest realizowane na rzecz pracowników (osoby nieprowadzące działalności gospodarczej i nieposiadające prawa do obniżenia kwoty podatku należnego) w analizowanym przypadku zachodzi ryzyko szacowania podstawy opodatkowania przez organ podatkowy.
W świetle bowiem z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy między nabywcą a usługodawcą istnieje stosunek pracy, a wynagrodzenie jest niższe od wartości rynkowej i jednocześnie, nabywca usługi nie ma pełnego prawa do odliczenia podatku naliczonego, wówczas organ podatkowy określa podstawę opodatkowania zgodnie z wartością rynkową, jeżeli stwierdzi, że ww. związek (stosunek pracy) miał wpływ na ustalenie wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług.
Świadczenie usług, o których mowa w stanie faktycznym, podlega preferencyjnej stawce 8% podatku VAT, gdyż mieści się w katalogu usług wymienionych w poz. 183 załącznika nr 3 do ustawy o VAT (usługi związane z rozrywką i rekreacją – wyłącznie w zakresie wstępu do wesołych, bez względu na symbol PKWiU). Zgodnie zaś z art. 41 ust. 2 w zw. art. 146a pkt 2 ww. ustawy, dla towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku wynosi 8%.
Spółka X nie ma przy tym obowiązku wystawienia faktury dokumentującej sprzedaż usług dot. wstępu do obiektów sportowych, które są świadczone na rzecz osób fizycznych. Na podstawie jednak art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy pracownik zgłosi żądanie wystawienia faktury w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym wykonano usługę, wówczas X musi wystawić fakturę z tytułu tej sprzedaży, wskazując w jej treści jako nabywcę ww. pracownika.
Sprzedaż przedmiotowych usług na rzecz pracowników nie będzie podlegać (do końca 2016 r.) obowiązkowi ewidencjonowania przy użyciu kasy rejestrującej. Zgodnie bowiem z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. 2014 poz. 1544) zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2016 r., czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia.
W poz. 32 załącznika do ww. rozporządzenia wymieniono zaś dostawy towarów i świadczenie usług przez podatnika na rzecz jego pracowników. Powyższe nie dotyczy jednak sytuacji, gdy Spółka X rozpoczęła już w poprzednim roku podatkowym ewidencjonowanie sprzedaży na rzecz pracowników (lub przestała spełniać warunki do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania), o czym stanowi § 3 ust. 2 ww. rozporządzenia (wówczas przedmiotowe zwolnienie nie ma zastosowania).
Ewelina Kalita, Młodszy konsultant podatkowy
ECDDP Sp. z o.o.