Rozpoznajmy przedmiotową kwestię na poniższym przykładowym stanie faktycznym.
Spółka Alfa zamówiła w marcu 2011 r. od kontrahenta z Grecji taśmy treningowe. Za ww. zamówienie Spółka zobowiązana była dokonać płatności w dwóch ratach. Pierwsza rata (50% ceny) miała być zapłacona przed nabyciem towaru (zaliczka). Druga- już po jego otrzymaniu. W dniu 15.06.2011 r. kontrahent wystawił na rzecz Spółki fakturę. Na jej podstawie Spółka Alfa dokonała zapłaty zaliczki (zapłata z dnia 4.07.2011 r.). Towar (taśma) dotarła do Spółki w lipcu 2011 r. Następnie, dnia 2.08.2011 r. kontrahent wystawił fakturę rozliczającą transakcję (na pozostałe 50 % należności). Spółka zastanawia się jak prawidłowo rozliczyć ww świadczenie na gruncie podatku VAT.
Uwaga ogólna
Przedstawiona przez Spółkę Alfa transakcja stanowi wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (dalej WNT).
Przez WNT rozumie się bowiem nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz (art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług – zwanej dalej ustawą o VAT).
Przepisy związane z obowiązkiem podatkowym w WNT
Zgodnie z art. 20 ust. 5 ustawy o VAT, w WNT obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia (...).
Polecamy: Faktura VAT od A do Z
Polecamy: Kontrola podatkowa
Z kolei powołując się na brzmienie ust. 6 analizowanego artykułu, w przypadku gdy przed terminem, o którym mowa w ust. 5, podatnik podatku od wartości dodanej wystawił fakturę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury.
W konsekwencji, w przypadku gdy podatnik podatku od wartości dodanej:
a) w ogóle nie wystawił faktury dokumentującej dokonanie sprzedaży, Spółka Alfa zobowiązana jest do rozpoznania obowiązku podatkowego zgodnie z zasadą ogólną, tj. 15 dnia następnego miesiąca po dokonaniu dostawy,
b) wystawił fakturę dokumentującą sprzedaż (tzn. faktura ta została wystawiona pomiędzy dniem dokonania dostawy towarów w ramach przeniesienia prawa do rozporządzania, a 15 dniem następnego miesiąca) – faktura generuje powstanie obowiązku podatkowego z chwilą jej wystawienia (nawet w sytuacji gdy Spółka otrzyma ją z kilkumiesięcznym opóźnieniem),
Warto bowiem zaznaczyć, że faktura VAT powinna potwierdzać realizację transakcji (tzn. winna być wystawiona po dokonaniu sprzedaży, czyli po przeniesieniu prawa do rozporządzania towarem jak właściciel). Powyższe potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 8.12.2006 r. (sygn. I SA/Lu 409/06), gdzie czytamy: „data wystawienia faktury przez podatnika wartości dodanej stanowi moment powstania obowiązku podatkowego dla podatnika podatku od towarów i usług jedynie w sytuacji, gdy nastąpiła dostawa towaru. Błędne jest zatem stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji, iż dla prawidłowego określenia momentu powstawania obowiązku podatkowego wystarczającym jest wykazanie w jakiej dacie nastąpiło wystawienie faktury. Należy natomiast podzielić pogląd skarżącego, iż dla określenia momentu powstania obowiązku podatkowego, o którym mowa w art. 20 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług niezbędne jest ustalenie, kiedy nastąpiła dostawa towaru oraz w jakiej dacie została wystawiona faktura”.
c) wystawił fakturę, lecz po 15 dniu następnego miesiąca od dokonania dostawy - faktura nie generuje powstania obowiązku podatkowego, Spółka winna rozpoznać obowiązek zgodnie z zasadą ogólną, tj. 15 dnia następnego miesiąca po dokonaniu dostawy.
Warto również wskazać na zapis art. 20 ust. 7 tej ustawy, w którym czytamy, że przepis cyt. ust. 6 stosuje się odpowiednio do faktur wystawianych przez podatnika podatku od wartości dodanej potwierdzających otrzymanie przez niego od podatnika całości lub części należności przed dokonaniem dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium kraju.
