W art. 86 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym zawarta jest definicja paliw silnikowych stanowiąc, że może nimi zostać uznany taki wyrób energetyczny, który: 1) jest przeznaczony do użycia do napędu silników spalinowych, albo 2) jest oferowany na sprzedaż do napędu silników spalinowych, albo 3) jest używany do napędu silników spalinowych.
Wewnątrzwspólnotowe nabycie oleju napędowego do produkcji smaru
Zarejestrowana jako podatnik VAT i akcyzy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa, posiadała status składu podatkowego, w którym produkowała oleje smarowe. Jako surowca do tej produkcji używała oleju napędowego o kodzie CN 2710 19 43, który sprowadziła m.in. we wrześniu 2016 r. z Niemiec, w ramach procedury zawieszenia poboru akcyzy. Na mocy art. 103 ust. 5a ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia oleju napędowego wymienionego w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, spółka była zobowiązana, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczenia i wpłaty podatku VAT w pięciodniowym terminie, liczonym od dnia wprowadzenia oleju do składu podatkowego, na rachunek urzędu skarbowego właściwego w zakresie wpłat podatku akcyzowego. Spółka była przekonana, iż obowiązek uiszczenia VAT jej nie dotyczy, bowiem zakupiony olej służy wyłącznie do produkcji oleju smarowego, a nie do napędu silników.
Organ domagał się VAT
W toku postępowania podatkowego, na podstawie protokołu kontroli i raportów odbioru za wrzesień 2016 r., naczelnik urzędu skarbowego stwierdził, że spółka nie powinna opodatkowywać sprowadzanego surowca jako oleju napędowego, a jako paliwo silnikowe. Określił więc przedsiębiorcy zobowiązanie w podatku od towarów i usług z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych za wrzesień 2016 r. w kwocie 837 619 zł.
Możliwość wykorzystania do napędu
Spółka odwołała się od tej decyzji organu, ale bezskutecznie, bowiem organ II instancji – dyrektor izby administracji skarbowej – jedynie skorygował decyzję naczelnika urzędu skarbowego, obniżając nieznacznie kwotę żądanego od przedsiębiorcy VAT do 834 988 zł. Dyrektor stwierdził, że sprowadzany przez spółkę olej, nawet jeśli nie był oferowany na sprzedaż, ani używany do napędu silników spalinowych, to z uwagi na swoje właściwości przeznaczony był do napędu takich silników. Organ uzasadniał, że w braku definicji legalnej paliw silnikowych w ustawie o VAT, należy odwołać się do definicji tego pojęcia zawartej w ustawie o podatku akcyzowym. A zgodnie z art. 86 ust. 2 tej ustawy, paliwami silnikowymi są wyroby energetyczne przeznaczone do użycia, oferowane na sprzedaż lub używane do napędu silników spalinowych. W opinii organu, o zakwalifikowaniu wyrobu energetycznego jako paliwa silnikowego nie decyduje więc jego faktyczne przeznaczenie, a potencjalna, wynikająca z jego właściwości, możliwość wykorzystania go do napędu silników spalinowych.
Opodatkowaniu VAT a paliwo silnikowe
Decyzję organu II instancji spółka zaskarżyła, zarzucając m.in. błędną wykładnię pojęcia „paliwa silnikowego” i tym samym uznanie, że olej napędowy o kodzie CN 2710 19 43, przeznaczony do produkcji innych wyrobów niż paliwa silnikowe, zwłaszcza do produkcji olejów smarowych, mieści się w dyspozycji przepisu art. 103 ust. 5a ustawy o VAT. Przedsiębiorca stał na stanowisku, że z treści tej regulacji nie wynika, że sama hipotetyczna możliwość przeznaczenia oleju do napędzania silników spalinowych przesądza o kwalifikowaniu go jako podlegające opodatkowaniu VAT paliwo silnikowe.
