Udzielenia pożyczki jest według przepisów ustawy o podatku od towarów i usług świadczeniem usług (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT). Przy czym fiskus nie traktuje odsetek karnych naliczanych jako wynagrodzenie w przypadku nieterminowego spłacania pożyczki jako wynagrodzenia za usługę finansową w rozumieniu przepisów VAT.
Nawet odsetki karne nie są traktowane jako kwota należna z tytułu świadczenia usług. Nie ma ona też wpływu na cenę świadczonych usług. W konsekwencji nie są odsetki karne traktowane jako obrót.
Nie zmienia tej klasyfikacji umieszczenie w umowie pożyczki klauzul dotyczących kar umownych lub odsetek za opóźnienia. Fiskus nie traktuje tego jako obligatoryjnego podwyższenia wynagrodzenia z tytułu dostawy towaru lub świadczenia usługi.
Są one naliczane bowiem tylko wtedy, gdy kontrahent nie wywiązuje się z postanowień zawartych w umowie. Nie wiadomo, czy i kiedy ten warunek się spełni. Dlatego odsetki karne nie są traktowane jako wynagrodzenie za świadczenie usługi.
To stanowisko fiskusa jest efektem wyroku ETS w sprawie 222/81 (BAZ Bausystem AG), według którego odsetki karne z tytułu nieterminowej płatności nie mogą zostać uznane za wynagrodzenie w rozumieniu przepisów o VAT i tym samym nie mogą stanowić podstawy opodatkowania tym podatkiem.
Zdaniem ETS wypłata odsetek karnych nie ma żadnego związku ze świadczeniem i konsumowaniem usługi, a kwota odsetek karnych nie stanowi wynagrodzenia świadczącego usługę, lecz rekompensatę za opóźnioną płatność, poniesioną szkodę.
Przykładem stanowiska fiskusa wraz z powołaniem się na ten wyrok jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 26 sierpnia 2010 r. (nr ITPP2/443-472/10/EŁ). W interpretacji tej organ podatkowy dokonał rozróżnienia między nie podlegającymi podatkowi VAT odsetkami karnymi a innego typu korzyściami, jakie otrzymuje firma udzielająca pożyczki, dla której jest to przedmiot działalności.
Chodzi tu o odsetki umowne oraz prowizje oraz opłaty:
• za zmianę terminów płatności rat i zmianę zabezpieczenia prawnego pożyczki,
• w związku z zawartą z dłużnikiem ugodą w sprawie spłaty zadłużenia,
• za wydanie promesy udzielenia pożyczki
• za wypis z KRS.
Polecamy: VAT 2011
Polecamy: Podatki 2011
Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w ww. interpretacji stwierdził m.in.:
„Te wszystkie płatności na rzecz firmy udzielającej pożyczkę płacone przez pożyczkobiorców, stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Spółka winna udokumentować te usługi fakturami VAT, zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy, i uwzględnić w deklaracjach VAT-7 przy czym, jako sklasyfikowane wg PKWiU do grupowania 65.22 nie objęte żadnym z wyłączeń wskazanych w poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy, korzystają one ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Natomiast otrzymane kwoty odsetek karnych i kosztów upomnienia, mających charakter sankcyjny (karny), jako niemieszczące się w katalogu czynności określonych w art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług - nie podlega przepisom tej ustawy. W konsekwencji, jako niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie powinny być wykazywane w deklaracji podatkowej. ”