W konsekwencji, konieczność rozpoznania obowiązku podatkowego w przypadku dokonania wpłaty zaliczki na rzecz podatnika podatku wartości dodanej, istnieje wyłącznie w sytuacji gdy podatnik ten wystawi na rzecz podatnika fakturę (invoice, rechung, etc.) potwierdzającą otrzymanie przez ten podmiot części lub całości wynagrodzenia przed realizacją dostawy, w tym także przedpłatę. A contrario, faktura wystawiona przez ww. podmiot, która nie potwierdza otrzymania przedpłaty, lecz wzywa do jej uiszczenia nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w VAT.
Tak też Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 18 września 2008 r. (sygn. IPPP1/443-1217/08-2/AP): „Wystawiane w opisanej we wniosku sytuacji faktury zaliczkowe nie potwierdzają otrzymania przez kontrahenta zagranicznego całości lub części należności przed dokonaniem dostawy urządzeń. Zatem nie jest spełniona przesłanka zawarta w tymże art. 20 ust. 7 ustawy o VAT. Przedmiotowe faktury nie dokumentują żadnych zdarzeń gospodarczych podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W efekcie ich wystawienie nie spowoduje w Spółce powstania obowiązku podatkowego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów”.
Rozliczenie transakcji z przykładu
Obowiązek podatkowy
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Spółka Alfa przed dostawą towaru uiściła 50% wynagrodzenia należnego na podstawie wystawionej przez podatnika podatku od wartości dodanej faktury.
W konsekwencji uwzględniając fakt, że przedmiotowa faktura wzywa do uiszczenia zaliczki (a nie potwierdza jej otrzymanie), nie istnieje obowiązek rozliczenia jej na gruncie powołanych przepisów ustawy o VAT. Obowiązku tego nie generuje również sam fakt wpłaty przez Spółkę zaliczki (w dniu 4.07.2011 r.).
Jednocześnie, Spółka otrzymała towar w lipcu 2011 r. Fakt ten kontrahent udokumentował fakturą z dnia 2.08.2011 r. (a więc fakturą wystawioną po dniu dostawy a przed 15 następnego miesiąca). W konsekwencji, Spółka Alfa zobowiązana jest do rozpoznania WNT z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej (tj. 2.08.2011 r.)
Podstawa opodatkowania
W myśl art. 30 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania WNT jest kwota, jaką nabywający jest obowiązany zapłacić. Podstawa opodatkowania obejmuje:
- podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze związane z nabyciem towarów, z wyjątkiem podatku;
- wydatki dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu oraz ubezpieczenia, pobierane przez dostawcę od podmiotu dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia.
Zatem w rozliczeniu za miesiąc sierpień 2011 r. Spółka Alfa winna wykazać całość należności jaką ma obowiązek zapłacić kontrahentowi.
Stawka podatku VAT
WNT podlega opodatkowaniu według stawki właściwej dla nabywanego towaru.
Kurs waluty
Do przeliczenia wartości wykazanych w walucie obcej (tutaj euro) Spółka Alfa powinna, zgodnie z brzmieniem art. 31a ust. 1 ustawy o VAT, zastosować kurs średni danej waluty obcej ogłoszony przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego (czyli kurs z dnia 1.08.2011 r.).
Faktura wewnętrzna
WNT podlega udokumentowaniu poprzez wystawienie faktury wewnętrznej (art. 106 ust. 7 ustawy o VAT). Faktura ta może zostać wystawiona:
- na koniec okresu rozliczeniowego jako tzw. faktura wewnętrzna zbiorcza (dokumentująca transakcje dokonane w danym miesiącu z tym samym kontrahentem), albo
- w terminie siedmiu dni od dnia dokonania dostawy (§ 23 ust. 1 w zw. z § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie m.in. wystawiania faktur).
Wybór jednego z przedstawionych tutaj sposobów pozostaje wyłącznie w gestii podatnika.
Podatek należny, podatek naliczony
W myśl art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o VAT, kwota podatku należnego z tytułu WNT, stanowi zarazem kwotę podatku naliczonego. Prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym, przy czym może ono zostać zrealizowane w ww. okresie, albo w deklaracji VAT składanej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 10 pkt 2 w zw. z ust. 11 ustawy o VAT).
Karolina Gierszewska, doradca podatkowy, Z-ca Dyrektora Departamentu Podatków Pośrednich
Ewa Sokołowska-Strug, doradca podatkowy, Dyrektor Departamentu Podatków Pośrednich
ECDDP Sp. z o.o.