Dla celów podatku VAT przeliczenia na złote kwot stanowiących podstawę opodatkowania wyrażonych w walucie obcej, dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego (art. 31a ust. 1 ustawy o VAT). Podatnik może wybrać sposób przeliczania na złote według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.
Jednocześnie w przypadku gdy podatnik wystawia fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego, a kwoty stanowiące podstawę opodatkowania są określone na tej fakturze w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury (art. 31a ust. 2 ustawy o VAT). Także w tym przypadku podatnik może wybrać sposób przeliczania na złote według odpowiedniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny.
Wyjaśniając wątpliwości dotyczące kursu walut jaki powinno się stosować przy przeliczeniu podstawy opodatkowania w imporcie usług, należy odnieść się do ustawowych definicji terminów „podatnik” oraz „faktura”.
VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.
50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online
Na gruncie podatku VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Podkreślenia wymaga, iż w przypadku gdy ustawodawca pod pojęciem podatnika rozumie również podmioty zagraniczne, przepisy ustawy o VAT wskazują na to wprost. W tym kontekście wskazać należy pojęcie podatnika rozumianego jako podatnika polskiego i zagranicznego stosowane wyłącznie na potrzeby przepisów wskazanych w rozdziale dotyczącym miejsca świadczenia usług. Używając argumentacji a contrario można uznać, że w przepisie art. 31a ustawy o VAT termin podatnik obejmuje swoim zakresem wyłącznie podatnika krajowego. Podkreślenia wymaga, że fakturą w świetle przepisów ustawy o VAT jest dokument zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie. Przy czym ustawodawca wskazał, że przepisów dotyczących faktur nie stosuje się m.in. do importu usług. W rezultacie dokument wystawiony przez podmiot zagraniczny przy świadczeniu usług stanowiącym dla polskiego podatnika import usług nie jest fakturą w rozumieniu polskich przepisów. Powyższe oznacza, że faktura wystawiona przez podatnika zagranicznego dokumentująca transakcje stanowiące u polskiego podatnika import usług, nie będzie mieć wpływu na kurs przeliczeniowy jaki zastosuje polski podatnik.
Ze względu na poczynione wyżej uwagi uznać trzeba, że sposób przeliczenia na złote podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej, dla czynności stanowiącej imporcie usług określa art. 31a ust. 1 ustawy o VAT (zobacz interpretację indywidualną Ministra Finansów 4 grudnia 2013 r., sygn. PT8/033/324/1034/WCX/13/RD-125816). Decydujące znaczenie ma zatem w tej materii dzień powstania obowiązku podatkowego dla danej czynności, bez znaczenia pozostaje natomiast data wystawienia faktury.
Monitor Księgowego – prenumerata
Na zakończenie warto wspomnieć, że obowiązek podatkowy z tytułu importu usług powstaje według reguł ogólnych, a więc zasadniczo z chwilą wykonania usługi. Przy czym jeżeli usługa rozliczana jest w okresach rozliczeniowych, obowiązek podatkowy z tytułu jej importu powstaje z upływem każdego okresu (ewentualnie z upływem każdego roku podatkowego). Z kolei w przypadku zaliczek dotyczących importu usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uiszczenia zaliczki. W tym miejscu podkreślenia wymaga, że o dacie powstania obowiązku podatkowego w imporcie usług w żadnym przypadku nie decyduje data wystawienia faktury przez zagranicznego podatnika.
W konsekwencji pomimo iż przepisy ustawy o VAT stanowią, że obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia na terytorium kraju określonych usług np. najmu i dzierżawy, powstaje z chwilą wystawienia faktury, to odnośnie importu takich usług obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych (a nie w dacie wystawienia faktury). Podobnie w odniesieniu do zaliczek, w imporcie usług najmu czy dzierżawy wpłacenie zaliczki generuje obowiązek podatkowy w dniu jej uiszczenia, pomimo że przepisy ustawy o VAT przy świadczeniu tych usług na terytorium kraju nie wiążą otrzymania zaliczki na poczet świadczenia tego typu usług z obowiązkiem podatkowym.
Ewelina Błądek, Konsultant podatkowy, ECDDP Sp. z o. o.