Dostawa towarów, czy świadczenie usług?
W szczególności, problematyczna jest kwestia, czy takie nieodpłatne udostępnienie artykułów spożywczych stanowi nieodpłatne przekazanie towarów, które podatnicy zobowiązani są opodatkować w każdym przypadku, jeżeli tylko przysługiwało im prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu takich towarów (wyjątek stanowią prezenty małej wartości, próbki oraz drukowane materiały reklamowe i informacyjne).
Wydaje się, iż omawiane zużycie produktów spożywczych nie powinno być rozpatrywane jako nieodpłatne przekazanie towarów. W przypadku udostępnienia na rzecz pracowników/kontrahentów artykułów spożywczych typu: kawa, ciastka, napoje, w związku z wykonywaniem przez nich obowiązków służbowych (np. na potrzeby narad pracowniczych, spotkań z kontrahentami) nie mamy do czynienia z nieodpłatnym wydaniem towarów. W tym przypadku następuje zużycie towarów będących własnością podatnika, które można określić jak „użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika”.
Tego typu „użycie towarów” traktowane jest na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług jako świadczenie usług. Wynika to z treści art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym za odpłatne świadczenie usług uznaje się również użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia - jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty VAT należnego o kwotę VAT naliczonego przy nabyciu tych towarów.
Nieodpłatne użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podlega zatem opodatkowaniu jeżeli łącznie spełnione są następujące przesłanki:
- towary używane są do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika,
- podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy ich nabyciu.
Użycie towarów do celów działalności gospodarczej ma miejsce wówczas, gdy dana czynność wywiera skutek w zakresie działalności gospodarczej podatnika oraz możliwym jest obiektywne wykazanie takiego związku.
Bez wątpienia wykorzystanie produktów spożywczych przez pracowników w czasie pracy oraz podczas spotkań z kontrahentami stanowi użycie ich do celów działalności gospodarczych. Zatem, z uwagi na niespełnienie pierwszego z powyższych warunków, podatnicy nie mają obowiązku opodatkowania podatkiem VAT zużycia produktów przez pracowników (wyłącznie w czasie pracy) oraz podczas spotkań z kontrahentami.
Co z prawem do odliczenia podatku?
Jednoczenie, podkreślić należy, iż wskazany powyżej brak obowiązku opodatkowania zużycia produktów spożywczych w ramach prowadzonej działalności nie ma wpływu na prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu przedmiotowych artykułów spożywczych.
Zasadniczo podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Ustawa o podatku od towarów i usług nie precyzuje jednak co należy rozumieć pod pojęciem wykorzystania towarów i usług do czynności opodatkowanych.
Powszechnie przyjmuje się, iż związek towarów i usług z czynnościami opodatkowanymi istnieje nie tylko w przypadku wydatków, które można wprost powiązać ze sprzedażą, ale również w przypadku ponoszonych przez przedsiębiorcę kosztów pośrednich.
Pośredni związek z działalnością opodatkowaną zachodzi wówczas, gdy nabywane towary lub usługi są związane z całokształtem działalności podatnika i w związku z tym pośrednio mają wpływ na jego działalność (wykonywanie czynności opodatkowanych).
Do towarów takich niewątpliwie zaliczyć należy towary, które udostępniane są kontrahentom w siedzibie firmy, podczas ich wizyty, spotkania służbowego, gdyż są to przejawy normalnej praktyki, wpływające na dobry wizerunek firmy. Podobne twierdzenie możliwe jest w przypadku artykułów spożywczych udostępnianych pracownikom. W takim przypadku zasadnym jest twierdzenie, iż pomiędzy udostępnianymi produktami spożywczymi, a czynnościami opodatkowanymi zachodzi związek pośredni, pozwalający podatnikowi na odliczenie podatku VAT naliczonego przy zakupie takich towarów.
Uwaga na nieodpłatne przekazania
Podkreślenie wymaga jednak fakt, iż powyższe rozważania nie będą miały zastosowania w sytuacji, w której pracownik otrzymywałby produkty spożywcze (przykładowo w formie paczki) do swobodnego użytku, również poza godzinami pracy. Podobnie, odmienne będą zasady rozliczania przekazania paczek zawierających wyroby spożywcze na rzecz kontrahentów.
Polecamy: VAT 2011
Polecamy: Czy obiad z kontrahentem w restauracji to reprezentacja, czy koszt uzyskania przychodu
W takim przypadku niemożliwym byłoby twierdzenie, iż następuje „użycie towarów” należących do przedsiębiorstwa podatnika. Koniecznym natomiast byłoby rozważenie kwestii ewentualnego opodatkowania takich przekazań na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, a więc jako nieodpłatnego przekazania towarów.