Tak wynika z ustnego uzasadnienia wyroku WSA w Krakowie z dnia 28 stycznia 2015 r., sygn. I SA/Kr 1867/14.
Sprawa dotyczyła spółki zajmującej się m.in. produkcją i dostawą wyrobów ciastkarskich, które winny być co do zasady klasyfikowane w pozycji 10.71.12.0 PKWiU oraz wg kodu 1905 90 60 Nomenklatury Scalonej, jako „wyroby ciastkarskie i ciastka świeże”. Produkty spółki nie spełniają jednak warunku określonego w PKWiU, tj. ich data minimalnej trwałości (albo termin przydatności do spożycia, określony odrębnymi przepisami), mimo braku substancji konserwujących, z uwagi na szczególny proces produkcji, przekracza 45 dni. Spółka, dla dostaw krajowych, stosuje stawkę VAT w wysokości 23 %.
W przedstawionym stanie faktycznym spółka wniosła o interpretację, celem ustalenia prawa do stosowania obniżonej 8 % stawki VAT w odniesieniu do przedmiotowych dostaw.
100 pytań o samochód w firmie + CD
Spółka powołała się na treść Dyrektywy VAT, zgodnie z którą państwa członkowskie mają prawo do stosowania preferencyjnej stawki VAT w odniesieniu do produktów określonych w jej załączniku III, przy czym mogą posłużyć się Nomenklaturą Scaloną, dla precyzyjnego określenia zakresu danej kategorii. Zdaniem spółki wszystkie wyroby opisane w stanie faktycznym winny być opodatkowane stawką 8 %, niezależnie od terminu przydatności do spożycia. Uzależnienie stosowania preferencyjnej stawki od spełnienia warunków określonych w PKWiU w odniesieniu do towarów mieszczących się w tym samym kodzie CN stanowi naruszenie przepisów Dyrektywy VAT i zasady neutralności fiskalnej.
Z tym podejściem nie zgodził się Dyrektor IS w Katowicach. Zdaniem organu dopuszczalne jest, na gruncie przepisów Dyrektywy VAT, dokonanie rozróżnienia stawek podatku VAT w odniesieniu do różnych produktów, nawet jeśli zostały zaklasyfikowane pod tym samym kodem CN. Skoro zaś produkty spółki nie zostały wymienione w załączniku nr 3 do ustawy o VAT, nie ma podstaw dla stosowania obniżonej 8 % stawki podatku VAT. Organ nie zgodził się ze spółką także w zakresie naruszenia zasady neutralności fiskalnej, jako że dla jej naruszenia konieczne jest by stawka obniżona dotyczyła produktu podobnego do tego, do którego stosowana jest stawka podstawowa, a taka sytuacja nie ma miejsca – produkty spółki różnią się od produktów objętych stawką obniżoną długością terminu przydatności do spożycia, co zdaniem organu jest kryterium istotnym z punktu widzenia konsumenta.
Ze spółką zgodził się jednak WSA w Krakowie. W uzasadnieniu ustnym sąd wskazał, że polski ustawodawca, poprzez modyfikację klasyfikacji z Nomenklatury Scalonej, polegającą na dodaniu kryterium, od którego uzależnione jest stosowanie preferencyjnej stawki, doprowadził do stosowania różnych stawek VAT do towarów tych samych lub takich samych. Konsekwencją powyższego, zdaniem sądu, jest uprzywilejowanie towarów z jednego państwa członkowskiego względem towarów z innego państwa członkowskiego, co prowadzić będzie do dyskryminacji wewnętrznej, bo ustawodawca dyskryminuje własnego podatnika.
500 pytań o VAT - odpowiedzi z interpretacjami MF
Potwierdzenie dominującej linii orzeczniczej
Stanowisko sądu, potwierdzając prawo podatnika do stosowania preferencyjnej stawki VAT w oparciu o przepisy Dyrektywy VAT, znajduje swoje odzwierciedlenie w przyjętej przez sądy administracyjne linii orzeczniczej.
W tym miejscu wystarczy przytoczyć m.in. wyrok z dnia 9 kwietnia 2014 r., sygn. III SA/Wa 3053/13, w którym WSA w Warszawie wskazał na arbitralny charakter rozróżnienia produktów objętych tym samym kodem CN ze względu na kryterium długości okresu przydatności do spożycia. Nadto, WSA w Warszawie zauważył, że zastosowanie różnych stawek VAT w związku z takim rozróżnieniem zakłóca konkurencję, co koresponduje ze stanowiskiem wyrażonym w wyrokach: WSA w Warszawie z dnia 10 lutego 2014 r., III SA/Wa 2805/13, Wyrok NSA z dnia 28 stycznia 2013 r., sygn. I FSK 697/12.
Stanowisko WSA w Krakowie, zgodnie z którym objęcie preferencyjną 8% stawką VAT tylko niektórych towarów objętych tym samym kodem CN stanowi dyskryminację wewnętrzną, stawiając w lepszej pozycji podatników z innych państw członkowskich, odpowiada jednemu z podstawowych celów Dyrektywy VAT, jakim jest zapewnienie neutralności podatku od wartości dodanej. Przepisy wspólnotowe sprzeciwiają się bowiem wprowadzaniu środków, których skutkiem będzie zróżnicowanie stawek VAT w odniesieniu do produktów podobnych i konkurujących ze sobą.
Naruszeniem ze strony ustawodawcy jest wprowadzenie rozróżnienia w katalogu towarów uznanych przez ustawodawcę unijnego za podobne, zakłóca to bowiem konkurencję w obrębie jednego rynku towarowego. Nomenklatura Scalona przesądza o podobieństwie między towarami, wyznaczając jednocześnie granicę ingerencji ustawodawcy krajowego – państwom członkowskim pozostawiono jedynie decyzję o zastosowaniu (lub nie) stawki obniżonej.
Skutkiem powyższych naruszeń winno być zastosowanie preferencyjnej stawki VAT, przy bezpośrednim oparciu się o przepisy unijne, z pominięciem warunku 14 i 45 dni przydatności do spożycia, zgodnie ze stanowiskiem zajętym przez NSA w wyroku z dnia 16 maja 2013 r., sygn. I FSK 827/12.
W kontekście powyższego, należy stwierdzić, że WSA w Krakowie, stwierdzając sprzeczność polskich przepisów, w zakresie w jakim uzależniają one zastosowanie preferencyjnej stawki VAT od terminu przydatności do spożycia, z Dyrektywą VAT, wpisuje się w słuszną i utrwaloną linię orzeczniczą.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę na fakt, iż część sądów uznaje rozróżnienie dokonane przez polskiego ustawodawcę za zgodne z przepisami Dyrektywy VAT (vide: Wyrok WSA w Krakowie z 14 maja 2014 r., sygn. I SA/Kr 438/14, Wyrok WSA w Opolu z dnia 19 marca 2014 r., sygn. I SA/Op 821/13). Komentowany wyrok zdaje się jedynie potwierdzać, że praktyka orzecznicza idzie w odmiennym kierunku.
Maciej Goc, konsultant w Dziale Prawno-Podatkowym PwC