23% VAT na e-booki w zgodzie z aktualnym prawem UE
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 41 ust. 2a ustawy o VAT do katalogu towarów opodatkowanych stawką 5% zostały zaliczone towary wymienione w załączniku nr 10 do ustawy o VAT, w tym książki drukowane, książki wydawane na dyskach, taśmach i innych nośnikach, oznaczone stosowanymi na podstawie odrębnych przepisów symbolami ISBN (poz. 32 i 33 załącznika nr 10).
W tym katalogu nie ma książek elektronicznych (e-booków), zatem stosuje się do nich stawkę podstawową VAT (obecnie 23%).
Stawka VAT na e-booki – TSUE zostawia decyzję sądom krajowym
Stosowanie stawki obniżonej VAT do książek drukowanych znajduje umocowanie prawne w art. 98 ust. 2 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.).
Na podstawie tego przepisu państwa członkowskie mogą stosować obniżoną stawkę VAT w odniesieniu do towarów i usług wymienionych w załączniku III do dyrektywy. W pkt 6 ww. załącznika zostało wymienione dostarczanie książek oraz podobnych materiałów drukowanych.
Minister Finansów przypomina jednocześnie, że na mocy dyrektywy Rady 2008/8/WE z 12 lutego 2008 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do miejsca świadczenia usług (Dz. Urz. UE L 44, z 20.2.2008, str. 11) do ww. art. 98 ust. 2 dyrektywy 2006/112/WE zostało wprowadzone zastrzeżenie, iż „stawki obniżone nie mają zastosowania do usług świadczonych drogą elektroniczną”.
A zgodnie z art. 7 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 77 z 23.03.2011, str. 1) do usług świadczonych drogą elektroniczną, o których mowa w dyrektywie 2006/112/WE, należą usługi świadczone za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej, których świadczenie – ze względu na ich charakter – jest zasadniczo zautomatyzowane i wymaga minimalnego udziału człowieka, a ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe.
Do tej kategorii usług zostały wprost zaliczone usługi polegające na dostarczaniu obrazów, tekstu i informacji oraz udostępnianiu baz danych, w tym zawartości książek w formie cyfrowej i innych publikacji elektronicznych (art. 7 ust. 2 lit. f ww. rozporządzenia i załącznik I pkt 3 lit. c do tego rozporządzenia, w związku z pkt 3 załącznika II do dyrektywy 2006/112/WE).
Zdaniem Ministra Finansów z tych przepisów unijnych wynika konieczność stosowania do e-booków stawki podstawowej VAT.
Polecamy: Faktura VAT od A do Z
Kalkulator odsetek podatkowych
Francja i Luksemburg stosują do sprzedaży e-booków obniżone stawki VAT
Francja i Luksemburg jako jedyne z 27 państw członkowskich zdecydowały się na zastosowanie w przedmiotowym zakresie stawek obniżonych. Pozostałe państwa niezmiennie stosują do sprzedaży e-booków stawkę podstawową.
Francja uchwalając w listopadzie 2010 r. stawkę obniżoną na e-booki (obowiązującą od 2012 r.) powołała się na wspólnotową zasadę neutralności fiskalnej.
Zdaniem Ministra Finansów, wyrażona w pkt 7 preambuły do dyrektywy 2006/112/WE zasada, zgodnie z którą „nawet jeżeli stawki i zwolnienia nie zostaną całkowicie zharmonizowane, wspólny system VAT powinien pozwolić na osiągnięcie neutralnych warunków konkurencji w takim znaczeniu, że na terytorium każdego państwa członkowskiego podobne towary i usługi podlegają takiemu samemu obciążeniu podatkowemu, bez względu na długość łańcucha produkcji i dystrybucji” stanowi normę ogólną. Zatem pierwszeństwo przed tą zasadą mają przedstawione powyżej regulacje o charakterze lex specialis.
Luksemburg, wprowadzając obniżoną stawkę VAT na sprzedaż książek elektronicznych (też od początku 2012 r.), przywołał komunikat Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z 6 grudnia 2011 r. w sprawie przyszłości podatku VAT „W stronę prostszego, solidniejszego i wydajniejszego systemu podatku VAT” (KOM (2011) 851 wersja ostateczna).
W dokumencie tym Komisja Europejska wskazała szereg zasad przewodnich, które powinny docelowo obowiązywać we wspólnym systemie podatku od wartości dodanej, w tym zasadę, zgodnie z którą „podobne towary i usługi powinny podlegać takiej samej stawce podatku VAT, przy czym należy w tej mierze wziąć pod uwagę postęp technologiczny, tak aby uzyskać zbieżność pomiędzy środowiskiem on-line i światem fizycznym”.
Dodatkowym wspólnotowym argumentem za przyjęciem obniżonej stawki VAT na e-booki jest rezolucja Parlamentu Europejskiego z 14 listopada 2011 r. w sprawie nowelizacji przepisów o podatku VAT w celu pobudzenia jednolitego rynku cyfrowego (nr B7-0609/2011), w której europarlamentarzyści apelują do Komisji Europejskiej o zrównanie stawek VAT na e-booki i książki w formie fizycznej. Zdaniem Parlamentu Europejskiego obecna regulacja, której wynikiem jest dyskryminacyjne traktowanie, jest niedopuszczalna, biorąc pod uwagę potencjalny wzrost rynku książek elektronicznych.
Widać więc wyraźnie, że UE jest w przededniu zmian w systemie podatku VAT i to zmian, które mają uwzględniać postęp technologiczny, w szczególności ten, który dokonał się w komunikacji elektronicznej.
I całkiem możliwe, że pewna odwaga jaką wykazały Francja i Luksemburg w kwestii opodatkowania VAT e-booków nie jest brawurą, a trafnym odczytaniem tendencji zmian w europejskim systemie VAT.
Polski Minister Finansów argumentuje formalno-prawnie, że obniżenie stawki VAT w oparciu o ww. opublikowany 6 grudnia 2011 r. Komunikat Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie przyszłości podatku VAT: W stronę prostszego, solidniejszego i wydajniejszego systemu podatku VAT (COM (2011) 851), nie znajduje podstaw prawnych.
Komunikat ten jest oczywiście dokumentem pozalegislacyjnym, w którym Komisja Europejska przedstawiła wyłącznie swoją koncepcję zmiany systemu VAT, między innymi w kierunku większej skuteczności i neutralności.
Komisja zapowiedziała dokonanie w 2012 r. oceny istniejącej struktury stawek podatku VAT, a następnie po przeprowadzeniu stosownych konsultacji wystąpienie do końca 2013 r. z projektem legislacyjnym.
Oczywiście też jakakolwiek zmiana dyrektywy VAT będzie wymagała jednomyślności wszystkich państw członkowskich, co (zdaniem Ministra Finansów) w kontekście dotychczas prowadzonej dyskusji na szczeblu unijnym w sprawie stawek obniżonych VAT może okazać się zadaniem dość trudnym.
Minister Finansów przypomina też, że VAT jest podatkiem zharmonizowanym w ramach Unii Europejskiej. Stąd wszelkie działania państw członkowskich, które nie znajdują oparcia w przepisach prawa unijnego, a tym bardziej są z nimi sprzeczne, narażają te państwa na wszczęcie przez Komisję Europejską postępowania naruszeniowego w zakresie niezgodnego z postanowieniami prawa unijnego stosowania przepisów VAT.
Minister Finansów ostrzega też, że niezastosowanie się przez państwo członkowskie do zaleceń Komisji skutkuje, co do zasady, skierowaniem sprawy przed Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, co z kolei może wiązać się z określonymi sankcjami finansowymi. Kary nałożone na państwo członkowskie są regulowane ze środków publicznych państwa, a tym samym ze środków pochodzących przede wszystkim z podatków i innych danin publicznych.
Sprawa stawki VAT na e-booki zainteresowała również Rzecznika Praw Obywatelskich. Rzecznik ma wątpliwości, czy to zróżnicowanie stawek jest zgodne z konstytucyjną gwarancją równości oraz wolności dostępu do dóbr kultury. Wystąpienie generalne Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Finansów z 7 marca 2012 r. Minister Finansów odpowiedział pismem z 4 kwietnia 2012 r. (nr PT3/063/9/115/LBE/l2/BMI9-3647). Używając tych samych argumentów, co prezentowane wyżej Minister stwierdził, że aktualnie nie jest możliwe wprowadzenie niższego VAT na e-booki z uwagi na przepisy unijne. Zdaniem Ministra Finansów: formalnie jakiekolwiek zmiany dotyczące wyrównania w Polsce stawek podatku VAT dla książek wydawanych na nośnikach fizycznych i przesyłanych przez. Internet, na poziomie stosowanym obecnie dla tej pierwszej grupy, będą możliwe po stworzeniu podstaw prawnych do takiego działania na szczeblu unijnym.
Trudno przewidywać w jakim kierunku podążą zmiany w europejskim systemie VAT. Jednak wydaje się, że istnieją poważne przesłanki przemawiające za słusznością decyzji podjętych przez Francję i Luksemburg w zakresie opodatkowania sprzedaży e-booków. Jedno jest pewne. Polski Minister Finansów, stojący na bezpiecznym (zwłaszcza dla siebie) stanowisku, nie próbuje w omawianej kwestii kreować, ani wyznaczać żadnych nowych trendów. W szczególności nie próbuje stworzyć w Polsce przyjaznego środowiska podatkowego dla rozwijającego się rynku publikacji elektronicznych.
Kiedy można odliczyć cały VAT przy nabyciu samochodów?
Źródło: odpowiedź z 23 lutego 2012 r. (data wpływu) Macieja Grabowskiego - podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów (w imieniu Ministra Finansów) na interpelację poselską nr 1333.