Nie budzi wątpliwości fakt, że osoba prowadząca działalność gospodarczą, w ramach której świadczy usługi parkingowe i pobierająca z tego tytułu opłaty jest zobowiązana do zapłaty VAT. Warto więc rozważyć czy zbliżona w swym charakterze działalność gmin polegająca na uzyskiwaniu dochodu z opłat za parkowanie w strefie płatnego parkowania podlega takim samym regułom.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie rozstrzygają wprost przedstawionego problemu. Wprawdzie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT określa kiedy i przy wykonywaniu jakich działań organ władzy publicznej nie jest uznany za podatnika, jednakże nie definiuje pojęcia "organów władzy publicznej", w konsekwencji czy przepis ten ma zastosowanie do działań organów samorządu terytorialnego.
Przepis art. 15 ust. 6 ustawy o VAT stanowi: " Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych."
Cytowanym przepisem ustawodawca nie wyklucza więc sytuacji w której, organ władzy publicznej może być podatnikiem podatku od towarów i usług oraz określił sytuacje kiedy podatnikiem nie jest.
Warunkiem rozważenia czy przedmiotowy przepis oraz w jakiej części ma zastosowanie do omawianej sytuacji jest po pierwsze uzyskanie odpowiedzi na pytanie: czy gmina (bądź urząd obsługujący gminę np. miejski zarząd dróg) jest organem władzy publicznej?
Polecamy: Faktura VAT od A do Z
Polecamy: Kontrola podatkowa
Jak już wskazano wyżej, przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia "organów władzy publicznej". Niezbędne jest więc posiłkowanie się innymi aktami normatywnymi.
Wspomnieć w tym miejscu należy, że cytowany przepis art. 15 ust. 6 ma swoje źródło w ustawodawstwie wspólnotowym.
Przepis art. 4 ust. 5 VI Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku stanowi w pierwszym zdaniu: " Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy i inne instytucje prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują i transakcjami, które zawierają jako władze publiczne, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub inne płatności w związku z taką działalnością lub transakcjami ..."
Taka regulacja nie budzi już wątpliwości, że organy samorządu terytorialnego zaliczane są do kategorii organów władzy publicznej. Jak natomiast wygląda sytuacja na gruncie prawa krajowego? Konstytucja RP, choć posługuje się pojęciem "organ władzy publicznej" terminu tego nie definiuje. Wskazać tu należy na zapis art. 16 ust. 2 Konstytucji, który stanowi, że: "Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej.
Przysługującą mu w ramach ustaw istotna część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność." Natomiast w art. 163 Konstytucji określono, iż samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych. Z powyższego wywieść można kompetencję organów samorządu do sprawowania władzy publicznej nie zastrzeżonej innym organom.
Biorąc pod uwagę przedstawiony wywód stwierdzić należy, że do określonej w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT kategorii organów władzy publicznej należy zaliczyć organy samorządu terytorialnego, w tym organy gminy.
Warunkiem uznania, że działania gminy nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest ustalenie czy podjęte działania (w omawianym przypadku pobieranie opłat za parkowanie w strefie płatnego parkowania) są realizowane w celu sprawowania władzy publicznej do realizacji, których zostały one powołane.
Celem ustalenia powyższego niezbędne jest wskazanie w tym miejscu kilku regulacji prawnych. Przepis art. 2a ust. 2 ustawy o drogach publicznych stanowi, że drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy. Natomiast art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 13 ust. 1 pkt 1, art. 13b i art. 13f ustawy o drogach publicznych dają kompetencję radzie gminy do regulowania kwestii odpłatności za korzystanie z dróg publicznych. Jednocześnie art. 19 ust. 5 ustawy o drogach publicznych stanowi, że w granicach miast na prawach powiatu zarządcą wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest prezydent miasta.
W świetle wymienionych przepisów pobieranie przez gminę opłat za korzystanie z dróg publicznych jest formą sprawowania władztwa publicznego.
Gmina wprowadzając opłatę za parkowanie w strefie płatnego parkowania działa na innych zasadach niż podmiot prywatny. Pobierana opłata ma charakter daniny publicznej, wprowadzanej w sposób określony w ustawie. Organy gminy dysponują przy tym prawem ściągania ich w drodze egzekucji administracyjnej.
Istotnym elementem pobieranej opłaty jest również to, że dochód uzyskany z poboru opłat przeznaczany jest na cele publiczne lub związane są z realizacją takich celów. Gmina uzyskując dochód z pobranych opłat za parkowanie pojazdów strefie płatnego parkowania realizuje cele publiczne, a zatem stosownie do art. 15 ust.6 ustawy o VAT nie jest w tym zakresie podatnikiem podatku od towarów i usług.
Źródło: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 maja 2010 r. sygnatura: I FSK 761/09