Nie można dla celów opodatkowania kwalifikować wszystkich olejów jako paliwo silnikowe
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zwrócił uwagę, że powołując przepis art. 103 ust. 5a ustawy o VAT ustawodawca chciał objąć i opodatkować tych podatników i płatników, którzy nabyli wewnątrzwspólnotowo olej napędowy przeznaczony do użycia, oferowany na sprzedaż lub używany do napędu silników spalinowych. Jeśli chciałby tą regulacją objąć także wwożących do kraju inne oleje, np. bazowe, transformatorowe, bez względu na ich przeznaczenie, to po prostu użyłby w ustawie sformułowania, takiego na przykład jak: „wyroby akcyzowe”, czy „oleje bez względu na ich przeznaczenie”. Przywołując wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 listopada 2018 r. (sygn. akt I FSK 357/18) wskazał, że zastosowanie w przedmiotowym przepisie ustawy o VAT pojęcia „paliwa silnikowe” było celowym zamierzeniem ustawodawcy i nie można regulacji tego przepisu rozciągać na podmioty, które dokonują wewnątrzwspólnotowych nabyć olejów bazowych, transformatorowych czy procesowych, z przeznaczeniem na inne cele niż do napędu silników spalinowych.
Sąd powołał również treść art. 86 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym, który wskazuje, że do wyrobów energetycznych w rozumieniu tej ustawy zalicza się wyroby objęte pozycjami CN 2701, 2702 oraz od 2704 do 2715, a do których zalicza się ten nabywany przez spółkę. Brak w tym przepisie zapisu o przeznaczeniu tych wyrobów, jak ma to miejsce w pkt 1 tego artykułu. A brak zapisu o przeznaczeniu nie daje podstaw do uznania, że bez względu na przeznaczenie wyroby te należy kwalifikować jako paliwa silnikowe.
Organy interpretowały, by było opodatkowanie VAT
WSA zwrócił uwagę, że organy podatkowe w tej sprawie nie negowały rzeczywistego przeznaczenia sprowadzonego przez spółkę oleju. Tego, że został on przerobiony na olej smarowy, który paliwem silnikowym nie jest. Obarczenie spółki zobowiązaniem podatkowym w VAT wysnuły jedynie z błędnej interpretacji przepisu art. 103 ust. 5a ustawy o VAT, uznając, że wystarczającym do tego jest sama możliwość wykorzystania danego wyrobu energetycznego jako paliwa silnikowego. Uchylając zaskarżoną decyzję organu podatkowego, łódzki sąd orzekł:
„Językowa wykładnia prowadzi zatem do wniosku, że przez przeznaczenie nie należy rozumieć hipotetycznej, czy też potencjalnej możliwości wykorzystania danego wyrobu do celu, do którego zasadniczo przeznaczony jest inny wyrób. Rację ma zatem skarżąca spółka, że przez przeznaczenie należy rozumieć zamiar wykorzystania wyrobów do określonych celów, a nie samą możliwość ich wykorzystania do tych celów. (…) Organy podatkowe dokonując odmiennej interpretacji art. 103 ust. 5a ustawy o VAT i opodatkowując spółkę, dokonały błędnej interpretacji tego unormowania…” (wyrok z 21 lipca 2020 r., sygn. akt I SA/Łd 643/19).
Podsumowanie
Tak jak kiedyś Unia Europejska, dla osiągniecia zamierzonych przez siebie celów, nakazywała traktować marchewkę jak owoc, a ślimaka jak rybę, tak polskie organy podatkowe potrafią dokonać takiej kwalifikacji sprowadzanych przez firmy towarów, by podciągnąć je pod wyższą stawkę opodatkowania. I tak jak w omawianej sprawie, nie jest dla nich istotne, czy coś jest w rzeczywistości produktem, dla którego zastosowały wyższą stawkę opodatkowania. Ważne żeby kasa się zgadzała. Kasa Skarbu Państwa.
Autor: radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec