Rozstrzygnięcie, czy dana czynność wywoła obowiązek podatkowy w polskim podatku od towarów i usług, nastąpi dopiero w wyniku dodatkowego zastosowania przepisów określających miejsce opodatkowania świadczenia, a także osoby zobowiązanej do zapłaty podatku.
Warto dopowiedzieć, że wykładnią pojęcia odpłatność, jako warunkiem bezwzględnym dla uznania konkretnej czynności za podlegającą opodatkowaniu VAT w zajął się Europejski Trybunał Sprawiedliwości. W wyroku z dnia 15 lipca 1982 twierdził, iż wskazane powyżej czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Konsekwencją tego jest fakt, że wszelkie czynności wykonane nieodpłatnie nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej.
Przez dostawę towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast świadczenie usług oznacza każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które jednocześnie nie jest dostawą towarów. Tak szeroka definicja usług oznacza, iż prawie wszystkie usługi są objęte VAT co do zasady – która doznaje wyjątków tylko w postaci zwolnień przedmiotowych określonych również w ustawie o VAT.
Odpłatną dostawą towarów będziemy zatem określać przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Tym samym odpłatna dostawą będzie między innymi:
1) przeniesienie, z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu, prawa własności towarów
2) wydanie towarów w oparciu o umowę leasingu
3) wydanie towarów między komitentem a komisantem
4) wydanie towarów przez komisanta na rzecz komitenta na podstawie umowy komisu
5) ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego,
6) ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,
7) przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu
8) przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem
Odpłatne świadczenie usług będziemy natomiast nazywać każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Do odpłatnego świadczenia usług będą należały:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu
4) nieodpłatne świadczenie, niebędące dostawą, na cele osobiste podatnika lub jego pracowników,
5) wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, pod warunkiem że nie są one związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami
Podstawa prawna:
Art. 5 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U z 2004 Nr 54 poz 535 z późn. zm.)
Wyrok ETS C-89/81, 1982 ECR 1286.
Przemysław Gogojewicz
radca prawny