Jak Pan ocenia wydaną przez NSA uchwałę?
Kwestia refakturowania ubezpieczenia przy usłudze leasingu budzi wiele kontrowersji. Praktyka polskich organów podatkowych od 2008 r. była niekorzystna, tj. nie pozwalała firmom leasingowym na stosowanie zwolnienia z VAT w przypadku ubezpieczenia przedmiotu umowy leasingu.
Co ważne, w 2008 r. nie zmieniło się prawo, a jedynie, albo aż, diametralnie zmieniła się interpretacja przepisów prezentowana przez organy skarbowe. Z drugiej strony, w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, istniała (i istnieje nadal) silna argumentacja przemawiająca za traktowaniem ubezpieczenia jako odrębnej i niezależnej od leasingu usługi.
Powyższa uchwała jest jednoznaczna w kwestii VAT-owskich skutków refakturowania ubezpieczenia przy usłudze leasingu, jednak uzasadnienia pozostawia kilka kwestii niewyjaśnionych.
Przede wszystkim, treść uzasadnienia skupia się mocno na aspekcie cywilistycznym. Skład NSA uznał, że decydujące znaczenie w niniejszej sprawie ma ekonomiczny związek występujący pomiędzy ubezpieczeniem a leasingiem, nie zaś odrębność obydwu usług na gruncie Kodeksu cywilnego.
Tymczasem, wspomniany element ekonomiczny został zbadany bardzo pobieżnie. Sąd w ogóle nie odniósł się do tego, czy ubezpieczenie stanowi część składową umowy leasingu, czy też jest ono uregulowane poza taką umową. Nie został również uwzględniony typowo biznesowy aspekt dotyczący przewagi negocjacyjnej leasingodawcy. Z łatwością można bowiem sobie wyobrazić sytuację, w której dochodzi do zawarcia umowy leasingu, jednak wybór ubezpieczenia pozostaje w gestii leasingobiorcy.
Zdarzyć się może, iż po zapoznaniu się z ofertami ubezpieczenia na rynku leasingobiorca wróci do leasingodawcy, by za jego pośrednictwem zawrzeć umowę ubezpieczenia. Dlaczego?
Odpowiedź jest prosta – leasingodawca jest w stanie zaproponować korzystniejsze stawki ubezpieczenia, gdyż ze względu na swoją pozycję i relacje biznesowe może więcej wynegocjować od ubezpieczyciela.
Polecamy: VAT 2011
Uchwała pomija również uregulowania zawarte w projekcie Rozporządzenia Rady ustanawiającym przepisy wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do opodatkowania usług ubezpieczeniowych i finansowych.
W świetle tych postanowień, jeżeli ubezpieczenie jest elementem umowy o większym zakresie, to należy je traktować jako odrębną usługę, zwolnioną z VAT. Skład sędziowski powołał się na harmonizację wspólnotowego systemu opodatkowania VAT, tymczasem omawiane regulacje doprecyzowują zakres i charakter zwolnień usług ubezpieczeniowych w zupełnie innym kierunku.
Podejście zaprezentowane przez NSA w uchwale wydaje się być również sprzeczne z zasadą równości i konkurencyjności. Zwolnienie usługi ubezpieczenia w świetle uchwały jest zależne od statusu podmiotu, który je świadczy – firmy leasingowe w wyniku uchwały muszą bowiem uwzględnić w cenie ubezpieczenia 22% podatek w przeciwieństwie do ubezpieczycieli stosujących zwolnienie.
Uzasadnienie uchwały nie odnosi się w ogóle do tego problemu, a szkoda, bo naruszenie tych zasad uniemożliwia realizację zasady neutralności, która oznacza, iż takie same towary/usługi winny być opodatkowane według takiej samej stawki VAT.
Jakie omawiana uchwała może wywrzeć skutki dla leasingodawców?
Dla firm leasingowych stosowanie wspomnianej uchwały może rodzić dwie zasadnicze trudności. Pierwsza z nich wiąże się z kompletną zmianą dotychczasowej praktyki biznesowej, tj. sposobu zawierania umów leasingu oraz pozyskiwania kontrahentów.
Poza tym może pojawić się konieczność zapłaty zaległości podatkowych wraz z odsetkami, których to należności (przynajmniej w części) leasingodawca już nie odzyska od kontrahentów. Taka trudność może pojawić się np. w przypadku leasingu samochodów osobowych z uwagi na obowiązujący limit odliczenia VAT naliczonego do kwoty 6.000 zł.
Zobacz także: Karta podatkowa - poradnik użytkownika
W odniesieniu do umów leasingu zawartych jakiś czas temu może okazać się natomiast, iż kontrahent już nie istnieje lub relacje biznesowe uległy zmianie. W przypadku, gdy umowa określała płatności z tytułu ubezpieczenia, jako płatności brutto, w ogóle nie ma mowy o odzyskaniu podatku.
A jaki sposób uchwała może zmienić sytuację leasingobiorców?
Zdecydowanie w mniejszym stopniu niż w odniesieniu do firm leasingowych, jednak i po stronie leasingobiorcy mogą pojawić się niekorzystne konsekwencje. Jedną z nich będzie zapewne wzrost kosztu ubezpieczenia dla leasingobiorców.
Przykładowo, w przypadku leasingu samochodów osobowych, wspomniany limit (do 6.000 zł) spowoduje, iż refaktura usługi ubezpieczenia będzie najpewniej nieopłacalna.
Leasingobiorca może oczywiście poszukać ubezpieczenia przedmiotu leasingu bezpośrednio u ubezpieczyciela, jednak będzie to wiązało się z wyższymi kosztami ubezpieczenia z uwagi na wspomnianą wcześniej przewagę negocjacyjną firmy leasingowej w tym zakresie.
Źródło: taxonline.pl